Volksverheffing en idealen
Ik las dat het Vara TV Magazine na een restyling weer ouderwets Varagids gaat heten en dat deed mij denken aan de functie van bibliothecaris. Een rare associatie misschien, maar ik leg het straks uit.
Ik heb al eens eerder geschreven dat ik het zo jammer vindt dat het lijkt of het idealisme is verdwenen uit ons vak. Het lijkt wel alsof bibliotheekdirecteuren alleen nog maar bezig zijn met ondernemertje spelen en dat (als een reactie daarop?) bibliothecarissen zich steeds meer in hun eigen wereldje terugtrekken. Ze zijn overrompeld door wat er allemaal gebeurd in de grote boze buitenwereld en doen heel erg hun best om het aanbod van de bibliotheek nog beter en nog breder te maken want dan vinden de mensen ons vanzelf wel. En als ze ons niet vanzelf vinden gooien we er gewoon nog een marketingcampagne tegenaan.
Maar zo werkt dat niet. Aan ons aanbod ligt het niet. Het ligt aan de manier waarop we er mee omgaan. Bibliothecarissen zijn over het algemeen veel te bescheiden en kennen weinig beroepseer. Daarnaast zijn ze ook nog eens heel erg genuanceerd: “dit is wel een aardig boekje maar volgens mij is er een paar weken geleden ook nog iets anders verschenen maar dat hebben we helaas niet want de NBD heeft het nog niet aangeboden”. “En ik heb eigenlijk ook niet zoveel verstand van dit onderwerp maar mijn collega die dat wel heeft werkt nooit op dinsdag”. Zoiets. Terwijl je eigenlijk moet zeggen (of in elk geval uitstralen): “ik sta hier omdat ik er verstand van heb en dit is voor u het beste boek dat we hebben over dit onderwerp. We hebben ook nog wel iets beters/leukers maar dat is te moeilijk/makkelijk voor u”. Als jeugdbibliothecarissen dat doen vindt iedereen dat normaal, bij volwassenen heet dat betutteling.
Maar volgens mij is dat wel de beroepshouding die we moeten hebben als we een Warenhuis van kennis en informatie willen zijn. Want als we een warenhuis zijn wil ik de Bijenkorf zijn en niet de V&D. Ik wil toonaangevend zijn en geen slap aftreksel. En volgens mij kan toonaangevend best samen gaan met volksverheffing als je dat tenminste goed aanpakt. Want hoe kunnen we er anders voor zorgen dat onze burgers goed geïnformeerd zijn en constructief deelnemen aan het maatschappelijk leven? Want dat moet van het Unesco Manifest.
En wat heeft dat nou te maken met de Varagids? De reden voor de naamswijziging is dat “bij het huidige grote media-aanbod mensen behoefte hebben aan een gids die het kaf van het koren scheidt. We willen nog duidelijker en nadrukkelijker een selectie bieden zonder aan diepgang in te boeten” volgens de uitgever. En volgens mij is dat precies wat bibliothecarissen ook moeten doen.
Ik ben het helemaal met je eens.
En ze zijn er nog wel hoor, de collega’s met idealen. Punt is dat die niet allemaal extravert zijn. Volgens mij kun je dat ook niet zo makkelijk meer veranderen, na al die jaren. Je kunt wel proberen het meer te stimuleren. Meer extraverte mensen binnenhalen zou wel een oplossing zijn. Oudere generaties kunnen hen het het excelleren dan mooi bijbrengen…
Edwin,
Ze hoeven niet extravert te zijn, als ze maar zelfverzekerd zijn en stevig in hun schoenen staan. Je kunt ook heel ingetogen vinden dat je goed bent in je vak.
En gelukkig zijn er nog mensen in het vak met idealen inderdaad, maar die hoor je zo weinig. Idealen zijn niet sexy op dit moment. Tenminste niet in onze branche, in de buitenwereld is dat al aan het veranderen.
Ha Tenaanval,
Ik heb eerlijk gezegd stiekem wel een paar idealen waar het mijn werk (het maken van wisselcollecties voor zorginstellingen) betreft. B.v.: wat zou het leuk zijn als er een lezingencircuit voor deze instellingen kon komen, met schrijvers/sters die men daar graag leest (en die nog in leven zijn), zoals Gerda van Wageningen en Clemens Wisse, en ook misschien iemand als Douwe Draaisma.
Ander ideaal: de bewonersbibliotheken eens wat verfraaien.
Ik besef wel dat dit geen sexy ideeën zijn…
Groet van schrvrdzs
Ha schrijver,
Zonder flauw te doen: wat jij noemt zijn geen idealen, dat zijn gewoon goed ideeën, volgens mij zijn die nog haalbaar ook. Moeten we het misschien eens over hebben….
Maar met idealen bedoel ik de vaste overtuiging dat je als bibliotheek een maatschappelijke taak hebt en dat je bijdraagt aan een betere samenleving omdat je ervoor zorgt dat mensen zich beter kunnen redden in de maatschappij. En dat je daarom je werk zo goed mogelijk wilt doen. Die bevlogenheid die mis ik vaak.
Ha Tenaanval,
Ja, je hebt misschien wel gelijk, hoewel…. Met die ‘vaste overtuiging dat je als bibliotheek’ enz. t/m ‘in de maatschappij’ ben ik het overigens woord voor woord eens. Maar een dergelijk ideaal moet je dan volgens mij toch steeds weer naar iets concreets vertalen om te laten zien wat het voorstelt. Voor mij zijn dat dan die twee ‘goede ideeën’, die ik toch als een soort idealen blijf koesteren (misschien wel vooral omdat er op de plaats waar ik mij bevind geen enkele ruimte voor is ze uit te voeren, dus als jij daar wel een mogelijkheid voor ziet zou dat prachtig zijn). Als ze ooit gerealiseerd zouden worden vervang ik ze door een paar andere. Om je terwille te zijn en tóch niet echt toe te geven ben ik bereid ze voortaan afgeleide idealen te noemen. Ik wil wél toegeven dat je dergelijke concrete dingen in een breder verband moet plaatsen, maar het is m.i. óók een vorm van je werk zo goed mogelijk willen doen.
Ik hoop dat je me nog volgen kunt…
Met idealistische groet, schrvrdzs