Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

onderzoek

All of the posts under the "onderzoek" tag.

De vijf wetten van de bibliotheekwetenschap

Het zou kunnen dat de Vijf Wetten van de Bibliotheekwetenschap ooit ter sprake zijn gekomen tijdens mijn opleiding aan de bibliotheekacademie, ik sluit niks uit, maar dat heeft dan geen enkele indruk gemaakt want ik herinner me er niks van. En na de opleiding zijn die wetten bij mijn weten ook nooit ter sprake gekomen in cursussen of in beleidsstukken. Dus volgens mij zijn ze in Nederland niet erg bekend. En dat is jammer, want in de rest van de wereld is dit rijtje een klassieker onder bibliothecarissen. Die vijf wetten zijn:

  1. Books are for use.
  2. Every reader his / her book.
  3. Every book its reader.
  4. Save the time of the reader.
  5. The library is a growing organism.

OK, niks wereldschokkends zo op het eerste gezicht. Maar deze wetten zijn dan ook al geformuleerd in 1931, door dr. S.R. Ranganathan, een bibliothecaris uit India, hij was de grondlegger van de bibliotheekwetenschap. Vooral voor onze Amerikaanse collega’s is dit zo’n beetje de basis voor al hun werk, ze formuleren er regelmatig nieuwe variaties op. Deze infographic is gemaakt door de afdeling Library Science van de University of Southern California voor iedereen die de grondslagen van het vak nog eens wil teruglezen. Jammer hoor, dat wij zo’n theoretische grondslag missen.

Overigens ken ik wel de 10 rechten van de lezer, maar dat is weer heel iets anders.

Wat je kunt leren van bibliobussen

Als oud-voorzitter van het Landelijk Platform Bibliobussen heb ik nog steeds een zwak voor bibliobussen. In heel Nederland beginnen ze langzamerhand te verdwijnen, alleen in Zeeland zijn ze zo verstandig om te investeren in de bussen.

Ik begrijp nog steeds niet waarom er zo’n dedain rondom de bussen hangt, waarom veel mensen het een soort van minderwaardig bibliotheekwerk vinden. Of ik begrijp het wel: als je alleen in aantallen denkt dan is een bibliobus waar “maar” 4000 materialen in staan klein bier. Maar dan zie je niet dat dat vanwege de hoge circulatie in een bus dat elke week 4000 andere materialen zijn. En dan laat je de sociale rol die een bus heeft al helemaal buiten beschouwing. Maar goed, daar heb ik me in het verleden al boos genoeg over gemaakt.

In het buitenland zijn de bibliobussen nog volop in actie, daar wordt het werk nog heel serieus genomen. Want wat is er nou meer Outreach dan een bibliobus die de mensen letterlijk opzoekt?

Ook op een andere manier worden de bussen daar serieus genomen. Op dit moment legt Derek Attig, een historicus, de laatste hand aan zijn proefschrift Here Comes the Bookmobile: Public Culture and the Shape of Belonging. Over de rol die bibliobussen speelden bij de vorming van gemeenschappen in de Verenigde Staten gedurende de 20e eeuw. Over de sociale rol van de bibliobus dus.

In particular, it tells the story of the rise of an idea about community–as a “common consciousness” produced by shared infrastructure–and the fate of that idea in a century often marked by discrimination, dislocaton, and distrust.

Fijn, dat er ook eens iemand van buiten de branche het fenomeen serieus neemt. Die ziet dat een bibliobus meer is dan een rijdende boekenkast. Ik ben erg benieuwd naar dat boek…

Derek houdt ook een blog bij waarin hij interessante of rare verhalen en foto’s deelt die hij bij zijn archiefonderzoek naar bibliobussen tegenkomt. Voor de liefhebbers. En voor de echte liefhebbers verwijs ik ook graag naar de verzameling foto’s van Nederlandse bussen op Flickr.

Meer lessen uit Kopenhagen

 

 

Vorige week heb ik mijn eerste indrukken van het Smart Cities congres in Kopenhagen gegeven. Inmiddels heb ik me wat verder verdiept in wat ik daar gehoord heb, dus hier een vervolg.

Ik heb het rapport Making cities stronger vandaag gelezen en daar heb ik een aantal aardige wetenswaardigheden aan over gehouden die ik hier graag onder de aandacht breng. Het onderzoek is gedaan in opdracht van de ULC en o.a. betaald door de Bill en Melinda Gates Foundation. Het is een onderzoek naar wat openbare bibliotheken bijdragen aan de economie (ondertitel van het rapport is Public library contributions to local economic development). Het is een Amerikaans onderzoek, sommige constateringen zijn voor ons heel vanzelfsprekend, andere zijn weer volledig nieuw. In elk geval voor mij.

De belangrijkste conclusies zijn dat bibliotheken bijdragen aan het bestrijden en voorkomen van laaggeletterdheid en dat ze belangrijk zijn voor de informatievoorziening van het bedrijfsleven. In Kopenhagen werd het rapport samengevat met de kreet “de beste investering die je als samenleving kunt doen is in de geletterdheid van jonge kinderen”. Want een investering van 4 jaar betaalt zich de rest van een mensenleven terug. De hedendaagse economie is een kenniseconomie en daar heb je goed (of zelfs hoog-) opgeleide mensen voor nodig, de bibliotheek kan daar aan bijdragen. Niet alleen door te voorkomen dat kinderen laaggeletterd worden en door het organiseren van alfabetiseringscursussen maar ook door werknemers te scholen in (digitale) vaardigheden. Bibliotheken organiseren cursussen op diverse terreinen waarmee werknemers zich kunnen bij- of omscholen. Daarmee zorgen ze voor Workforce participation (klinkt het Engels toch net wat interessanter).

Daarnaast hebben veel bibliotheken speciale bedrijfsbalies. Die richten zich op kleine bedrijven, zonder R&D afdeling, en bieden informatie en onderzoek aan bedrijven over o.a. economische en technologische ontwikkelingen.

Een laatste punt waarop bibliotheken bijdragen is op het gebied van stedenbouwkundige ontwikkelingen. Een (nieuwe) openbare bibliotheek kan voor een sociale en economische opleving van een gebied zorgen, bibliotheken brengen een nieuwe “loop” van bezoekers mee. De nieuwe bibliotheek van Seattle heeft 8000 bezoekers per dag en de omgeving van de bibliotheek profiteert daarvan mee.

Gemiddeld levert iedere dollar die in openbare bibliotheken wordt geïnvesteerd de samenleving vier dollar op. Doordat er werkgelegenheid wordt gecreëerd, belastingen worden betaald of extra uitgaven in de toekomst worden bespaard. In Kopenhagen hoorde ik het verhaal van een Gouverneur (van een niet nader genoemde staat) die kan voorspellen hoeveel gevangenissen er over 15 jaar nodig zijn aan de hand van het niveau van geletterdheid van 8-jarigen in zijn staat. 

Nogmaals: het is een erg Amerikaans verhaal. Wij zijn in Nederland al erg goed in het bereiken van kinderen in de VVE leeftijd (in het rapport wordt o.a. aangeraden om ouders te trainen in voorlezen of om contact te zoeken met childrens facilities). Maar dat verhaal over supporting small businesses daarentegen is volstrekt nieuw voor me. In Nederland speelt de Kamer van Koophandel een belangrijke rol dus ik weet niet of onze kansen verkeken zijn maar het lijkt me interessant genoeg voor een stadsbibliotheek om het eens uit te zoeken. In dat verband werd er in Kopenhagen verwezen naar een campagne die betaald is door het OCLC. Die campagne was gericht op beleidsmakers en bestond uit advertenties in bestuurstijdschriften waarin de nadruk werd gelegd op wat bibliotheken de samenleving opleveren. De mooiste is van de firma Gallo (van de wijn), hier kun je de PDF bekijken. Zou toch leuk zijn als we zoiets met Heineken konden doen, of met Grolsch…

In de kenniseconomie draait alles om mensen, technologie en een infrastructuur waarin het draait om ideeën, kennis en ervaring. Bibliotheken verhogen het niveau van kennis en economisch potentieel en maken steden daarmee sterker. Mooie conclusie toch, of niet?

Munitie

Sinds de presentatie van het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau zit de negatieve tendens van het rapport me dwars. Natuurlijk, cijfers zijn cijfers en onderzoek is onderzoek. Maar ik heb ook geleerd dat cijfers alleen iets betekenen als je er een betekenis aan geeft. En waarom zijn bibliothecarissen toch zo gek op een negatieve betekenis?

Toevallig ben ik de afgelopen dagen tegen een paar hele andere cijfers aangelopen dus die ga ik nu verzamelen als munitie tegen alle negatieve aandacht.

Volgens het SCP nam het aantal mensen dat in een bepaalde week een boek las af van 49 procent in 1979 naar 38 procent in 2005.  Maar volgens een onderzoek van de Nederlandse Taalunie  uit 2006 was dat 43 procent. Het blijft een daling, maar toch een minder scherpe. Laten we dat cijfer gaan gebruiken.

En misschien moeten we ook iets harder van de daken gaan schreeuwen dat er in Nederland nog steeds drie keer zo veel boeken worden geleend dan gekocht. Als antwoord op de (liefst op een aanmatigend toontje gestelde) vraag “of de bibliotheek nog wel bestaansrecht heeft” nu het aantal uitleningen zo terugloopt en het aantal boeken dat gekocht wordt toeneemt.

Ik heb het bijgaande tshirt al gekocht, nu nog een gelegenheid om het te dragen.

get_footer() ?>