Een paar weken geleden had ik weer een reünie van mijn Nieuw Elan klasje. Wie niet weet wat Nieuw Elan is moet hier en hier maar even lezen wat ik eerder schreef over die opleiding en over onze reünies. Dit keer troffen we elkaar in Amsterdam, in de bibliotheek in De Hallen, de oude tramremise die een aantal jaren geleden verbouwd is en nu een bloeiend bestaan kent als cultureel/culinair/winkel centrum. Het mooie is dat de bibliotheek een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van dit hele complex en dat onze gastvrouw Erica Schoen daar een van de voortrekkers van was. We hoorden daarom verhalen uit de eerste hand over hoe dat hele complex tot stand was gekomen, niet alleen van Erica maar ook van de architect André van Stigt die het hele proces bedacht en begeleid heeft.

We werden er allemaal heel vrolijk van, van zoveel mooie verhalen en idealen. Tijdens het bijpraten over wat iedereen gedaan had sinds de vorige reünie bleken we ook allemaal vol optimisme te zitten. De ene wat voorzichtiger dan de ander, want ja er was ook sprake van onbesuisde bezuinigingen maar toch: optimisme. Terwijl sommigen van ons zes jaar geleden, bij onze eerste reünie nog wat voorzichtiger waren. Toen hebben we het serieus gehad over het bestaansrecht van de bibliotheek. Maar daar twijfelde nu niemand meer aan. De tijden zijn duidelijk veranderd. En nou ga ik niet zeggen dat de bibliotheek zichzelf opnieuw heeft uitgevonden want dat is niet alleen een cliché maar ook gewoon niet waar. De branche heeft zich aangepast aan veranderende tijden: we hebben meebewogen met de politieke en maatschappelijke veranderingen en we zijn ingegaan op nieuwe vragen van het publiek. Maar dat is ons vak. Per saldo doen we nog steeds waar we 100 jaar geleden (in ons geval) voor zijn opgericht, namelijk “de verstandelijke ontwikkeling bevorderen onder de inwoners”.

We hebben een periode achter de rug waarin dat niet zo belangrijk werd gevonden: een periode van iedereen voor zichzelf en ‘samen voor ons eigen’. Daarnaast zou het internet het papier overbodig gaan maken dus dat softe gedoe met die boeken en die ontwikkeling stimuleren kon wel weg. Maar nu er alom overeenstemming is dat het Neoliberalisme op zijn retour is en mensen inzien dat papieren boeken ook een heleboel voordelen hebben wordt steeds breder erkend dat bibliotheken er wel degelijk toe doen. Natuurlijk ook omdat we ons bestaansrecht de afgelopen jaren volop bewezen hebben. Mijn collega Mark Deckers schreef onlangs over de maatschappelijk-educatieve bibliotheek versus de klassieke bibliotheek maar dat vind ik een lastige tegenstelling, want in mijn ogen is de klassieke bibliotheek sowieso maatschappelijk-educatief. Dat maatschappelijk-educatieve legt elke bibliotheek op een andere manier uit. En dat lijkt me heel verstandig, want elke bibliotheek heeft te maken met een andere omgeving en met andere gemeentes. Wat mij betreft ligt de nadruk vooral op lezen en leesbevordering. Uiteraard omdat je goed moet kunnen lezen om volwaardig mee te kunnen doen in deze maatschappij. Maar lezen is zoveel meer: het is literatuur, je kunt je beter inleven dus je wordt er socialer van, een beter mens zelfs en soms is het ook gewoon ontspannend. Dus die platgeslagen definitie van leesbevordering ten dienste van maatschappelijke weerbaarheid trek ik graag wat breder. Wat mij betreft is leesbevordering een doel op zich voor de bibliotheek. Wij hebben verstand van lezen en van boeken en soms denk ik dat we daar best wat trotser op mogen zijn.