Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

mooi

All of the posts under the "mooi" tag.

Waarom iedereen ‘Klassen’ gezien moet hebben

De afgelopen week is er al veel aandacht geweest voor de documentaireserie Klassen in kranten en talkshows maar mocht er nog iemand zijn die de eerste aflevering gemist heeft: kijk het terug! Het is geweldig! Ik zal eerlijk bekennen dat ik niet zo’n enorme documentairekijker ben, ik ben meer van de domme politieseries. Maar dit is echt geweldig, dus geloof mij nou maar en zoek het op.

Het is een serie over het onderwijs en hoe dat van invloed is op de kansen die kinderen krijgen in het leven. Leerlingen, leraren en bestuurders in Amsterdam-Noord worden gevolgd tijdens hun dagelijkse bezigheden, afgewisseld met korte gesprekjes. De focus ligt op leerlingen van groep 8, want daar wordt beslist naar welke school ze na het basisonderwijs gaan. En die keuze bepaalt voor veel kinderen de rest van hun leven. In deze eerste aflevering wordt kennis gemaakt met een paar kinderen en in sommige gevallen ook met hun familie.

Sommige details zijn hartverscheurend. Zoals dat fragment van Anyssa, die eerder heel bijdehand uitlegde dat ze bij haar opa en oma woont en dat dat prima is. Op de ouder- en kind avond van school vraagt ze geroutineerd aan haar buurmeisje of die opa even wil helpen met de wens van opa voor haar toekomst op te schrijven “want dat kan opa niet’. Of Yunuscan, die heel hard werkt op school “want van dit jaar moet je echt het jaar maken als je iets wil bereiken in je leven”. Hij probeert elke avond een uur huiswerk te maken, als hij tenminste bij de computer kan die in de huiskamer staat en de rest van de familie hem met rust laat. Hij is heel trots als hij het woord ‘handelsstad’ kent in de zin ‘Deventer was vroeger een handelsstad’. Maar uit de manier waarop hij Deventer uitspreekt weet je dat hij die naam niet eerder hoorde. En last but not least: Marjolein Moorman, de wethouder die gloedvolle betogen houdt over hoe vreselijk het is dat kinderen in Nederland al zo jong moeten kiezen en over de hokjes waar ze dan in geplaatst worden. En die daar echt iets aan wil veranderen.

Voordat ik nou alle mooie details verklap: kijk gewoon die eerste aflevering terug. Via de website van Human, of via je eigen terugkijk kanalen. Op die website is overigens ook nog iets anders te zien: meteen na de uitzending werd het programma Nablijven live uitgezonden. Daarin werd nagepraat over deze aflevering met Massih Hutak, dichter en rapper maar vooral bewoner van Amsterdam-Noord en oud-leerkracht en onderzoeker Bowen Paulle. Ook zeer de moeite waard.

Het allermooiste aan de serie vind ik nog dat de makers niet alleen een mooie documentaireserie wilden maken maar dat ze echt iets in gang willen zetten, iets willen veranderen. Dus is er niet alleen een napraatprogramma, maar ze gaan ook het land in: in het voorjaar gaan ze naar scholen toe met een programma, om het gesprek over kansenongelijkheid en de invloed van het onderwijs daarop op gang te brengen en ze vormen met jongeren een jongerenraad. Mooi allemaal. En misschien ten overvloede: deze serie toont ook nog eens héél goed aan waarom goed kunnen lezen zo belangrijk is. Dat is precies waarom wij in de bibliotheek doen wat we doen: zorgen dat iedereen zo goed mogelijk kan lezen, want dat is een vereiste om mee te kunnen doen. Niet alleen op school, maar in de hele rest van je leven. Daarom zou iedereen dus Klassen gezien moeten hebben.

Dansers en sporters die dansen

Pfoeh. Dat was een teleurstelling, die persconferentie. Ik had toch echt gehoopt dat er een beetje beweging in die regels zou komen. Dat in elk geval de bibliotheken een beetje vrijheid zouden krijgen. Niet meteen, maar na de meivakantie zouden we toch mischien, heel voorzichtig, met de juiste maatregelen… Maar nee, helaas. En ik snap het wel hoor, want gezondheid staat voorop, maar toch.

Om de teleurstelling een beetje te verzachten hierbij een mooi filmpje van Introdans, een dansgezelschap uit Arnhem. Hun motto is: “Wij nemen iedereen mee in de wereld van dans”. En dat bedoelen ze letterlijk. Al 20 jaar doen ze projecten waarin professionele dansers samenwerken met amateurs. En dan juist met amateurs die niet gewend zijn te dansen: senioren en gehandicapten bijvoorbeeld. Dit filmpje gaat over een project waarin ze gewerkt hebben met Olympische sporters. Ik vind het een interessant project en het is een mooie mini-documentaire geworden.

Ik kwam op dit filmpje via een cursus die ik volg en waar Adriaan Luteijn, chroreograaf van Introdans, een van de sprekers was. Via Zoom uiteraard, die cursus. Want ja, de regels.

De letters van Utrecht

Misschien ben ik er wel eens over gestruikeld, over de letters van Utrecht. Maar dat kan ik me niet herinneren. En misschien had ik ook al eens eerder van dit initiatief gehoord, want het kwam me vaag bekend voor. Maar toch werd ik heel erg blij van dit zeven jaar oude filmpje. En van de geweldige website die hier bij hoort. De Letters van Utrecht is een langzaam groeiend gedicht in de straten in het centrum van Utrecht. Het gedicht groeit met één letter per week: elke zaterdag tussen 13 en 14 uur wordt er door een steenhouwer ter plekke één letter van het gedicht gehouwen.

Ze zijn begonnen in juni 2012 en toen hebben ze meteen de eerste 648 letters gelegd, ik neem aan om alvast zichtbaar te maken waar ze mee bezig zijn. Maar sinds die tijd dus elke zaterdag één letter. Vandaag werd letter 1024 gehouwen, dat is de letter o. Op de website is dat allemaal precies terug te lezen, ook door wie de letter van deze week werd gesponsord. Het gedicht groeit op deze manier met ongeveer vijf meter per jaar en ze schrijven het nadrukkelijk voor de volgende generatie. Aan de sponsorpagina zie je dat dit aspect ook zo de deelnemers wordt ervaren, want voor zover ik kan zien zijn de stenen allemaal aan iemand of aan een gelegenheid opgedragen. De steen van vorige week bijvoorbeeld is Voor Ankie die 60 is geworden en op deze manier een deel blijft uitmaken van haar geliefde Utrecht. Of de steen van de week daarvóór, die is voor de melkboer uit de Sterrenwijk. Ik vind het prachtig dat die melkboer nu dus voor de eeuwigheid langs een Utrechtse gracht ligt. Of nou ja, de eeuwigheid… Zolang de grachten blijven bestaan dan.

Het gedicht wordt geschreven door verschillende dichters, elke dichter wordt gevraagd om ongeveer 125 tekens te schrijven. Inmiddels is dichter nummer 8 aan de beurt. De mooiste zin uit het filmpje hierboven vind ik “En zo hopen wij dat de beschaving in stand wordt gehouden.” Het project is een initiatief van het Utrechts Stadsdichtersgilde en is ook te volgen op Twitter. En ze gaan door: “Iedere zaterdag, zolang er zaterdagen zijn.”

Als de liefde maar blijft winnen

Ja, ja, dit is een te klein plaatje (voornemen voor het nieuwe jaar: eindelijk eens uitzoeken hoe dat zit met die plaatjes) maar klik er maar even op. Dan zie je het origineel. Ik was al een paar dagen aan het tobben over een toepasselijk stukje voor Kerst of Nieuwjaar want ik vond het moeilijk. De wereld is steeds ingewikkelder aan het worden en wat moet je zeggen over de hardheid van de samenleving en al het negativisme? En een obligate kerstwens vond ik niet zo toepasselijk. Totdat ik vanochtend dit berichtje van RTV Utrecht las. Want dit is het ultieme feelgoodbericht wat mij betreft.

Utrechter Rob Heerdink heeft zijn bekende muur in de Adelaarstraat voorzien van een tekst van zanger en liedjesschrijver Daniël Lohues. Het gaat om een couplet uit het nummer ‘Zolang de liefde maar blijft winnen’:

Zolang het vuur zal blijven branden
Schieten vonken naar de sterren
Zolang de zee rolt op de stranden
En er werk komt uit de handen
Zolang de kinderen blijven zingen
En alles gaat zoals het moet
En als liefde maar blijft winnen
Komt het allemaal wel goed

Heerdink ziet de tekst van Lohues als “een beetje relativerende hoop in deze donkere dagen”.

Blijkbaar schildert deze Rob Heerdink regelmatig toepasselijke teksten op zijn muur. Geweldig! In alle opzichten. Dus dat lijkt me een mooie wens voor dit nieuwe jaar: dat de liefde maar blijft winnen. Niet alleen privé maar op alle gebieden. En dat er maar steeds mensen zullen blijven opkomen voor de liefde. Een goed nieuw jaar allemaal. Dat het maar een jaar vol liefde mag worden.

Voor wie het liedje niet kent: het is bekend geworden omdat Paul de Leeuw het heeft gezongen, maar ik deel hier graag de versie van Daniel Lohues zelf. Vind ik toch een stuk mooier. In het Drents, maar deze versie heeft ondertitels, dus dat hoeft geen probleem te zijn.

“Free for all”, een film over bibliotheken

Mocht je in deze donkere dagen voor Kerstmis nog op zoek zijn naar een goed doel om je jaarlijkse goede-doelen-gift aan te doen dan heb ik hier nog een suggestie: draag financieel bij aan een documentaire over het belang van openbare bibliotheken. In de Verenigde Staten, dat dan weer wel.

Free for ALL : inside the Public Library is een film over wat de bibliotheek betekent voor mensen en voor gemeenschappen. All across America, the public library is the only civic institution where the doors are open to all, attendance is entirely voluntary, and everything is free. De makers reizen het hele land door om bibliotheken te filmen, mensen te interviewen en archiefmateriaal te verzamelen. Het opzetten van de film financierden ze via Kickstarter, maar ze hebben nog steeds geld nodig dus je maakt ze heel blij met een donatie.

Via Facebook kun je hun tocht door Amerika volgen, op hun pagina delen ze foto’s van opnames en houden ze ons op de hoogte van de stand van zaken. Ze zijn bijna klaar met filmen, binnenkort beginnen ze met de montage. Op hun Youtube kanaal staat alvast een aantal fragmenten uit interviews, in kan niet wachten op de rest van de film. Ze liggen nog steeds op schema, de bedoeling is dat hij in de zomer van 2016 uitkomt. Nu nog hopen dat we hem ook in Nederland te zien krijgen. Maar tegen die tijd kan de KB daar vast wel iets in betekenen. Of de VOB. Eerst maar eens zorgen dat die film af komt.

“I will die for you now”

Het programma van TEDx Amsterdam van vorige week had een hoog kunstgehalte. Naast de gebruikelijke wetenschappers en hoogleraren stonden er dansers, muzikanten en acteurs op het podium. Plus een fotograaf en een kunstenaar.  Het mooiste optreden is dit van actrice Chris Nietvelt. Haar presentatie maakte deel uit van het blokje The Art of Dying waarin 3 kunstenaars een sterfscene deden: sopraan Else-Linde Buitenhuis deed de sterfscène uit La Traviata , Dennis Rudge speelde de zelfmoord uit Othello en deze scène van Chris Nietvelt dus. Uit het stuk Sentimenti, van Paul Koek en Johan Simons. The Art of Dying, oftewel een ode aan de sterfscène was een initiatief van Gian van Grunsven en Bert Hana. Om te laten zien dat kunst onze ervaring kan intensiveren.

Dat idee illustreert Nietvelt hier uiterst doeltreffend. Haar optreden begint met een algemeen verhaal over acteurs en sterfscènes maar rond minuut 6 komt ze op het belang van verbeelding en kunst. Ze citeert Einstein over fantasie en zegt “Art is not an ornament, but it can be a lens that reveals reality”. En dan opeens zegt ze: “I will die for you now and I hope it will stirr your imagination.” Ze legt nog even kort uit waar het stuk waar deze scene uit komt over gaat en dan opeens, van het ene op het andere moment, wordt ze een oude, zieke vrouw. Je staat erbij en je kijkt er naar. Zo zie je nog een actrice op lelijke schoenen die een verhaal vertelt en zo zie je een hoogbejaarde die bijna stikt. Die je wil troosten en koesteren en wil vasthouden. Nietvelt laat weer eens zien waarom ze een van de steractrices van Toneelgroep Amsterdam is en waarom ze in 2008 een Theo d’Or won. En hoe kunst je fantasie en je emoties prikkelt.

Mooi. En ik ben het met haar eens: Kunst kan een lens zijn, die de realiteit onthult. Lijkt me een mooi motto voor de komende tijd. Dat zullen we nodig hebben.

Als de bibliotheek er toe kan doen

ferguson

Iedereen die nog steeds denkt dat de bibliotheek alleen maar boeken uit moeten lenen wijs ik graag op de rol die de bibliotheek in Ferguson deze week op zich heeft genomen. Voor degenen die de berichten op Twitter en het blog van David Lankes over Ferguson gemist hebben vat ik het hierbij even samen: toen de rellen begonnen probeerde de bibliotheek een rustige plek te zijn, een place for Community amidst the chaos. Ze herinnerden mensen er aan dat ze welkom waren in de bibliotheek en riepen op om rustig te blijven.

Afgelopen maandag zouden ook in de Verenigde Staten de scholen weer opengaan, na de zomervakantie. Maar uit veiligheidsoverwegingen werd besloten om de scholen in Ferguson deze week nog dicht te houden. Een leerkracht wilde dat niet op zich laten zitten en kwam op zoek naar een plek voor zijn leerlingen bij de bibliotheekdirecteur terecht. Die gaf hem de sleutel van de vergaderzaal van de bibliotheek en vanaf afgelopen dinsdag wordt er les gegeven in de bibliotheek. Door leerkrachten die ook niet naar school kunnen en door vrijwilligers. Vrijwillige onderwijzers (via de organisatie Teach for America) en vrijwilligers die zijn komen binnenlopen. Met de jongste kinderen wordt geknutseld, lagere schoolkinderen krijgen les en middelbare scholieren krijgen hulp van vrijwilligers bij het schrijven van werkstukken of krijgen advies over hun schoolloopbaan. In dit youtube filmpje wordt uitgelegd hoe ze het precies doen. Zo te zien puilt de bibliotheek uit. Meer dan 150 kinderen waren er gisteren aan het werk, met 60 vrijwilligers. Er wordt geknutseld, voorgelezen en echt les gegeven. Als de bibliotheek vol zit wijken ze uit naar de nabijgelegen kerk, de coördinatie wordt vanuit de bibliotheek gedaan. Kinderen krijgen een lunch die gesponsord wordt door bedrijven uit de buurt. Mooie actie. Dan beteken je iets voor de gemeenschap.

Als je de Facebook pagina en het Twitter account van de bibliotheek bekijkt is het een hele gewone bibliotheek:  tot voor kort ging het vooral over het voorleesuurtje dat volgende week weer zou gaan beginnen. Over de rellen van vorige week is niks te lezen in hun social media, zo te zien zijn ze zelfs een dag dicht geweest. Maar toen hen om hulp werd gevraagd reageerden ze snel en boden ze hun gebouw aan. En zo te zien is vanaf dat moment de boel vanzelf gaan lopen. Ze hadden natuurlijk ook kunnen beginnen over het verhuurbeleid van de bibliotheek, over geld, over verantwoordelijkheden en over dat de bibliotheek geen school is. Of over dat ze geen partij willen kiezen en dat ze neutraal willen blijven, over gemeentepolitiek. Maar dat hebben ze niet gedaan: er kwam een vraag uit de gemeenschap en die vraag sloot aan bij de functie van de bibliotheek dus daar zijn ze op in gegaan. De bibliotheek is nog steeds neutraal in deze rellen, ze hebben partij gekozen voor de kinderen. Die dreigden de dupe te worden omdat ze niet naar school konden en die brengen hun tijd nu op een zinnige manier door. Lijkt me een prima keuze. Vanuit het hele land krijgt de bibliotheek nu hulp aangeboden: van vrijwilligers maar ook van andere bibliotheken en van mensen die geld of materiaal willen doneren. Mooi, hoe de bibliotheek het verschil kan maken. In elk geval voor deze kinderen in Ferguson.  

Overigens kan ik dit artikel van Arjen van Veelen van harte aanbevelen. Een artikel over St Louis en Ferguson, geschreven een paar dagen voordat de rellen uitbraken. Geeft een mooi beeld van hoe ingewikkeld de situatie is. Met daarna een vervolg over de situatie in de stad na de rellen.

Op bezoek bij The Uni Project

the uniOver de organisatie achter het Uni Project in New York  heb ik al eens eerder geschreven. Via Twitter heeft de airportlibrarian vaker contact met ze, dus toen ik afgelopen week in New York was kon ik de kans niet voorbij laten gaan om het project zelf te gaan bekijken. Helaas hadden ze net in die ene week dat ik er was even pauze en kon ik ze niet in bedrijf zien, maar de initiatiefnemers ontvingen me hartelijk bij hen thuis en hebben me uitvoerig over hun project verteld.

The Uni Project is een initiatief van Sam en Leslie Davol en bestaat uit mobiele boekenkasten die ze op verschillende locaties in New York neerzetten. Of in hun eigen woordenThe Uni Project is a nonprofit committed to increasing access to books and learning opportunities through pop-up, open-air reading rooms. Based in New York City, we operate reading rooms that bring architect-designed structures, high quality books, and dedicated staff, to the city’s plazas, parks, and public spaces. We partner with community-based organizations and our circuit prioritizes underserved NYC neighborhoods.

En voordat je nou op z’n Hollands, cynisch, gaat roepen: “wat een onzin, in New York zijn toch genoeg bibliotheken?” of andere bijdehandte,  flauwe opmerkingen gaat maken: het is een groot succes en er blijkt behoefte aan te zijn. Ze begonnen ooit met hun kasten op eigen initiatief ergens neer te zetten, tegenwoordig worden ze ingehuurd. Komen ze op verzoek naar straatfestivals, scholen, bedrijven, winkeliersverenigingen (blijkbaar een nieuw fenomeen in NY) en buurtcomités om activiteiten op te luisteren of om leven in de brouwerij te brengen op saaie plekken in de stad. Het project heeft nadrukkelijk twee uitgangspunten: leesbevordering EN het verbeteren van de openbare ruimte. In een grote, drukke stad als New York is behoefte aan een plek waar je zomaar even kunt zitten, waar je niks moet, waar je niks hoeft te kopen en waar je rustig een boek kunt lezen. Amerikaanse bibliotheken doen een stuk minder fanatiek aan leesbevordering dan wij in Nederland, ze zijn daar zo druk met het uitvoeren van allerlei sociale taken (invullen van formulieren, geven van cursussen etc.) dat er steeds minder aandacht voor boeken lijkt te zijn (aldus de Davols). Dus wordt er in de Uni veel aandacht besteed aan bijzondere kinderboeken. Vorig jaar heeft het project een National Book Award gewonnen in de categorie Innovations in Reading en het jaar daarvoor hebben ze met behulp van Unicef  en de Amerikaanse ambassade een project opgezet in Kazachstan.

DSC02091

Het project is intussen opgepakt door de openbare bibliotheken van New York. Op Governor’s Island, een eiland tussen Brooklyn en Manhattan dat sinds een paar jaar in de zomerperiode open wordt gesteld als recreatiegebied, wordt sinds dit jaar een “Uni” geëxploiteerd door de gezamenlijke bibliotheken van New York. Je kunt daar een boek lenen voor een dag, maar dat moet je aan het einde van de dag weer terugbrengen, net zoals bij onze strandbibliotheken. Dat is anders dan bij de “echte” Uni, daar kun je geen boeken lenen, want daar draait het juist om het gezamenlijk lezen op locatie. Op de foto hiernaast lijkt het misschien een beetje een treurige bedoening, maar het dreigde te gaan regenen toen ik er was dus de meisjes die de boel beheerden waren druk bezig met opruimen en het uitrollen van het waterdichte zeil dat er overheen gaat om de boeken te beschermen.

Het succes van dit project zit hem volgens mij in de kwaliteit: het zijn niet zomaar een paar kratten met tweedehands boeken die ergens worden neergezet, maar het zijn zorgvuldig ontworpen meubels met mooie boeken en met professionele medewerkers in een opvallende omgeving. Ze zoeken hun eigen boeken uit, die ze vervolgens laten sponsoren. Mensen die hun oude boeken cadeau komen doen worden vriendelijk afgewezen. In hun collectie is veel aandacht voor bijzondere boeken, pop-up boeken bijvoorbeeld, boeken die veel kinderen niet zelf thuis hebben. Er wordt gewerkt met een combinatie van professioneel personeel en vrijwilligers. Het meubilair wordt steeds verder doorontwikkeld: ze begonnen met één kast die uit verschillende blokken was opgebouwd, inmiddels hebben ze een kast die je uit kunt klappen op wielen. Behalve boeken hebben ze ook puzzels en spelletjes in het assortiment, van alles om dingen samen te doen. Om de saamhorigheid te bevorderen. In dit nieuwe seizoen organiseren ze ook activiteiten: workshops, demonstraties en voorstellingen. Afgelopen week kwam bijvoorbeeld een groep jongens van een school in de buurt hun gedichten voorlezen. Allemaal activiteiten die de strandbibliothecarissen onder ons bekend zullen voorkomen.

Ik vond het al een prachtig project en nadat ik Sam en Leslie heb ontmoet en heb gezien hoe bevlogen zij hier mee bezig zijn ben ik er nog enthousiaster over. Al sinds ik terug ben zit ik te broeden op een manier om iets met hun ervaringen te doen. Niet dat ik hier in Nederland ook zo’n project ga beginnen, want dat lijkt me niet echt levensvatbaar. De situatie is hier heel anders. Maar het past zo mooi bij andere dingen waar ik mee bezig ben geweest: de strandbibliotheken, de stationsbibliotheek, de karavaanbibliotheek en de Airport Library. Allemaal projecten waarbij we er actief op uit gingen om mensen op te zoeken en om contact te leggen. Wat ik er precies mee gaan doen weet ik nog niet, ik broed nog even. Maar ik weet wel dat ik supertrots was toen Sam en Leslie bij het weggaan vroegen of ik met ze op de foto wilde. Want “you’re our inspiration”…. 🙂

the uni

Graffiti in beweging

 
Dit kun je waarschijnlijk geen graffiti meer noemen, al noemt de kunstenaar zichzelf wel een graffiti artist.
ROA schildert vooral grote dieren, op Flickr heeft ze een prachtige verzameling. Dit werk slaat wel alles vind ik.
Deze belg is blijkbaar al internationaal doorgebroken, ik had nog nooit van haar gehoord, maar bij deze: petje af.

Originally uploaded by ROA !

get_footer() ?>