Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

munitie

All of the posts under the "munitie" tag.

Kleine lesjes uit Kopenhagen

Kulturhuset Kopenhagen  Originally uploaded by tenaanval

Behalve interessante verhalen heb ik nog een paar opvallende weetjes overgehouden aan het symposium in Kopenhagen. Voor een volledig beeld veeg ik die hier even allemaal bij elkaar.

Het eerste wat me opviel was het Kulturhuset. De bijeenkomsten vonden plaats in verschillende Kulturhuseten in Kopenhagen. Dat waren allemaal zelfstandige, volksuniversiteitachtige gebouwtjes. Er zat nooit een bibliotheek in, het paradepaardje van Kopenhagen was die van Vanlose, daar waren de bibliotheek en het Kulturhuset door een terras met elkaar verbonden. Toen ik bij wat Denen informeerde hoe dat precies zat met die link tussen de bibliotheek en het Kulturhuset kreeg ik een wat glazige blik als antwoord. “Nee, dat waren twee hele verschillende dingen, die zaten nooit in hetzelfde gebouw”. Toen ik uitlegde dat wij in Nederland in de veronderstelling zijn dat dat in Scandinavië altijd combinatiegebouwen zijn werd daar een beetje lacherig op gereageerd. Heb ik dat nou gewoon altijd verkeerd begrepen of heeft de OBD ons altijd verkeerd voorgelicht?

*

Ik hoorde van bibliotheken in Australië en Denemarken dat ze hun leners een smsje sturen, twee dagen voordat hun geleend materiaal terug moet, als herinnering. Als de lener dat wil kan hij ook kiezen voor een mailtje in plaats van een smsje. (gratis!) Ik vind het een geweldige service die door de klanten zeer gewaardeerd wordt. Het kost je wel wat extra inkomsten want het scheelt een hoop boetegeld volgens de Australiërs maar volgens mij win je er zoveel goodwill mee, dat valt wel tegen elkaar weg.

*

Iets anders wat me opviel was dat alle bibliothecarissen die ik sprak (zowel uit Europa als uit de overzeese gebiedsdelen) de 23 dingen hadden gedaan of aan het doen waren. Er ontstond zelfs enige animositeit tussen de Amerikanen en de Australiërs over wie het uitgevonden had. Ik heb altijd gedacht dat het van Helene Blowers kwam maar blijkbaar liggen de wortels in Nieuw-Zeeland.

*

Op het congres liepen ook een aantal studenten van de Deense bibliotheekschool rond. Van een van hen hoorde ik dat het daar een 5-jarige, universitaire opleiding is. Ook in Denemarken loopt het aantal leerlingen terug, de twee Deense bibliotheekopleidingen hebben nu gezamelijk nog maar 7000 in plaats van 9000 leerlingen zoals 15 jaar geleden, heel verontrustend…. Een Amerikaanse studente vertelde dat het op haar universiteit nu heel hip is om bibliotheekvakken te volgen. Als je er een béétje bij wil horen moet je echt wel iets in die richting gedaan hebben. Ze reageerde oprecht geshockeerd toen ik zei dat in Nederland niemand (maar dan ook echt niemand) meer een opleiding volgt richting Openbare bibliotheken. Toch wel hoopgevend eigenlijk.

Hoop dat inmiddels duidelijk is dat het héél nuttig was in Kopenhagen?

Meer lessen uit Kopenhagen

 

 

Vorige week heb ik mijn eerste indrukken van het Smart Cities congres in Kopenhagen gegeven. Inmiddels heb ik me wat verder verdiept in wat ik daar gehoord heb, dus hier een vervolg.

Ik heb het rapport Making cities stronger vandaag gelezen en daar heb ik een aantal aardige wetenswaardigheden aan over gehouden die ik hier graag onder de aandacht breng. Het onderzoek is gedaan in opdracht van de ULC en o.a. betaald door de Bill en Melinda Gates Foundation. Het is een onderzoek naar wat openbare bibliotheken bijdragen aan de economie (ondertitel van het rapport is Public library contributions to local economic development). Het is een Amerikaans onderzoek, sommige constateringen zijn voor ons heel vanzelfsprekend, andere zijn weer volledig nieuw. In elk geval voor mij.

De belangrijkste conclusies zijn dat bibliotheken bijdragen aan het bestrijden en voorkomen van laaggeletterdheid en dat ze belangrijk zijn voor de informatievoorziening van het bedrijfsleven. In Kopenhagen werd het rapport samengevat met de kreet “de beste investering die je als samenleving kunt doen is in de geletterdheid van jonge kinderen”. Want een investering van 4 jaar betaalt zich de rest van een mensenleven terug. De hedendaagse economie is een kenniseconomie en daar heb je goed (of zelfs hoog-) opgeleide mensen voor nodig, de bibliotheek kan daar aan bijdragen. Niet alleen door te voorkomen dat kinderen laaggeletterd worden en door het organiseren van alfabetiseringscursussen maar ook door werknemers te scholen in (digitale) vaardigheden. Bibliotheken organiseren cursussen op diverse terreinen waarmee werknemers zich kunnen bij- of omscholen. Daarmee zorgen ze voor Workforce participation (klinkt het Engels toch net wat interessanter).

Daarnaast hebben veel bibliotheken speciale bedrijfsbalies. Die richten zich op kleine bedrijven, zonder R&D afdeling, en bieden informatie en onderzoek aan bedrijven over o.a. economische en technologische ontwikkelingen.

Een laatste punt waarop bibliotheken bijdragen is op het gebied van stedenbouwkundige ontwikkelingen. Een (nieuwe) openbare bibliotheek kan voor een sociale en economische opleving van een gebied zorgen, bibliotheken brengen een nieuwe “loop” van bezoekers mee. De nieuwe bibliotheek van Seattle heeft 8000 bezoekers per dag en de omgeving van de bibliotheek profiteert daarvan mee.

Gemiddeld levert iedere dollar die in openbare bibliotheken wordt geïnvesteerd de samenleving vier dollar op. Doordat er werkgelegenheid wordt gecreëerd, belastingen worden betaald of extra uitgaven in de toekomst worden bespaard. In Kopenhagen hoorde ik het verhaal van een Gouverneur (van een niet nader genoemde staat) die kan voorspellen hoeveel gevangenissen er over 15 jaar nodig zijn aan de hand van het niveau van geletterdheid van 8-jarigen in zijn staat. 

Nogmaals: het is een erg Amerikaans verhaal. Wij zijn in Nederland al erg goed in het bereiken van kinderen in de VVE leeftijd (in het rapport wordt o.a. aangeraden om ouders te trainen in voorlezen of om contact te zoeken met childrens facilities). Maar dat verhaal over supporting small businesses daarentegen is volstrekt nieuw voor me. In Nederland speelt de Kamer van Koophandel een belangrijke rol dus ik weet niet of onze kansen verkeken zijn maar het lijkt me interessant genoeg voor een stadsbibliotheek om het eens uit te zoeken. In dat verband werd er in Kopenhagen verwezen naar een campagne die betaald is door het OCLC. Die campagne was gericht op beleidsmakers en bestond uit advertenties in bestuurstijdschriften waarin de nadruk werd gelegd op wat bibliotheken de samenleving opleveren. De mooiste is van de firma Gallo (van de wijn), hier kun je de PDF bekijken. Zou toch leuk zijn als we zoiets met Heineken konden doen, of met Grolsch…

In de kenniseconomie draait alles om mensen, technologie en een infrastructuur waarin het draait om ideeën, kennis en ervaring. Bibliotheken verhogen het niveau van kennis en economisch potentieel en maken steden daarmee sterker. Mooie conclusie toch, of niet?

Munitie

Sinds de presentatie van het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau zit de negatieve tendens van het rapport me dwars. Natuurlijk, cijfers zijn cijfers en onderzoek is onderzoek. Maar ik heb ook geleerd dat cijfers alleen iets betekenen als je er een betekenis aan geeft. En waarom zijn bibliothecarissen toch zo gek op een negatieve betekenis?

Toevallig ben ik de afgelopen dagen tegen een paar hele andere cijfers aangelopen dus die ga ik nu verzamelen als munitie tegen alle negatieve aandacht.

Volgens het SCP nam het aantal mensen dat in een bepaalde week een boek las af van 49 procent in 1979 naar 38 procent in 2005.  Maar volgens een onderzoek van de Nederlandse Taalunie  uit 2006 was dat 43 procent. Het blijft een daling, maar toch een minder scherpe. Laten we dat cijfer gaan gebruiken.

En misschien moeten we ook iets harder van de daken gaan schreeuwen dat er in Nederland nog steeds drie keer zo veel boeken worden geleend dan gekocht. Als antwoord op de (liefst op een aanmatigend toontje gestelde) vraag “of de bibliotheek nog wel bestaansrecht heeft” nu het aantal uitleningen zo terugloopt en het aantal boeken dat gekocht wordt toeneemt.

Ik heb het bijgaande tshirt al gekocht, nu nog een gelegenheid om het te dragen.

get_footer() ?>