Ik zag dit filmpje eerder deze week op het blog van Edwin en de commentatoren maakten zich vooral vrolijk over de suggestie in de inleiding van deze film dat mensen naar Ikea of MacDonalds gaan om te ontsnappen aan de drukte van alledag. Over het filmpje zelf werd nogal spottend gedaan.

Maar volgens mij is het heel serieus bedoeld door De Bibliotheek Nederland en daarom wil ik er ook serieus op ingaan. Ik vind dit een shockerend slecht filmpje. En wel hierom:

De toonzetting van de film is helemaal fout. Het filmpje is volgens de site bedoeld voor het informeren van partners en stakeholders, dus het zou wervend en informerend moeten zijn. In plaats daarvan worden er nogal wat boude uitspraken gedaan en grote woorden gebruikt die er meer op gericht lijken te zijn om de kijker angst aan te jagen dan om te informeren. Een paar citaten:

Bibliotheken zijn van oudsher succesvol maar hebben in de loop der jaren onvoldoende ingespeeld op de veranderingen in de maatschappij. Zó, dat is nogal een uitspraak. Het bewijs daarvoor wordt volgens de voice-over geleverd door de teruglopende ledenaantallen en uitleningen. Dat laatste is onmiskenbaar waar, maar komt dat niet omdat de ontwikkelingen in de moderne informatie maatschappij zo snel gaan dat de bibliotheken moeite hebben om ze bij te houden? Komt in de kern misschien wel op hetzelfde neer, maar het accent ligt toch net iets anders en het is de toon die de muziek maakt.

De bibliotheek is in de beeldvorming van klanten onderdeel van één keten, van één concept. Echter kent de bibliotheek verschillende leveranciers… etc. Niet alleen de grammatica in deze twee zinnen klopt niet, de inhoud is ook niet juist. De bibliotheek is de bibliotheek. Is je eigen bibliotheek, waar jij altijd naar toe gaat. En je wil best nog wel begrijpen dat het buurtfiliaal waar jij altijd komt hoort bij de centrale in het centrum als je in de stad woont maar dat de bibliotheek bij jou in het dorp iets te maken heeft met die van drie dorpen verder zal je echt worst zijn. De bibliotheek is geen keten in de beeldvorming, maar een op zichzelf staand ding. Net zoals jouw school ook jouw school is. Dat die onder hetzelfde bestuur valt als nog een heleboel andere scholen kan je als leerling niks schelen, het is jouw school.

Na de eerste minuut gaat het filmpje opeens niet meer over herkenbaarheid maar over kosten besparen en efficiency en daarna opeens weer over concepten en formules. En over hoe fijn het is dat klanten nu meer en ander materiaal meenemen (meer materiaal a la, maar ander? Waarom zou je dat willen?). Wat is nou de bedoeling van De Bibliotheek Nederland? En van dit filmpje? All of the above neem ik aan, maar zeg dat dan. Nu is er geen duidelijke boodschap maar zwalkt het verhaal. Aan het einde worden wel opeens hele concrete doelstellingen genoemd (20 % meer uitleningen, 10% meer leden) maar is dat een van tevoren opgesteld doel of is dat gebaseerd op de ervaringen in Zwolle-Zuid? Het verhaal schiet alle kanten op en je blijft als kijker achter met meer vragen dan antwoorden.

Wat betreft de vorm: toen ik het filmpje voor het eerst zag dacht ik echt dat het een parodie was. Ik verwachtte ieder moment dat Owen Schumacher (van Koefnoen) in beeld zou komen om een quasi-hippe bibliothecaris te persifleren. Maar helaas, het is bloed serieus. Tip voor de volgende keer: zoek een voice-over die het woord bibliotheek niet uitspreekt alsof het een moeilijk woord is.

Ik vraag me af hoeveel bibliothecarissen bij het maken van dit filmpje betrokken zijn geweest. En met bibliothecarissen bedoel ik in dit geval mensen die in een bibliotheek werken en die daar daadwerkelijk contact hebben met bezoekers. Voor wie leners een gezicht hebben en geen cijfers in een Excel sheet zijn. Volgens mij is het o.a. daar mis gegaan bij het maken van deze film: de bedoelingen waren vast goed maar op basis van te weinig kennis zijn filmmakers aan de gang gegaan en ze zijn vervolgens niet voldoende gecorrigeerd. Daar zijn vast allerlei excuses voor te verzinnen, maar als je met zoveel aplomb over de branche praat moet je dat wel waarmaken.

Misschien ben ik extra kritisch omdat ik het niet eens ben het uitgangspunt dat het doel van de bibliotheek is om zoveel mogelijk boeken uit te lenen. Dat doet volgens mij niets af aan de vormbezwaren tegen deze film. Maar misschien neem ik het ook allemaal veel te serieus, dat zou ook kunnen.