Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

strategie

All of the posts under the "strategie" tag.

Het einde van de Airport Library

schiphol Inderdaad, de Airport Library gaat dicht. We weten al ruim een jaar dat we deze zomer zouden moeten gaan verkassen want Schiphol gaat “onze” boulevard verbouwen en daarom moesten we tijdelijk even weg. Na de verbouwing zouden we op ongeveer dezelfde plek, in een nieuwe bibliotheek terugkomen. Schiphol is erg enthousiast over de Airport Library en wil ons graag houden, er was zelfs al sprake van uitbreiding: wellicht zou er ook een bibliotheek in het Schengen gebied komen, zodat we ons ook op de reizigers binnen Europa (lees: “de Nederlanders”) zouden kunnen gaan richten. Of zouden we niet op meerdere plekken bibliotheken kunnen maken? Op elke pier een of zo? Woeste plannen genoeg. Maar die gaan nu dus allemaal niet door.

 Het nieuws is nog niet officieel, maar nu het al een week op de site van het Bibliotheekblad staat en er vandaag op Twitter rumoer over ontstond schrijf ik er toch maar een stukje over. En dat begint met een disclaimer: want wat ik nu ga vertellen is allemaal uit de tweede hand. Ik ben tegenwoordig alleen nog maar de uitvoerder van de Airport Library, ik zit niet aan tafel met “de grote jongens” als er beslissingen worden genomen. Dus misschien heb ik iets verkeerd begrepen of trek ik verkeerde conclusies. Dat hoop ik eigenlijk, want ik kan nog steeds niet geloven dat de Airport Library op zo’n lullige wijze de nek wordt omgedraaid.

De Airport Library stopt namelijk niet omdat er geen geld voor is. Het Ministerie van OCW, de grote sponsor van de Airport Library, heeft namelijk aangegeven dat er over een voortzetting van de financiering best te praten viel. In iets bescheidener mate wellicht, maar zo’n succesvol project willen ze daar best ondersteunen. En ook NBD Biblion en de OBA hebben vooralsnog hun financiële bijdrage niet ingetrokken. De reden waarom de Airport Library stopt is omdat er geen landelijk partij is die er de verantwoordelijkheid voor wil nemen. ProBiblio is een provinciale organisatie die steeds meer moeite heeft om aan de provincies Noord- en Zuid-Holland (hun subsidiënten) uit te leggen waarom zij verantwoordelijk zijn voor een project namens “het land”. Dus ProBiblio wil (of moet?) het opdrachtgeverschap voor de Airport Library overdragen naar een landelijke partij. De keuze daarin is niet zo heel groot, dus dat werden de VOB en het SIOB. Die hebben allebei geweigerd, de laatste met als argument dat ze het te druk hebben met de fusie met de KB. De KB stond, als partner in de Airport Library, in eerste instantie redelijk positief tegenover het opdrachtgeverschap  maar na overleg met het SIOB zijn ze van gedachten veranderd.

Samengevat: er is geld voor de uitvoering, er is een locatie want Schiphol wil ons graag houden en ProBiblio wil de uitvoering best blijven doen, wel zo praktisch als je op fietsafstand van Schiphol ligt. Het enige dat ProBiblio wil overdragen is de verantwoordelijkheid. Dat is een kwestie van een briefje. Of een handtekening. Of misschien een extra postbusnummer. Maar er is dus op landelijk niveau niemand die die moeite wil doen. Het andere officiële argument (naast “we zijn te druk”) is dat de Airport Library niet in het belang is van de Nederlandse openbare bibliotheken. Dat argument getuigt van zo’n ongelofelijke kortzichtigheid dat ik niet kan geloven dat ze dat zelf serieus nemen. Dus ik kan alleen maar raden naar de redenen om dit project te torpederen. Misschien speelt het “not invented by me syndroom” een rol: wij hebben het niet verzonnen, dus kan het niks zijn. Zou me niks verbazen. Maar misschien zijn er wel heel andere redenen waarom dit schip tot zinken wordt gebracht. Heel welbewust wordt torpedeerd dus, want er is op landelijk niveau niemand die een hand heeft uitgestoken, of zelfs maar aangeboden heeft om mee te denken over een oplossing.

Omdat Schiphol toch heel graag een bibliotheekvoorziening wil hebben op de luchthaven zijn ze driftig op zoek naar een mogelijk alternatief. Ze moeten wel: want de openbare bibliotheeksector laat het afweten. En waarom wil Schiphol zo graag een bibliotheek? Niet alleen omdat het zo leuk is, maar ook omdat het supergoeie reclame is. De afgelopen vier maanden alleen al zijn we als voorbeeld gesteld op Buzzfeed en in de New York Times. Als voorbeeld van mooie dienstverlening en innovatief bibliotheekwerk. Maar ja, daar hebben we in Nederland niks aan… (werkelijk!)

Inmiddels is de planning van de verbouwing aangepast: waar we eerst begin juni zouden moeten vertrekken is dat nu begin september. Nog een paar maanden uitstel dus. Nog een paar extra maanden om met een goed plan te komen om als sector ons gezicht te redden….

Naschrift 28 april ’14: in het oorspronkelijke blog stond bij de landelijke partijen die de Airport Library niet willen overnemen ook BNL vermeld. Deze vermelding is verwijderd omdat gebleken is dat met BNL hierover geen contact is geweest.

In het weinig tot de verbeelding sprekende kantoor

De lamellen van het weinig tot de verbeelding sprekende kantoor waren dicht. Tegen de felle zon, maar ook omdat ze even geen zin had in de buitenwereld. “tsjeezus, wat een zeikerds zeg, die bibliotheeklui.” Paula keek nog eens naar de krattenkast aan de andere kant van haar kamer.

Prachtige kast was het. Heel innovatief en modern en toch niet te schreeuwerig. Dat had De Baas Van Het Tekstbureau goed gezien toen hij zei dat zo’n kast prima zou staan in haar kamer. Die man had echt wel oog voor kwaliteit. Jammer dat al die bibliotheekmensen zo conservatief waren, zo klein van geest. Dat ze een goed idee niet herkenden als ze het op een presenteerblaadje kregen aangereikt. Alles maar meteen weer kapot redeneren, meteen weer afkraken. Meteen weer aan komen zetten met hun “wetten en praktische bezwaren”. Van wie was dat ook alweer? Van Kloos? Zoiets ja. Zo’n oude dichter, allang dood en vergeten. Precies wat er met de bibliotheken zou gebeuren als ze niet eens wat meer “out of the box” gingen denken.

We moesten toch iets met ebooks? Het komt toch niet van de grond vanwege al die stomme regeltjes? Nou, dan is dit toch een prima oplossing? Gewoon voor ons zelf beginnen, cultureel ondernemer zijn. De business-case ligt al klaar. Althans, een opzetje daarvoor. Als ze tenminste nog wist waar dat servetje gebleven was waarop De Baas het even voor haar had uitgetekend.

Bekrompen waren ze. Allemaal. En ook zo slap van Karel dat ie nou opeens begon te sputteren datie er niet zo blij mee was. Dat het idee nooit zo’n prominente plek in dat stuk had moeten krijgen. Wat nou prominente plek? Het stond gewoon bij de Sleutelprojecten zoals ze het besproken hadden. Een slappeling was het. Kon zij het helpen dat hij er niet bij kon zijn toen zij de proefdruk ging bespreken met De Baas?

Goed gevonden, om die sleutelprojecten in zo’n kadertje te zetten. Het zag het er toch hartstikke leuk uit zo? En het WAS toch een veel leesbaarder stuk geworden? Veel logischer opgebouwd en sneller geschreven? Al die rare, lompe, onleesbare zinnen er uit en gewoon een heldere tekst hadden ze er van gemaakt. Echt, heel goed.

Dat niemand het daar nou eens over had. Ze WILDEN toch een stuk waar ze een warm gevoel van zouden krijgen? Waar ze enthousiast van zouden worden en dat niet zo saai was? Nou dan! En dat ze dat verdomde lokale niveau er in hadden geschreven, daar hoorde ze ook niemand over. Nee iedereen liep te zeuren over die b-reader.  Zes regeltjes, in zo’n heel stuk. Zeikerds!

Gelukkig duurde het nog vijf weken voor de volgende vergadering. Dan was de storm vast wel weer gezakt.

Ze zou De Baas eens bellen, kijken of die zin had in een terrasje. Had ze wel verdiend na al dit gezeur.

Het onderwijs, de bezuinigingen en de bibliotheek

Er breken zware financiële tijden aan. Her en der worden  bezuinigingen aangekondigd vanwege de economische crisis of omdat er een nieuwe politieke wind waait. De bibliotheek staat nog niet in het rijtje linkse hobby’s en dat zal ook wel niet zo snel gebeuren maar waakzaamheid is geboden.

Hier in Amsterdam wordt het nieuwe college binnenkort geïnstalleerd. Het heeft een bezuiniging van 210 miljoen aangekondigd, maar aan de andere kant ook onderwijs tot prioriteit benoemd met de daarbij behorende extra investeringen.

Ik neem aan dat Amsterdam niet de enige gemeente is waar niet bezuinigd wordt op onderwijs. En ik vraag me af hoeveel bibliotheekdirecteuren daar bij aanhaken in het kennismakings gesprek met hun nieuwe wethouder. Die uitleggen hoe sterk bibliotheken al samenwerken met het onderwijs en hoeveel ze al doen voor de scholen. En dat daar eventueel best nog wel een schepje bovenop kan als de gemeente dat belangrijk vindt. Dat er al heel veel expertise op het gebied van educatie en leesbevordering aanwezig is in de bibliotheek en dat daarvan nog beter gebruik zou kunnen worden gemaakt.

Of zou de wethouder blijer worden van een mooi verhaal over bibliotheek.nl of over retail? Dat is wel een stuk sexier dan zo iets voor de hand liggends als jeugdbibliothecarissen en onderwijs. Veel nieuwer ook en nieuw is altijd beter, zeker in de politiek. Veel directeuren worden daar in elk geval opgewondener van. Maar misschien ben ik te wantrouwend? Ik vraag me in elk geval af of alle directeuren proberen om “hun” wethouder blij te maken en aansluiting zoeken bij het (wellicht veranderde) lokale beleid. De directeur die ooit zei: “de gemeente moet me gewoon geld geven om mijn werk te doen en verder zijn mond houden” is in elk geval al een klein beetje bijgedraaid, maar ik vraag me af hoeveel mensen er stiekem nog steeds zo over denken.

Het belang van de bibliotheek voor de lokale gemeenschap

Zeven lessen voor gemeentes, afkomstig van ICMA, een internationale organisatie die zich richt op het versterken van het lokale overheids-management. Hoe kan het potentieel van de bibliotheek zo goed mogelijk gebruikt worden in de lokale gemeenschap?

The role public libraries play in communities is expanding. As the recession has forced us to do more with less, some local governments are leveraging the potential of public libraries to provide services in such nontraditional areas as Internet connectivity, public safety, economic development, and sustainability. A strong partnership between the office of the city, county, or town manager and the public library makes these efforts possible. 

Op basis van pilotprojecten zijn er een aantal “lessons learned” geformuleerd. Het zijn een paar open deuren en soms is het erg amerikaans maar ik vind het toch de moeite waard om de lessen over te nemen. Al is het maar omdat ik het zo verfrissend vind al die positieve geluiden over de bibliotheek te horen. Draai het eens om: praat eens over wat de bibliotheek kan bijdragen aan de gemeenschap in plaats van te kissebissen over wat de bibliotheek allemaal wel niet kost.

Be at the Table. Bibliotheken horen “aan tafel” samen met andere gemeentelijke beslissers, en moeten betrokken worden bij het verbeteren van de plaatselijke dienstverlening

Share your Mission. Bibliotheken hebben vaak vergelijkbare doelen dan andere organisaties binnen de gemeente. Zoek naar overeenkomsten en naar manieren om geld en moeite te delen. Het is tijd voor lef en innovatie.

Build Partnerships. Samenwerkingsverbanden versterken programma’s. Zowel bestaande als nieuwe verbanden. Effectieve samenwerkingsverbanden kosten tijd en moeite om op te bouwen, maar ze zijn de moeite waard.

Appreciate Diversity. Verschillen in normen en waarden (zowel binnen de organisatie als binnen de gemeenschap) dienen gerespecteerd te worden en de programma’s dienen desgewenst hierop aangepast te worden. Flexibiliteit en aanpassingsvermogen zijn kernwoorden voor alle betrokkenen in samenwerkingsverbanden.

Communicate, Communicate, Communicate! Communicatie met partners, aandeelhouders en de gemeenschap is belangrijk. Gebruik communicatiemiddelen die passen bij jouw situatie en bij de gemeenschap.

Support Champions. Champions and advocates (ik ga dit echt niet vertalen met kampioenen en advocaten) zijn onmisbaar om elk programma succesvol en duurzaam te maken. Het zijn individuen en groepen die begrijpen wat bibliotheken doen en welke rol ze spelen in de gemeenschap. Ze ondersteunen op verschillende manieren: met tijd, geld, invloed, diensten en goederen.

Embrace Innovation. Versterk de rol die bibliotheken spelen in het leven van mensen. Erken dat ze een bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van het leven van mensen, vooral in economisch slechte tijden wanneer plaatselijke overheden voortdurend hun werkwijze moeten aanpassen. Als de bibliotheek wordt gezien als een motor voor innovatie in een gemeenschap ontstaat een win-win situatie.

Op Youtube zijn een aantal filmpjes te vinden  waarop door verschillende managers gepraat wordt over het belang van de bibliotheek voor de lokale gemeenschap. Ook interessant.

Investeren natuurlijk!

For Greater Knowledge  Originally uploaded by marklarson

Bezuinigen of investeren: het kabinet is er nog niet uit. De invloed van elk besluit dat daarover genomen wordt zal op de bibliotheeksector onontkoombaar zijn. Ik heb begrepen dat er nu al gevreesd wordt voor die 17 miljoen euro (of was het toch 20?) die gereserveerd is door Plasterk. En dat begrijp ik niet zo goed.

Want als er over investeren gesproken wordt dan gaat het bijna altijd over investeren in infrastructuur en in kennis. De TU Eindhoven heeft een voorstel ingediend van 50 miljoen euro om onderzoeksbanen te behouden en het NWO wil 325 miljoen hebben om onderzoeksprojecten mee te doen die “uitstekend van kwaliteit zijn”. (rare formulering vind ik dat, doen ze normaal gesproken geen uitstekend onderzoek dan?)

En op de openbare bibliotheken zou dan bezuinigd worden? Wie was er nou ook alweer de best bezochte culturele instelling van het land? Wie heeft er ook alweer 2,5 miljoen leden? Hoe zat het ook alweer met het voorkomen van laaggeletterdheid? Met het stimuleren van de ontluikende geletterdheid en wie speelde er ook alweer zo’n positieve rol bij de integratie en emancipatie van allochtone meisjes? En daar gaan we dan op bezuinigen? Zodat middelbare scholieren met een nog grotere achterstand naar de universiteit gaan? Zodat de zesjes-cultuur een nog hogere vlucht kan nemen? Moeten we over een paar jaar weer kapitalen gaan investeren in alfabetiseringscursussen en bijspijkerklassen?

Ik schreef al eerder over het rapport Making cities stronger van de ULC waarin uitvoerig beschreven wordt wat de waarde van bibliotheken voor de economie is, misschien moeten we dat eens naar OCW sturen. Maar alles is op dit moment natuurlijk gevoelig, met die hele ontvlechting van de VOB. Dus doet de branche niks. We gaan laag liggen en hopen dat het vanzelf wel goed komt. Terwijl me dit bij uitstek de tijd lijkt om in de aanval te gaan. En niet alleen bij het kabinet maar ook op lokaal niveau. Librarylingo suggereerde vier weken geleden al dat gemeenten zo een gebaar zouden kunnen maken naar hun inwoners: Kijk ons als gemeenten eens iets doen tegen de crisis, bouwprojecten voor de bouwvakkers en een structurele subsidiestroom voor de Voedselbank voor de Geest, vh de bieb.

Maar dan moet je er wel op uit als bibliotheek. Dan moet je je nek uitsteken, ophouden met gekissebis over taakverdeling en verantwoordelijkheden. Dan moet je wat gaan doen: het gesprek aangaan met de politiek en al je overtuigingskracht gebruiken om je punt te maken.

“Call me a cynic”, maar dat zie ik nog niet gebeuren. We laten het allemaal over ons heen komen en achteraf gaan we piepen en vinden we onszelf reuze zielig. Stom.

get_footer() ?>