Tenaanval

Waarom ik voor een monarchie ben

In haar afscheidstoespraak heeft Koningin Beatrix wat mij betreft weer eens duidelijk gemaakt waarom ik vóór een monarchie ben. Voor een monarchie in het algemeen dus. Ze zei:

In het dagelijks leven kan de Koning bijdragen tot respect voor de democratie, tot stimulering van saamhorigheid in de samenleving en tot integratie en zelfontplooiing van alle bevolkingsgroepen. Dit vraagt een ongebonden en volledige inzet voor wat zich – vroeg of laat, groot of klein – aandient als algemeen belang van onze samenleving. Niet macht, persoonlijke wil of aanspraak op erfelijk gezag, maar slechts de wil de gemeenschap te dienen kan inhoud geven aan het hedendaags Koningschap.
…
Tijdens de ceremoniële inhuldiging in de Nieuwe Kerk in Amsterdam zal Koning Willem-Alexander de opdracht aanvaarden die wezenlijk is aan het ambt: te handelen met voorbijzien van eigen voorkeur en te staan boven partij- en groepsbelangen.

Je kunt er cynisch over doen, maar iemand die boven de partijen staat en wiens enig belang is de gemeenschap te dienen, die moeten we in ere houden vind ik. En dat is niet meer van deze tijd, dat klopt. Niet je eigen belang vooropstellen, maar dat van de maatschappij, dat is niet van deze tijd. Van deze tijd is alles beoordelen in termen van macht en geld. Dienen doen we niet meer en dienstbaar lijkt een vies woord te zijn geworden. Terwijl de maatschappij daar een stuk beter van zou worden, van wat minder egoïsme en wat meer sociaal gevoel.

Daar vliegt de discussie over de monarchie ook steeds uit de bocht. Het is wel heel plat om een historisch gegeven alleen maar te beoordelen naar de maatstaven van nu. Maar dat is dan weer erg van nu: platheid. Nog een reden om voor een monarchie te zijn wat mij betreft, ik hou van gelaagdheid en van meerduidigheid.

Ja, het is een anachronisme. Je kunt het inderdaad niet van iemand vragen, om zijn hele leven in dienst te stellen van de maatschappij. Maar het instituut bestaat nou eenmaal, we hebben een Koningshuis, dus laten we daar gebruik van maken. Vraag niet hoe het kan maar profiteer er van.

En ja, het is willekeurig en het is maar toevallig hoe intelligent en hoe integer die koning is. Maar dat is het mooie van zo’n constitutionele monarchie: als de koning het te bont maakt wordt ie gewoon afgezet. En dan maken we zijn broer koning wat mij betreft.
Leve de Koning!