Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

kunst

All of the posts under the "kunst" tag.

We zijn een essentiële dienst

“De nieuwe lockdown gaat in per morgenochtend zondag 19 december 5 uur ’s morgens en duurt in principe tot en met vrijdag 14 januari.” zei de minister-president. Even later: “En ook essentiële diensten als tankstations, bibliotheken en apotheken die blijven geopend.” Tien minuten later deed de minister van Volksgezondheid een dringende oproep om toch vooral een afspraak met de GGD te maken en dan het liefst digitaal. “Bent u niet handig met de computer, vraag dan gerust hulp aan kinderen of aan kennissen of aan buren. Ook bij de bibliotheek zijn mensen die u kunnen helpen.” 

Heel fijn. Eindelijk erkenning: zie je wel, we zijn essentieel. De minister-president zegt het zelf. We zijn belangrijk, hoera. Ik kan nu cynisch gaan doen en zeggen dat we alleen vanwege het IDO open mogen, omdat we mensen kunnen helpen met het maken van een digitale afspraak en dat komt het kabinet wel mooi uit. Maar dat is te gemakkelijk. Want in de vorige lockdown mochten we ook al onder speciale voorwaarden open voor zwakkere doelgroepen, dus er is echt wel iets veranderd aan de manier waarop er tegen de bibliotheken aangekeken wordt. Er komt steeds meer waardering voor onze positie als ‘plek waar iedereen welkom is’. Daar lijkt in deze gepolariseerde tijd steeds meer behoefte aan te zijn. En dat is mooi. Maar voor heel veel mensen is de bibliotheek ook nog steeds een plek waar ze boeken lenen. Ontlezing of niet, zaterdag stond bij ons de telefoon weer roodgloeiend van mensen die wilden weten of we weer dicht gingen en was het weer superdruk met mensen die nog snel leesvoer wilden inslaan. Sommige mensen waren echt in paniek: “hoe moet dat dan, als jullie straks dicht gaan?”.

Ik denk niet dat de bewindslieden die mensen in gedachten hadden toen ze het over een essentiële dienst hadden, maar dat maakt ze niet minder belangrijk. Zoals het voor heel veel mensen essentieel is om cultuur tot zich te nemen. Daarom kan ik er slecht tegen dat alle culturele instellingen zo’n beetje als eerste dicht moeten als er weer eens maatregelen genomen worden. Dat komt omdat de regeringen die we de afgelopen tien jaar hebben gehad kunst en cultuur volstrekt niet serieus namen en er soms zelfs uitgesproken minachtend over deden. Dat deden ze ook over bibliotheken (in mindere mate, want wie heeft er nou een hekel aan de bibliotheek?) maar dat is inmiddels aan het veranderen. Dus misschien komt er met dat nieuwe elan van het nieuwe kabinet ook wel een nieuwe waardering voor kunst en cultuur. Ik hoop het. Want we hebben denk ik met zijn allen wel behoefte aan schoonheid en wat meer ‘zachte krachten’ zou de boel een stuk prettiger maken. Dat Nieuwsuur aan Ingmar Heytze heeft gevraagd om een gedicht te schrijven over de nieuwe lockdown is misschien ook wel een teken dat er iets aan het veranderen is.

In de tussentijd draag ik graag het ‘Fight evil read books’ mondkapje dat ik afgelopen zomer heb aangeschaft. Het is intussen uitverkocht, maar om toch een idee te krijgen zie je hierboven het t-shirt met hetzelfde plaatje er op. Dat is wel nog te vinden op de site. Ik vind het een mooi motto.

Jeanine Deckers 20 december 2021 2 Comments Permalink

De positie van cultuur in dit land

Begin deze week verscheen dit filmpje op social media. Het is reclame voor De Kleine Komedie in Amsterdam. Hele effectieve reclame want ik krijg er subiet zin van om naar het theater te gaan. Het is een pastiche op het liedje ‘Wat voor weer zou het zijn in Den Haag’ van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink. De nieuwe tekst is van Arjen Lubach, Edo Schoonbeek en Diederik Smit. Een hele goede tekst vind ik maar het filmpje dat ze er bij gemaakt hebben vind ik bijna nog beter, daarom deel ik het hier graag.

Al die artiesten die zo dapper iets anders gaan doen om hun brood te verdienen maar het dan toch niet kunnen laten om weer terug naar het theater te gaan. Prachtig, die bevlogenheid. Vandaag las ik de column van Leon Verdonschot in de Nieuwe Revue en die sluit daar zo mooi bij aan dat ik jullie daar graag even allemaal op wijs. Die column kun je hier zelf lezen, doe dat vooral. Verdonschot schrijft elke week een open brief aan iemand uit de actualiteit. Dit keer schreef hij een brief aan Prins Bernhard, naar aanleiding van het verzoek aan Chef’ Special om op te treden tijdens de Formule I wedstrijden. Hij bedankt de Prins voor die actie want volgens hem vat die uitnodiging feilloos samen wat er allemaal niet deugt aan de positie van cultuur in dit land. “Chef’Special diende te spelen om de tijd tussen de races te doden. Want dat is cultuur: een pauzeact.“

“Minachting op minachting, jaar na jaar, tegenover een sector die de dupe is van zijn eigen beschaving en zelfredzaamheid: artiesten rijden nou eenmaal niet met een tractor het provinciehuis binnen, die gaan zelf maar weer op zoek naar andere mogelijke verdienmodellen.” Of die maken een geestig liedje met een humoristisch filmpje. Want daar zijn ze goed in. Net zoals boeren goed zijn in tractor rijden (nou ja, je snapte de vergelijking..). Alleen worden die boeren wel serieus genomen, zelfs als ze zich als kleine kinderen gedragen en worden de kunsten weggezet als een luxe. Of een pauzeact. Bah.

Jeanine Deckers 28 augustus 2021 Leave A Comment Permalink

De Big Ben met boeken

Marta Minujín in Kassel, 2017

In 2017 zag ik voor het eerst een werk van de Argentijnse kunstenares Marta Minujín. Op de Documenta in Kassel had ze op de Friedrichsplatz, het centrale plein van de stad, The Parthenon of Books, gebouwd. Een kopie van het Parthenon in Athene, bekleed met boeken. Ze maakte dit kunstwerk voor het eerst in 1983, in Buenos Aires, om te vieren dat het militaire regime in Argentinië gevallen was. Het was toen een onderdeel van haar serie “La caída de los mitos universals” (de val van de universele mythes) waarbij ze verschillende klassieke monumenten kopieerde en er iets nieuws van maakte. Voor het Parthenon gebruikte ze toen 25.000 boeken uit de militaire opslag. Boeken die de militaire junta verboden had en in beslag had genomen. De boeken werden na afloop van de expositie verdeeld onder het publiek, ze gaf ze dus weer terug aan het volk. In Kassel stond de tempel op een plein dat de Nazi’s gebruikten om te marcheren, ze wilde op die plek de Duitse boekverbrandingen herdenken. Het publiek kon zelf verboden boeken brengen die in de structuur werden opgenomen. En ook deze boeken werden na afloop verdeeld.

Eerlijk gezegd vond ik het een beetje flauw klinken toen ik er voor het eerst over las. Maar toen ik in Kassel was en die grote constructie zag was ik toch wel onder de indruk. Vanuit de verte zag het er heel vrolijk uit, maar als je dichterbij kwam en al die verschillende boeken zag werd het opeens heel serieus.

Minujín gaat opnieuw een bouwwerk van boeken maken: deze zomer gaat ze op het Manchester International Festival de Big Ben lying down with political books maken. De naam zegt het al: het wordt een kopie (op schaal) van de Big Ben die op zijn zij ligt en bekleed wordt met boeken die van invloed zijn geweest op de Britse politiek. Ik kan me er eerlijk gezegd nog niet zoveel bij voorstellen, maar ik word wel vrolijk van het idee. Zeker met deze toelichting van de kunstenaar: People need this! We need new ideas and new places where people meet. Global symbols like Big Ben stand up straight and never change – but the world is always changing.’ Fijn, iemand die er zoveel zin in heeft. En inderdaad: in deze verwarrende tijden zijn nieuwe ideeën van harte welkom.

Het festival zelf noemt het: ‘Big Ben has quit Westminster and come to Manchester – to give itself to us, the people’. Er is een kort filmpje waarin ze uitlegt wat de bedoeling van het kunstwerk is: ze wil mensen verrassen en aan het denken zetten. Als mensen vervolgens een boek meenemen uit het kunstwerken zullen ze zich altijd herinneren hoe ze aan dat boek gekomen zijn en daarmee wordt het boek vanzelf belangrijk. In het filmpje krijg je trouwens een idee van waarom ze haar vroeger ‘het Argentijnse antwoord op Andy Warhol’ noemden. Een reisje naar Manchester zit er deze zomer wel bijna zeker nog niet in. Jammer, want ik had deze Big Ben graag in het echt gezien. Alleen al omdat ik zo blij word van iemand die boeken zo serieus neemt.

Jeanine Deckers 2 mei 2021 Leave A Comment Permalink

Pinguïns in het museum

Een groepje pinguïns bezocht twee weken geleden The Nelson Atkins Museum of Art in Kansas. Dat is precies zo raar als het klinkt. De pinguïns waren afkomstig uit de Kansas City Zoo. De mensen uit de dierentuin waren bang dat de pinguïns zich zouden vervelen omdat ze nu geen mensen meer zien, daarom nam de directeur ze mee op excursie. Blijkbaar waren er maar 3 gegadigden voor die excursie, want op de livestream van het pinguinverblijf zie je dat ze er heel wat meer hebben (81 om precies te zijn).

Dit bezoekje komt niet helemaal uit de lucht vallen want zowel het museum als de dierentuin doen wel vaker dit soort ludieke dingen, gisteren was het plaatselijke symfonieorkest nog op bezoek in de dierentuin. Uiteraard past zo’n actie ook mooi bij de doelstellingen van beide instellingen: het museum heeft o.a. als doel ’to challenge and comfort’ en de dierentuin wil mensen verbinden met elkaar en de natuur.

Ik kan nu heel cynisch iets zeggen over een reclamestunt, maar dat ga ik niet doen. Ik vind het schattig. Het schattigst vind ik nog wel dat de museumdirecteur het zo serieus neemt en teleurgesteld lijkt dat de pinguïns niet van Monet houden. Ik ben al lang blij dat ze er niet zo’n troep van maken als de pinguïns van Jim Carey die in Mr. Popper’s penguins het Gugenheim Museum bezoeken.

Jeanine Deckers 24 mei 2020 Leave A Comment Permalink

Lockdown, de film

Voor wie het gemist had: de allereerste Nederlandse speelfilm over de lockdown die we (nog niet helemaal) achter de rug hebben is verschenen. En iedereen die er wel al over gelezen of van gehoord had, maar hem nog niet gezien heeft wil ik bij deze aanraden om hem te gaan bekijken.

De twee artistiek leiders van Toneelgroep Maastricht hebben, samen met regisseur Pieter Kuijpers een ‘video call film’ gemaakt. Ze noemen het zelf een ‘Komische thriller over het leven in quarantaine’. Je ziet de film via de Zoom-overleggen die de twee regisseurs hebben, vanaf de keukentafel of de logeerkamer. In eerste instantie zijn die overleggen heel praktisch maar hoe langer alles duurt, hoe meer de emoties oplopen. Het is allemaal super herkenbaar, niet alleen die emoties maar ook hoe iedereen weer anders op de situatie reageert. Gezien alle reacties die ik op mijn vorige stuk kreeg zal het voor heel veel andere mensen ook herkenbaar zijn. Tussen de verschillende vergaderingen door zie je beelden van een uitgestorven Maastricht. Ook mooi.

De film is te bekijken op het online platform Picl via Lumière Cinema in Maastricht. Je betaalt 8,50 en krijgt vervolgens een link toegestuurd waarmee je de film 48 uur kunt bekijken. Op je eigen bank, met je laptop op schoot. Ik vond het geweldig. Geen idee hoe ik daar over een half jaar over denk, maar hij past op dit moment precies op de situatie van nu. Ik hou erg van Toneelgroep Maastricht, dus ik sluit niet uit dat ik een klein beetje bevooroordeeld ben. Maar bekijk die film nou maar gewoon. Hij duurt een dik uur en ik beloof je dat het geen zonde van je tijd zal zijn.

Jeanine Deckers 13 mei 2020 Leave A Comment Permalink

De lege stad


Het ultieme Coronakunstwerk: fotograaf Kadir van Lohuizen rijdt door een uitgestorven Amsterdam en filmt de lege straten. De zon schijnt, de stad ligt er schitterend bij maar de mensen ontbreken. Tijdens die hele rit zijn er 3 fietsers te zien en af en toe zie je een verdwaalde voetganger op het trottoir, maar verder nergens mensen. En geen auto’s.

Nou is de stad op zondagochtend om 8 uur altijd wel leeg, maar niet zó leeg. In normale tijden zijn er altijd wel taxi’s die over de trambaan scheuren en vuilnismannen en schoonmaakploegen. Nu niks van dat alles. Van Lohuizen benadrukt dat ook nog eens in zijn commentaar: “Amsterdam Museum, ook dicht”. In zijn introductie op het filmpje noemt hij het een hommage aan Ed van der Elsken en zijn film ‘My Amsterdam’ (of eigenlijk ‘Een fotograaf filmt Amsterdam’). Die film uit 1983 begint met zo’n zelfde tocht door een verlaten stad, ook versneld afgespeeld, maar is daarna vooral een liefdesverklaring aan de mensen in die stad. Hij filmt de mensen onbekommerd en soms erg uitgebreid. Op de meeste beelden is de stad alleen maar een decor en zie je hoogstens aan een bordje bij de tramhalte waar het is. De film is hier in zijn geheel terug te zien, hij duurt bijna een uur. En op youtube zijn er veel verschillende fragmenten terug te vinden. Je hoort dan ook diezelfde nerveuze dwarsfluit, die daar ook veel te hard klinkt.

Ik vind het een prachtige film, die van Kadir van Lohuizen. En ja, de mensen houden zich steeds minder aan de lockdown-regels, en die lege straten zullen een uitzondering worden. Maar ze zijn nu wel vastgelegd. Voor de eeuwigheid.

Voor wie zich afvraagt waarom ik weet hoe Amsterdam er op zondagochtend bij ligt: ik woonde er 30 jaar lang. Voordat ik naar Roermond verhuisde.

Jeanine Deckers 25 april 2020 1 Comment Permalink

Dansers en sporters die dansen

Pfoeh. Dat was een teleurstelling, die persconferentie. Ik had toch echt gehoopt dat er een beetje beweging in die regels zou komen. Dat in elk geval de bibliotheken een beetje vrijheid zouden krijgen. Niet meteen, maar na de meivakantie zouden we toch mischien, heel voorzichtig, met de juiste maatregelen… Maar nee, helaas. En ik snap het wel hoor, want gezondheid staat voorop, maar toch.

Om de teleurstelling een beetje te verzachten hierbij een mooi filmpje van Introdans, een dansgezelschap uit Arnhem. Hun motto is: “Wij nemen iedereen mee in de wereld van dans”. En dat bedoelen ze letterlijk. Al 20 jaar doen ze projecten waarin professionele dansers samenwerken met amateurs. En dan juist met amateurs die niet gewend zijn te dansen: senioren en gehandicapten bijvoorbeeld. Dit filmpje gaat over een project waarin ze gewerkt hebben met Olympische sporters. Ik vind het een interessant project en het is een mooie mini-documentaire geworden.

Ik kwam op dit filmpje via een cursus die ik volg en waar Adriaan Luteijn, chroreograaf van Introdans, een van de sprekers was. Via Zoom uiteraard, die cursus. Want ja, de regels.

Jeanine Deckers 21 april 2020 Leave A Comment Permalink

Groepsimmuniteit

In deze spannende tijden heb ik besloten om mijn blog, dat een wel zeer slapend levend leidde, weer leven in te blazen. Om mooie dingen of bijzondere verhalen te delen. Niet persé over bibliotheken en de actualiteit, want op dat gebied doet Mark (het andere lid van Club Deckers) al onovertroffen werk, maar over kunst en geschiedenis, en ok, waarschijnlijk ook over de geschiedenis van het vak.

Het filmpje hierboven is van Collectief Het Paradijs, een groep jonge theatermakers. Op vrijdag 13 maart zou hun eerste voorstelling ‘Paradijsvertraging’ in première gaan in Theater Bellevue in Amsterdam. Maar dat ging niet door omdat precies op die dag de theaters dicht moesten vanwege Corona. Op 14 maart plaatsten ze een tamelijk vaag filmpje op Youtube waar je de acteurs door de kelders van het theater zag zwerven, blijkbaar zaten ze daar opgesloten omdat sprake was van een lock down. Ze zonden daarna nog een aantal ‘Berichten uit de Bunker’ uit en deze clip werd vandaag online gezet. Het resultaat dus, van een week theatermaken. Ik vind het knap. En grappig. En heel actueel. Misschien dat we volgende week naar dit filmpje kijken en het alweer onbegrijpelijk en achterhaald is, maar vandaag is het ‘spot on’. In een van hun berichten uit de bunker doen ze een dringend beroep op Ivo van Hove om als boegbeeld van de branche naar voren te treden en dat heeft hij vanavond gedaan door in het tv programma Mondo bekend te maken dat zijn acteurs de Decamerone gaan spelen, niet op het toneel, maar dagelijks op tv. Ik weet niet of ze dat bedoelden, maar ik verheug ik me daar nu al op.

En overigens, dat Samen voor Altijd in de titel van deze clip hoef ik niet uit te leggen, toch?

Jeanine Deckers 21 maart 2020 1 Comment Permalink

Neil Gaiman over kunst, of Waarom kunst belangrijk is # 4

Ok, dit is reclame. Niet alleen dat filmpje hierboven, maar dit hele stuk. Want ik wil jullie allemaal het boek Art Matters van Neil Gaiman en Chris Riddell aanbevelen. Sinds ik het boekje twee weken geleden kocht kan ik het niet laten om het elke dag even op te pakken want ik word er zo blij van. Niet alleen omdat het zo’n mooi boekje is, of omdat het, zoals Riddell in het voorwoord schrijft, een “small elegantly bound book” is maar ook omdat ik zo blij wordt van wat er in staat. En ik denk dat in deze tijd van onrust en onderbuikgevoelens en ongenuanceerdheid wel behoefte is aan mooi en blij en schoonheid.

Het is een verzameling van bestaande teksten van schrijver Neil Gaiman waar illustrator en UK Children’s Laureate Chris Riddell tekeningen bij heeft gemaakt. Op eigen initiatief. Voor de lol, omdat hij zo onder de indruk was van de teksten. Omdat die tekeningen zo veel aandacht op social media kregen besloot de uitgever om er een boekje van te maken. Het zijn vier teksten: drie verhaaltjes en één gedicht. Gaiman noemt die verhaaltjes essays, maar bij dat woord hebben we in Nederland toch andere associaties. Het zijn korte, inspirerende teksten over lezen, bibliotheken en het belang van kunst. De laatste tekst (Make good art) is een toespraak die Gaiman hield voor de afstudeerders van een Art Class van een universiteit in Philadelphia in 2012. Hier een video van die toespraak. Als je Gaiman nog niet kent is die leuk om een idee te krijgen van wat voor man het is. De video hieronder is de opname van een Facebook livestream die hij vorige week hield, ter gelegenheid van de presentatie van het boek. Omdat het een livestream is (en dus geen zorgvuldig samengesteld filmpje) waaiert het nogal uit en gaat het alle kanten op en je merkt aan alles dat hij moe is. De hele video duurt nogal lang maar in de eerste vijf minuten legt hij uit hoe het boekje zo tot stand gekomen is. Voor als je meer wil weten.

De tweede tekst in dit boekje is zijn beroemde Why our Future depends on libraries, reading and daydreaming, dat hij schreef voor de Reading Agency (de Britse Stichting Lezen). De door Riddell geïllustreerde versie van deze tekst verscheen deze zomer in The Guardian en deed toen al de rondte op social media. Het bevat pareltjes als A library is a place of safety, a haven from the world. It’s a place with librarians in it.

De eerste tekst is een credo die begint met: I believe that it is difficult to kill an idea because ideas are invisible and contagious, and they move fast. Lijkt me niks tegen in te brengen. Maar goed, ik word dus heel erg blij van zoveel vastberadenheid en zo’n diep geloof in het belang van lezen en van kunst. Want het boek heet niet voor niks Art matters, because imagination can change the world. En daar hou ik me maar aan vast.

 

Jeanine Deckers 18 november 2018 Leave A Comment Permalink

De culturele dienstplicht van kunstenaars

De Akademie van Kunsten is een onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en wil de plek zijn voor “debat over de waarde van kunst in de samenleving en over de relatie tussen kunst en wetenschap”. Dat doen ze op verschillende manieren: door het organiseren van lezingen, door de discussie op te zoeken en ook door het organiseren van projecten.

Hun nieuwste project is de Culturele Dienstplicht. De ambitie van dit project is “om iedere 14-jarige in Nederland minimaal eenmaal in zijn/haar leven in direct contact te brengen met mensen die kunst maken. Direct, ‘live’ contact.” Dat doen ze door leden van de Akademie van Kunsten (allen kunstenaars) hun praktijk naar scholen te laten brengen: de makers komen naar de klas en praten over hun werk. Zij gaan met de kinderen in gesprek en leggen het belang van kunst uit. De eerste kunstenaar die zijn culturele dienstplicht vervulde was ontwerper Gijs Bakker.

Eerlijk gezegd klikte ik het filmpje van dat bezoek een beetje ongerust aan, want het leek me een recept voor mislukking. Zeker als je die foto’s ziet. Een ontwerper die zulke abstracte sieraden ontwerpt, kan die wel contact maken met van die Limburgse pubers? Mijn onrust was geheel onterecht, kijk zelf maar even. Ik vind het geweldig. Ja misschien geven die kinderen sociaal wenselijke antwoorden en Gijs Bakker is natuurlijk een vriendelijke opa (dat mag ik zeggen want hij is 76) maar toch. Een aantal leerlingen uit deze klas gaat deze les nooit meer vergeten en daar gaat het om lijkt me.

Culturele dienstplicht: Gijs Bakker bezoekt het Dendron College in Horst.

Kan er niks aan doen maar ik vind het bijna ontroerend: die kinderen die ondanks zichzelf geïnteresseerd raken in wat die man daar voor de klas staat te vertellen. En heel slim dat hij Rihanna in zijn verhaal betrekt. Daarmee maakt hij in één klap aan zijn publiek duidelijk wat voor status hij heeft. En daarmee komt zijn boodschap luid en duidelijk over. Slim.

Scholen die belangstelling hebben kunnen zich nog aanmelden. Ik zou het wel weten als ik op een middelbare school werkte.

Jeanine Deckers 10 mei 2018 1 Comment Permalink

get_footer() ?>