Waarom is het zo stil in de Koninklijke Bibliotheek?
Tijdens mijn tripje naar New York ben ik uiteraard ook in de New York Public Library geweest. En dan bedoel ik (zoals iedereen) het Stephen A. Schwarzman Building aan 5th Avenue en niet één van de 94 filialen. Het “gebouw met de leeuwen” heeft geen uitleenfunctie maar is een research library, een beetje zoals de Koninklijke Bibliotheek bij ons. Niet helemaal vergelijkbaar, dat weet ik, want overzees hebben ze ook nog de Library of Congress, maar toch.
Het is een indrukwekkend gebouw, met grote studiezalen die eruit zien zoals in de film: hoge ramen, veel donker hout en koperen lampen. Het was er erg druk. Niet alleen met mensen die gebruik maakten van de faciliteiten van de bibliotheek maar ook met toeristen die het gebouw kwamen bekijken of een van de drie (!) tentoonstellingen bezochten. Op het moment van mijn bezoek waren dat tentoonstellingen over kaarten van New York vanaf 1609, over de 250e verjaardag van Voltaire’s Candide en over drie vrouwelijke fotografen die het afgelopen jaar zijn overleden. En dat allemaal met materiaal uit de eigen collectie van de bibliotheek.
In de NYPL zijn ze actief bezig om de collectie onder de aandacht van een zo groot mogelijk publiek te brengen. Niet alleen met tentoonstellingen, maar ook met lezingen en workshops op alle mogelijk gebieden en over alle mogelijke onderwerpen. Ze organiseren zoveel dat ze zelfs elk kwartaal een apart magazine uitbrengen waarin alle activiteiten staan.
Jammer dat de KB zoiets niet doet. Die werkt de komende vier jaar intensief aan haar digitale bibliotheek, waarin iedereen toegang heeft tot alle in Nederland uitgegeven digitale en papieren publicaties, schrijft ze in haar beleidsplan. Maar dat toegang bieden zien ze dus als iets passiefs: de collectie worden ter beschikking gesteld, in real life of digitaal, maar er wordt verder niks mee gedaan. Jammer. Want de missie van de KB luidt: wij brengen mensen en informatie samen. Dat klinkt actief, maar dat is het dus niet. Het blijft bij passief beschikbaar stellen. Dat is misschien al ingewikkeld genoeg, en ik begrijp ook wel dat het digitaliseren van de huidige collectie een heidens karwei is maar ik vind het toch jammer. Daarmee wil ik niks afdoen aan alle digitale exposities die gemaakt worden en het Geheugen van Nederland is een dankbare bron van illustraties, maar het blijft passief.
Ok, in de studiezalen van de KB is geen donker hout of koperen lamp te vinden en de Prins Willem-Alexanderhof is geen 5th Avenue maar een klein beetje meer actie zou toch best kunnen? Waarom die conservator namiddeleeuwse handschriften niet een lezing laten houden over het Album amicorum van Jacoba Cornelia Bolten? Daar zou je dan een mooie serie van kunnen maken: met een lezing over ander albi amicorum uit de collectie en dan de lijn doortrekkend via de poëziealbums naar de vriendenboekjes van nu. Met misschien nog een workshop poëzieversjes schrijven voor kinderen? Of is dat weer to much? Maar zo breng je in elk geval die webexpositie weer beter onder de aandacht en biedt je een groter publiek de kans om kennis te maken met de schatten uit de collectie.
De KB heeft een tentoonstellingsruimte, De verdieping van Nederland, maar wat daar georganiseerd wordt lijkt weer zo los te staan van wat er in de rest van het gebouw gebeurd. Terwijl het geheim volgens mij is dat je op zoek moet naar verbinding: met je omgeving en met je gebruikers maar ook verbinding binnen de organisatie. Waarom organiseren ze geen lunchpauze lezingen, voor al die ambtenaren uit de aanpalende gebouwen? Of lezingen voor na je werk? Dan breng je pas echt mensen en informatie samen.
Jammer dat de KB zijn eigen missie zo passief ziet, maar dat zal wel weer met de introvertie van bibliothecarissen te maken hebben. Zonde.
Niet dat ik me geroepen voel om de KB in bescherming te nemen, maar ik vind Den Haag vergelijken met New York toch wel lijken op appels en peren. In New York wonen net zoveel mensen als in heel Nederland.
Een beetje relativeren mag toch.
Het aantal inwoners heeft toch niks te maken met hoe je met je collectie omgaat? Een lezing organiseren om een bijzonder onderdeel van je collectie onder de aandacht te brengen kan iedereen organiseren, zeker als je daar niet een dure spreker van buiten voor hoeft in te huren.
Met relativeren is niks mis, maar als ik nou de vergelijking met de Library of Congress had getrokken had je een punt gehad. Nu bevestig je me eigenlijk alleen maar in mijn opvatting….
Nou heb ik toch eerlijk gezegd niet de indruk dat de nieuwe directeur van de KB een introverte bibliothecaris is…
Je kunt natuurlijk alles wel aan dat (al dan niet vermeende) introverte wijten, maar ik kom toch regelmatig bibliotheekmensen met een tamelijk groot ego tegen. Misschien zijn er nog ander oorzaken denkbaar? (Niet dat ik ze weet hoor.)
Je suggesties vind ik overigens leuk!
Goed punt. Misschien niet zozeer dat bibliotheekmensen introverter zijn (gemiddeld klopt dat m.i. overigens wel), maar meer dat bibliotheken als de UB vooral denken in termen van “ter beschikking stellen van de collectie” Dat is toch wat beperkt.
Overigens verzorgt onze Amstelveense bibliotheek regelmatig cursussen, info- en voorleesavonden. Leuk gebouw ook. Nodigt uit.
Schrijver & Laika,
Volgens mij is het merendeel van de bibliothecarissen nogal in zichzelf gekeerd en vooral op het materiaal en het systeem gericht. Dat wil niet zeggen dat er geen uitzonderingen zijn die daarmee de regel bevestigen :-).
Voor openbare bibliotheken is het gezien hun ontstaansgeschiedenis (opgericht vanuit de verheffingsgedachte) voor de hand liggender om lezingen of andere activiteiten te organiseren dan voor academische bibliotheken. Maar dat het niet voor de hand ligt is natuurlijk geen reden om het niet te doen.
Sterk verhaal. Bouw een goede voorziening tussen KB en Rijksarchief met ruimten om het Nederlandse cultuurbezit te celebreren met lezingen en ‘verblijfsduurverlengende’ – zo heet dat in ontwikkelaarstermen – activiteiten als goede studiezalen, prima horeca en tentoonstellingsvoorzieningen. Ik weet wel iemand die dat kan organiseren…
Uitzonderingen bevestigen een regel niet, maar ontregelen hem.
Wat jij introvert noemt is voor mijn gevoel eerder het vasthouden aan posities. (Wat wellicht erger is.)
@Rudger Smook
Laat me ’s raden…
Schrijver,
Ik vind introvert wel een mooie term voor wat ik in dit stuk wilde zeggen. Had natuurlijk wel een heel verhaal over mutsen en zo kunnen beginnen, maar daar ging dit stuk niet over.
Feit blijft dat veel bibliothecarissen een introverte persoonlijkheid hebben, wat zeker niet gelijk staat aan het tegenhouden van verandering maar wat er niet echt bij helpt.
Goed, ik geef me gewonnen. Jij kent de bibliotheekwereld beter dan ik. De term mutsen bevalt me totaal niet, maar dat wist je al 😉 Ik vraag me af of er ooit onderzoek gedaan is naar de persoonlijkheidskenmerken van bibliothecarissen. ‘Feit blijft’ klinkt daar in elk geval wel naar…
@schrijverdezes “‘Feit blijft’ klinkt daar in elk geval wel naar…”
ik geloof dat mevrouw tenaanval niet helemaal aan het door haarzelf beschreven profiel voldoet. Maar ja uitzonderingen… 😉
@Laikaspoetnik,
Daar heb je zeer zeker gelijk in. Maar: ‘een zwaluw maakt nog geen zomer’ 😉
Mijn ervaring is overigens níet dat bibliothecarissen ‘mutsen’ zijn. (Maar dat komt vast & zeker omadt ik er zelf een ben.)
Ho, ho: ik zei dat VEEL bibliothecarissen een introverte persoonlijkheid hebben. Niet dat ze ALLEMAAL introvert zijn!
Laten we zeggen dat zo’n 80% het wel is…
Beste mevrouw Deckers,
namens de KB dank voor uw suggesties.
Wat betreft ons beleidsplan: dat interpreteert u wel erg passief, hoor. Met ‘beschikbaarstellen’ bedoelen we natuurlijk, behalve ervoor zorgen dat publicaties beschikbaar zijn, ook dat we ze actief onder de aandacht brengen. Vooral digitaal, zeker, dat heeft de toekomst.
Wat u kennelijk niet weet, jammer genoeg, we zijn al tamelijk actief. We geven rondleidingen, les aan scholieren, we leiden stagiairs op, en we organiseren minstens vier keer per jaar een vaak spraakmakende tentoonstelling, samen met het Nationaal Archief. Daar horen publicaties en ook lezingen bij. Een of twee keer per jaar hebben we een gerenommeerde wetenschapper in huis als ‘fellow’, die aan het eind van zijn of haar onderzoek een goed bezochte publiekslezing geeft. Al enige tijd meten we jaarlijks onze klanttevredenheid, en die ligt altijd rond de 8. Dus onze klanten zijn blij met ons. U zou ook eens op zondag een kijkje in de KB kunnen nemen: de studiezaal zit vol met studenten. Stil is het hier niet.
Wat niet betekent, dat we niets kunnen verbeteren. De komende jaren zullen we nog meer met andere instellingen samenwerken om het gebouw levendiger en aantrekkelijker te maken. We hebben al een prachtige tentoonstellingsruimte en goede horeca. Behalve met het Nationaal Archief zullen we ook meer samenwerken met het Letterkundig Museum en openbare bibliotheken. Ons gebouw mag best nog wat meer bruisen, en daar doen we ons best voor.
Maar ja, ons vergelijken met de New York Public Library – is feitelijk onmogelijk. We zijn geen openbare bibliotheek, al kan iedereen hier een lenerspas aanschaffen, en we zijn er niet voor kinderen. Het budget van de NYPL waaraan -heel Amerikaans- veel particulieren bijdragen, is vele malen hoger dan het onze. Wij doen weer andere dingen. We zijn een wetenschappelijke bibliotheek en verzamelen alles wat in Nederland gepubliceerd wordt, digitaal en op papier, en wij zorgen ook nog eens voor duurzame digitale opslag waarbij we een van de leidende partijen in de wereld zijn. Een andere rol en een andere taak. Bij het bredere publiek is dat nog niet zo bekend, en daar werken we de komende jaren aan. Wij laten van ons horen!
Beste Jenny,
Bedankt voor je reactie namens de KB.
De strekking van mijn betoog was niet dat de KB geen goed werk doet, maar dat ze niet erg pro-actief zijn bij het onder de aandacht brengen van de collectie.
Dat kan een bewuste keuze zijn omdat het digitaliseren van de collectie voorlopig alle capaciteit opslokt of omdat de KB vindt dat dat niet tot haar takenpakket behoort omdat dat alleen betrekking heeft op het beheren van de collectie, of omdat dat niet de taak is van een wetenschappelijke instelling.
Mijn interpretatie van het beleidsplan is gebaseerd op wat daarvan te zien is op de website en in het dagelijks verkeer, dat er ook andere activiteiten zijn is voorlopig nog niet erg zichtbaar. Ik ben heel benieuwd naar alle sprankelende activiteiten in de toekomst.