Wat de mensen willen
Gisteravond kwam ik al zappend twee keer in een tv-gesprek terecht over “wat de mensen willen”. Eerst bij Netwerk dat een portret had gemaakt over André Rieu (ik vraag me af of er nog iets nieuws te vertellen is over iemand die zoveel real life soaps heeft gemaakt over zijn eigen werk maar dat terzijde) en daarna in het nieuwe tv-programma van Raoul Heertje.
André Rieu zei over zichzelf dat hij precies wist wat de mensen willen en Raoul Heertje riep enigszins wanhopig uit dat hij geen idee had wat de mensen willen maar dat hij een programma wilde maken dat hij zelf leuk vond. En dat ie maar hoopte dat andere mensen dat ook leuk vonden.
Dat laatste klinkt heel sympathiek maar toch kriebelt dat een beetje. Waarom maakt ie dat programma dan? Volgens mij zijn er maar een paar redenen om met je kop op tv te gaan: je wil amuseren of je hebt iets te vertellen. Als je wil amuseren moet je enigszins weten waarmee je je publiek kunt amuseren en dat wil hij blijkbaar niet. Als je iets te vertellen hebt (als je wil evangeliseren) hoef je niet te weten wat de mensen leuk vinden, dan moet je je verhaal zo duidelijk mogelijk vertellen. Als ie dat wil, waarom zegt ie dat dan niet?
Het knappe van André Rieu is dat hij precies weet wat de mensen leuk vinden en dat hij dat zelf ook heel erg leuk vindt. Waarschijnlijk luistert hij thuis ook wel eens naar heel andere muziek, maar hij vindt het volgens mij echt geweldig om voor zo’n vol stadion wéér een wals in te zetten. En dat zorgt voor zijn succes. Hij vindt die pastelkleurige jurken van die dames in zijn orkest écht prachtig, en die dames vinden dat zelf waarschijnlijk ook. Nou ja, misschien niet prachtig, maar ze hebben er in elk geval geen hekel aan. Rieu zorgt heel goed voor zijn medewerkers, de orkestleden werken graag voor hem. En dat is slim want Rieu realiseert zich dat hij zonder zijn orkest veel minder succes zou hebben.
Hebben de bibliotheken een André Rieu? Dat wil zeggen iemand die weet wat de mensen willen? Wij hebben een rapport. Maar dat zegt hoe mensen zich gedragen: waar ze hun kleren kopen en wat ze lenen in de bibliotheek. Dat is niet hetzelfde als wat ze willen. Misschien zouden ze ook nog wel hele andere dingen in de bibliotheek doen als dat mogelijk was. Dat los je volgens mij niet op door marktonderzoek te doen want dan vraag je naar de bekende weg. Ik weet zeker dat als André Rieu aan de bezoekers van zijn concerten zou hebben gevraagd wat ze volgend jaar zouden willen, dat er dan niemand zou hebben geantwoord dat ze graag een kopie van Schönbrunn zouden willen zien. Rieu heeft dat zelf bedacht, gebouwd en er de wereld mee veroverd.
Dat mis ik in onze branche: een beetje visionair denken. En als er een initiatief genomen wordt om eens buiten de gebaande paden te gaan dan is er meteen zoveel gezeur en kinnesinne. Dat ik de Strandbibliotheek na 4 jaar nog steeds moet verdedigen tegenover vakgenoten stemt me wel eens treurig. Vooral omdat (bijna) alle niet-vakgenoten die ik hier over spreek enthousiast zijn, ook als ze hem niet kennen. Wij blijven toch een beetje experimenteren op de vierkante centimeter: een nieuw collectiebeleid, een andere presentatie, een nieuwe inrichting. Waarmee ik niks negatiefs wil zeggen over deze initiatieven, je moet ergens beginnen en dit zijn mooie stappen in de goede richting. Maar het zijn zulke kleine stapjes. Ik zou zo graag eens iets groots en meeslepends doen: Schönbrunn bouwen!
Maar dan had ik waarschijnlijk een ander vak moeten kiezen. Bibliothecarissen zijn niet zo avontuurlijk. Want het is natuurlijk wel belastinggeld waar we mee te maken hebben en dat moet goed besteed worden. Dat weet ik wel. Maar ik blijf toch stiekem hopen op iets visionairs….
Recente reacties