Tenaanval

Volksverheffing en idealen

 Ik las dat het Vara TV Magazine na een restyling weer ouderwets Varagids gaat heten en dat deed mij denken aan de functie van bibliothecaris. Een rare associatie misschien, maar ik leg het straks uit.

Ik heb al eens eerder geschreven dat ik het zo jammer vindt dat het lijkt of het idealisme is verdwenen uit ons vak. Het lijkt wel alsof bibliotheekdirecteuren alleen nog maar bezig zijn met ondernemertje spelen en dat (als een reactie daarop?) bibliothecarissen zich steeds meer in hun eigen wereldje terugtrekken. Ze zijn overrompeld door wat er allemaal gebeurd in de grote boze buitenwereld en doen heel erg hun best om het aanbod van de bibliotheek nog  beter en nog breder te maken want dan vinden de mensen ons vanzelf wel. En als ze ons niet vanzelf vinden gooien we er gewoon nog een marketingcampagne tegenaan.

Maar zo werkt dat niet. Aan ons aanbod ligt het niet. Het ligt aan de manier waarop we er mee omgaan. Bibliothecarissen zijn over het algemeen veel te bescheiden en kennen weinig beroepseer. Daarnaast zijn ze ook nog eens heel erg genuanceerd: “dit is wel een aardig boekje maar volgens mij is er een paar weken geleden ook nog iets anders verschenen maar dat hebben we helaas niet want de NBD heeft het nog niet aangeboden”.  “En ik heb eigenlijk ook niet zoveel verstand van dit onderwerp maar mijn collega die dat wel heeft werkt nooit op dinsdag”. Zoiets. Terwijl je eigenlijk moet zeggen (of in elk geval uitstralen): “ik sta hier omdat ik er verstand van heb en dit is voor u het beste boek dat we hebben over dit onderwerp. We hebben ook nog wel iets beters/leukers maar dat is te moeilijk/makkelijk voor u”. Als jeugdbibliothecarissen dat doen vindt iedereen dat normaal, bij volwassenen heet dat betutteling. 

Maar volgens mij is dat wel de beroepshouding die we moeten hebben als we een Warenhuis van kennis en informatie willen zijn. Want als we een warenhuis zijn wil ik de Bijenkorf zijn en niet de V&D. Ik wil toonaangevend zijn en geen slap aftreksel. En volgens mij kan toonaangevend best samen gaan met volksverheffing als je dat tenminste goed aanpakt. Want hoe kunnen we er anders voor zorgen dat onze burgers goed geïnformeerd zijn en constructief deelnemen aan het maatschappelijk leven? Want dat moet van het Unesco Manifest.

En wat heeft dat nou te maken met de Varagids? De reden voor de naamswijziging is dat “bij het huidige grote media-aanbod mensen behoefte hebben aan een gids die het kaf van het koren scheidt. We willen nog duidelijker en nadrukkelijker een selectie bieden zonder aan diepgang in te boeten” volgens de uitgever. En volgens mij is dat precies wat bibliothecarissen ook moeten doen.