Een bibliotheek als een plaatje
Zo’n beetje alle bibliothecarissen die iets met social media doen hebben inmiddels wel plaatjes van de nieuwe bibliotheek van MVRDV in Tianjin (China) gedeeld en de mensen die niet op twitter zitten hebben in een artikel op de site van Bibliotheekblad over dit nieuwe wereldwonder kunnen lezen. Het is een instant hit en dat is geen wonder, want het is een schitterend gezicht, al die witte, golvende lijnen. Maar wat mij verbaasd heeft is dat voor zover ik gezien heb Jeroen de enige is geweest die zich er kritisch over heeft uitgelaten.
Mijn eerste reactie toen ik het zag was: “dit is de Boekenberg 2.0”. Of nou ja, om eerlijk te zijn was dat mijn tweede reactie. Want de eerste reactie was natuurlijk ook gewoon “Wauw!” Maar daarna werd ik een beetje chagrijnig, want dit gebouw laat zien dat volgens MVRDV een bibliotheek vooral bestaat uit boekenplanken, maar dan een beetje spectaculair ingepakt. In de Boekenberg hebben ze alle boeken op elkaar gestapeld en er toen een glazen piramide overheen gezet, hier doen ze het andersom en bouwen ze een hal waarvan ze de binnenkant met golvende boekenplanken bekleden. In het geval van Spijkenisse ontstond er nog enig rumoer (in de branche) over het feit dat de planken boven arbo-hoogte gevuld waren met afgeschreven boeken, die dus niet uitgeleend konden worden. Maar over het feit dat bijna alle boeken die je in deze Chinese entreehal ziet nep zijn maken blijkbaar alleen architecten zich kwaad. Want de achterwand boven al deze boekenplanken zijn voorzien van een print van boeken. Niet alleen die planken aan het plafond (dat zou nog begrijpelijk zijn) maar alle planken. Op het filmpje hierboven zie je dat heel goed. Daar zie je ook hoe leeg alle planken zijn.
Volgens de architecten is het de schuld van de opdrachtgever dat het zo’n neppe boel is, want in het oorspronkelijke ontwerp waren de boeken bovenin toegankelijk via ruimtes aan de achterkant van van de planken, maar die ruimtes zijn geschrapt. This change was made locally and against MVRDV’s advice and rendered access to the upper shelves currently impossible. The full vision for the library may be realised in the future, but until then perforated aluminium plates printed to represent books on the upper shelves. Cleaning is done via ropes and movable scaffolding. Die laatste toevoeging vind ik wel grappig, want dat is de tweede vraag die je in veel commentaren voorbij ziet komen: “hoe houden ze dat schoon?” Vanaf een steiger dus.
In de meeste artikelen wordt de tekst van MVRDV kritiekloos overgenomen, bij online designsite Dezeen is de kritiek echter niet mals. En soms heel geestig. Om te beginnen zijn veel ontwerpers het principieel oneens met deze keuze, want nep. En nep gaat in tegen de principes van waarheid en waarachtigheid in de architectuur en is dus fout. Daarnaast vinden reageerders het vooral zuur dat uitgerekend in China, waar persvrijheid nou niet echt prioriteit heeft een bibliotheek vol nepboeken staat. Of ze vinden dat juist heel Chinees: alles voor het mooie plaatje. En wat is dat nou voor een bibliotheek, waar de kennis buiten bereik is? Het meest interessant vind ik dit artikel uit de Daily Mail, die schrijven niet klakkeloos anderen over maar die hebben iemand naar de bibliotheek toe gestuurd om te kijken. En ze hebben een aantal interessante observaties, en andere foto’s dan die je overal ziet.
In het filmpje hierboven zie je goed dat ze heus wel boeken hebben, maar in andere (heel traditionele) ruimtes. Want die hal met al die lege boekenplanken is precies dat: een entreehal. Daarachter ligt de eigenlijke bibliotheek. In het artikel van de Daily Mail lees je dat ze elk weekend 15.000 bezoekers hebben. En dat er ook al de nodige ongelukken zijn gebeurd van toeristen die al fotograferend van de trap zijn gevallen. Wat mij betreft nog een extra interessant detail: de boeken die nu in de hal staan worden waarschijnlijk op termijn weer weggehaald. Want het was nooit de bedoeling van de opdrachtgever dat daar boeken zouden staan. Het is immers de hal? Whatever. Het is een spectaculaire hal. Met dat oog en zo. Maar het wel de hal. Van een bibliotheek. Niet de bibliotheek zelf dus.
Recente reacties