Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

goed idee

All of the posts under the "goed idee" tag.

De voetballer die wil dat kinderen meer lezen

Ik weet echt niks van sport. Dat de Olympische Spelen zijn afgelopen weet ik alleen maar omdat ik dat op het nieuws gehoord heb. Maar toch zat ik een paar weken geleden te googelen wie Marcus Rashford was. Iedereen die al weet wat voor een ontzettend sympathieke jongen dat is en die ook al weet hoeveel goede dingen hij doet mag nu ophouden met lezen, maar ik wil dit verhaal graag delen omdat ik er zo vrolijk van word. Ik googelde hem vanwege deze tweet die met veel instemming werd geretweet door een Britse bibliothecaris.

Ik vroeg me af waarom die bibliothecaris hier zo blij van werd want dit is wat elke professionele leesbevorderaar zegt. Eén muisklik leerde me dat dit geen onderwijzer of bibliothecaris was maar een voetballer. En na dat gegoogel wist ik ook dat het niet zomaar een voetballer is. Behalve dat hij goed kan voetballen is hij ook heel sociaal bewogen. Vorig jaar begon hij een actie om kinderen uit arme gezinnen die tijdens de zomervakantie honger hadden omdat ze geen schoolmaaltijden meer kregen, van gratis maaltijden te voorzien. Die actie werd zo groot dat het regeringsbeleid uiteindelijk werd aangepast en Rashford er een koninklijke onderscheiding voor kreeg. Daar verwijst dat MBE achter zijn naam naar, hij is Member of The Most Excellent Order of the British Empire. Overigens werd dat regeringsbeleid na een paar maanden weer teruggedraaid waarop een aantal grote bedrijven besloten om het initiatief over te nemen.

Vorig najaar werd een nieuw initiatief bekend: Rashford wil het lezen bij kinderen in achterstandsgebieden gaan bevorderen. ‘I only started reading at 17, and it completely changed my outlook and mentality. We know there are approximately 400,000 children across the UK today who have never owned a book, children who are in vulnerable environments. That has to change.’ Om dat voor elkaar te krijgen heeft hij een deal gesloten met een grote uitgeverij voor een book club en gaat hij zelf boeken voor kinderen schrijven. Die book club ging in juni van start: er werd een boek geselecteerd dat niet alleen flink werd gepromoot maar waarvan ook 50.000 exemplaren gratis werden uitgedeeld via Magic Breakfast, een organisatie die gezonde schoolontbijten verzorgd.

Vlak voordat de leesclub begon verscheen het eerste boek van zijn eigen hand: You Are a Champion, een boek voor kinderen tussen 9 en 12 jaar over “how to be the best you can be”. Met verhalen uit zijn eigen leven wil hij kinderen inspireren en zelfvertrouwen geven: ‘you can’t be a champion until you’re happy being you!’ Het boek werd vrijwel onmiddelijk een bestseller. Het is hem gegund. Overigens begreep ik dat hij ook, net als zijn collega’s van dure horloges en prive-jets houdt. Want hij blijft een voetbalinternational, van 23 jaar. Met het hart op de goede plek.

De Kleine Komedie Adventskalender

Het Amsterdamse theater De Kleine Komedie heeft een adventskalender op zijn website staan. Sinds 1 december gaat er elke middag om 12 uur een vakje open met daarachter een filmpje van een optreden van een artiest. Speciaal opgenomen voor deze kalender, gefilmd in het theater. Ideetje van directeur Vivienne Ypma, die iets wilde doen voor haar trouwe publiek, haar medewerkers en voor de artiesten. De artiesten krijgen, dankzij een sponsor, voor dit optreden betaald.

Het aanbod is heel divers, op 1 december werd de kalender geopend met een optreden van Brigitte Kaandorp en Theo Nijland met een lied over de behoefte die we in deze tijd hebben aan warmte en aanraking. Een lied dat nogal ontspoort. De dag erna zingen Yentl en De Boer over hoe het was toen we nog handen gaven. Oh ja, zo was dat…

Niet alles gaat over Corona. Erik van Muiswinkel, op het filmpje hierboven, zingt als sarcastische Sinterklaas een bestaand liedje van Drs. P. In het vakje van 5 december, uiteraard. Erg grappig, kijk vooral even. Het is een gevarieerd programma met bekende en minder bekende artiesten. Heel afwisselend. Ze hebben ook al een livestream gehad van 2,5 uur onder de titel De avond van de ballade.

Mooi initiatief vind ik het. Ik hou van adventskalenders en van theater, dus dit is een prachtige combinatie.

De letters van Utrecht

Misschien ben ik er wel eens over gestruikeld, over de letters van Utrecht. Maar dat kan ik me niet herinneren. En misschien had ik ook al eens eerder van dit initiatief gehoord, want het kwam me vaag bekend voor. Maar toch werd ik heel erg blij van dit zeven jaar oude filmpje. En van de geweldige website die hier bij hoort. De Letters van Utrecht is een langzaam groeiend gedicht in de straten in het centrum van Utrecht. Het gedicht groeit met één letter per week: elke zaterdag tussen 13 en 14 uur wordt er door een steenhouwer ter plekke één letter van het gedicht gehouwen.

Ze zijn begonnen in juni 2012 en toen hebben ze meteen de eerste 648 letters gelegd, ik neem aan om alvast zichtbaar te maken waar ze mee bezig zijn. Maar sinds die tijd dus elke zaterdag één letter. Vandaag werd letter 1024 gehouwen, dat is de letter o. Op de website is dat allemaal precies terug te lezen, ook door wie de letter van deze week werd gesponsord. Het gedicht groeit op deze manier met ongeveer vijf meter per jaar en ze schrijven het nadrukkelijk voor de volgende generatie. Aan de sponsorpagina zie je dat dit aspect ook zo de deelnemers wordt ervaren, want voor zover ik kan zien zijn de stenen allemaal aan iemand of aan een gelegenheid opgedragen. De steen van vorige week bijvoorbeeld is Voor Ankie die 60 is geworden en op deze manier een deel blijft uitmaken van haar geliefde Utrecht. Of de steen van de week daarvóór, die is voor de melkboer uit de Sterrenwijk. Ik vind het prachtig dat die melkboer nu dus voor de eeuwigheid langs een Utrechtse gracht ligt. Of nou ja, de eeuwigheid… Zolang de grachten blijven bestaan dan.

Het gedicht wordt geschreven door verschillende dichters, elke dichter wordt gevraagd om ongeveer 125 tekens te schrijven. Inmiddels is dichter nummer 8 aan de beurt. De mooiste zin uit het filmpje hierboven vind ik “En zo hopen wij dat de beschaving in stand wordt gehouden.” Het project is een initiatief van het Utrechts Stadsdichtersgilde en is ook te volgen op Twitter. En ze gaan door: “Iedere zaterdag, zolang er zaterdagen zijn.”

De bibliobus is terug in New York

Na jaren van afwezigheid rijdt er sinds deze week weer een bibliobus door New York. Geen bus zoals wij die in Nederland kennen maar een omgebouwd sprinter busje, zo eentje waar New York vol mee staat en van waaruit ijsjes of hotdogs verkocht worden. Met zo’n zijraampje dat open klapt als een loket. Er kunnen ongeveer 1000 boeken in en het wordt bemand door twee medewerkers. Dit eerste busje staat voorlopig vier dagen in de week in de Bronx, er komen nog twee bussen bij en dan wordt de dienstverlening uitgebreid naar Manhattan en Staten Island.

Ik vind het geweldig. Daar zal ongetwijfeld in meespelen dat ik ooit voorzitter van het Landelijk Platform Bibliobussen was maar zeg nou zelf: dit is toch geweldig? Ze gaan er niet alleen mee naar scholen maar ze staan ook op vaste standplaatsen zo te zien. En ze gaan de busjes gebruiken als ergens een bibliotheek vanwege verbouwingen tijdelijk gesloten is. Zoals ze dat in Emmen op dit moment ook doen, bij de verbouwing van de centrale.

Mijn bibliothecarissenhart kromp wel een beetje ineen van die boekenkarren in de regen. Ik vraag me af hoe ze dat gaan doen als het echt slecht weer is. Maar daar verzinnen ze vast weer iets op. Ik ga ze in elk geval volgen. Dat is makkelijk want de bussen hebben hun eigen twitteraccount. Leve de bibliobus!

De Boekenweek en leesbevordering voor iedereen

Afgelopen donderdag deed rapper Massih Hutak in zijn gesproken column in het radioprogramma De Nieuws BV een gepassioneerde oproep om het boekenweekgeschenk ook eens een keer te laten schrijven door iemand die de jongerencultuur kent. Een rapper bijvoorbeeld. Want dat is volgens hem de manier om jongeren enthousiast te maken voor literatuur. “Een gratis dun boekje van nog geen 100 pagina’s als opstap naar meer leesplezier. En hoe meer jongeren dat lezen, en daardoor meer lezen, des te  belangrijker en urgenter zo’n geschenk wordt”. (hoor ik hier Kees Broekhof?) Hij signaleert onder jongeren een grote behoefte aan verhalen die ze wel op social media en bijvoorbeeld Netflix vinden en veelvuldig delen maar (nog) niet in de literatuur.

Goed verhaal waar ik het alleen maar roerend mee eens kan zijn. En ik ben niet de enige: op Twitter werd zijn oproep driftig en met veel instemming gedeeld. En ook de CPNB heeft bovenstaande tweet al geretweet dus als Massih nog geen uitnodiging heeft gekregen om eens te komen praten volgt die zeker snel. Goed idee en zoek vooral de samenwerking op. Maar lieve CPNB, als jullie hier mee aan de slag gaan: willen jullie het dan alsjeblieft wel goed doen. Dus gewoon in 2019 het boekenweekgeschenk laten schrijven door iemand die jongeren aanspreekt? Zodat je dubbel aan leesbevordering doet: je trekt een nieuw (jong) publiek en je laat je bestaande publiek kennismaken met iets nieuws. Dus ga er niet in 2018 nog snel even een boekje voor jongeren naast produceren. Een speciale scholierenuitgave. Want daarmee neem je jongeren nog steeds niet serieus. En je andere lezers trouwens ook niet.

En ik snap wel dat zoiets lastig is want de uitgevers hebben bij zo’n jonge schrijver nog geen heel oeuvre achter de hand dat ze opnieuw kunnen uitgeven en de boekhandelaren zullen wel gaan klagen dat voor zo’n “onbekende” schrijver de mensen niet speciaal naar de boekwinkel komen en het hen dus omzet gaan kosten. Maar laten we eerlijk zijn: zolang de NS de Boekenweek blijft sponsoren komen de mensen toch wel zo’n boekje halen. En jullie zijn er toch ook voor ons, de bibliotheken? Jullie zijn toch zelfs ook van ons? En wij zijn toch van de leesbevordering? Dus zullen we afspreken dat in 2019 de bibliotheken nou eens hun zin krijgen en er gewoon een goeie leesbevorderingsactie komt. Met een boek dat óók jongeren leuk vinden en filmpjes en rappers in de bibliotheek en een leesclub waarin jongeren aan ouderen uitleggen waarom ze het zo’n goed boek vinden.

En dan mag Massih van mij directeur boekenweekgeschenk worden. Die heeft overigens wel vaker goede ideeën, hij was de bedenker van Het Stemfeest afgelopen maart, om jongeren aan te zetten om te gaan stemmen. Klonk als een mooi feest. Dus laten we van de volgende Boekenweek ook een feest voor iedereen maken, in plaats van een feest voor mensen die toch al van lezen houden.

Mocht het filmpje hierboven niet werken, bijvoorbeeld omdat je mobiel leest, dan is de column ook te beluisteren op de site van de NPO, hier dus.

“waardoor de wereld een stuk mooier wordt”

Ze zijn er al twee jaar mee bezig, maar ik las er pas een paar weken geleden over: OmaPost. Een app waarmee je mensen die niet actief zijn op Social Media (je oma of je opa dus) af en toe een papieren foto kunt sturen vanuit je Social Media accounts. Zodat die ook een beetje weten waar je mee bezig bent en waardoor je kunt laten weten dat je aan ze denkt. Formeel is het doel om: eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan en jong en oud weer met elkaar in contact te brengen. 

Initiatiefnemer Wilbert van de Kamp legt in dit filmpje mooi uit hoe het zo gekomen is en wat de bedoeling van OmaPost is. Ik vind het geweldig. Toen ik het filmpje voor het eerst zag werd ik er een beetje wantrouwend van, want het leek allemaal een beetje te mooi om waar te zijn. Zo’n simpel idee, waarom heeft niemand dat eerder bedacht? Die jongen is zo sympathiek, wat zit daar achter? En wat doet dat T-mobile logo daar? De clou is straks zeker weer dat het reclame voor T-mobile is? Maar het is echt zo simpel als het lijkt: jongen heeft een goed idee, rommelt wat aan en besluit dan op zoek te gaan naar sponsors. En T-mobile is gewoon een van die sponsors. Het is dus wel reclame (want ik heb die naam nu al drie keer opgeschreven) maar dan gewoon, zonder trucje. Hij heeft een paar maanden geleden ook nog een Award gewonnen voor deze app, voor meer informatie check dit filmpje.

Zoals gezegd: ik vind het een geweldig idee, deze combinatie van digitale en fysieke media. Het mooist vind ik nog dat Van de Kamp zegt dat zijn ideaal is dat de app zichzelf overbodig maakt. En ook zo aardig: toen bekend werd dat Eberhard van der Laan ziek was konden mensen via OmaPost gratis een kaartje naar Van der Laan sturen. Een bevlogen type dus, die Wilbert van de Kamp. Fijn dat iemand hardop zegt dat hij de wereld mooier wil maken. Word ik blij van. Daarom breng ik hier nog maar even onder de aandacht dat je op hem kunt stemmen bij VPRO’s Tegenlicht, zodat hij de kans krijgt om zijn verhaal voor een groter publiek te vertellen. Doe maar even. Want ik ben natuurlijk totáál niet de doelgroep van deze app, maar ik steun een goed idee graag als ik het tegen kom.

Een date met een boek

boekenvlag2Aanstaande woensdag wordt in de bibliotheek van Düsseldorf een Book-dating georganiseerd. Daar krijgt elke deelnemer vijf minuten de tijd om een andere deelnemer te overtuigen van het belang van zijn of haar favoriete boek. Na vijf minuten gaat een gong en dan moet je doorschuiven naar een andere tafel, met een nieuwe kandidaat. Dan kun je hetzelfde boek nog eens proberen aan te prijzen, of je kunt voor een ander boek kiezen. Speeddaten met boeken dus.

Geweldig idee! De bedoeling is om mensen met elkaar te laten praten over boeken en om mensen op ideeën te brengen voor hun eigen leeslijst. Ik vraag me wel af hoe een aantal dingen praktisch werken: moeten die twee mensen in vijf minuten elkaar overtuigen van de lol van hun eigen boek of is er per vijf minuten maar één iemand aan het woord? En wat als je het boek al kent? Of wat als je het boek al kent en ook enthousiast bent? Zit je elkaar dan een beetje grijnzend aan te kijken? Maar dat soort praktische vragen doen er natuurlijk niet echt toe want dat wijst zich vast vanzelf. Ik ben heel benieuwd hoe het gaat lopen: de komende weken gaan ze het in vier verschillende vestigingen proberen zo te zien. Hoeveel mensen zouden daar op af komen en wat voor resultaat levert het op? Eens zien of ze er op terug gaan komen op dat mooie blog van ze.

De term book-dating is niet zo nieuw, meestal ligt de nadruk echter meer op de dating dan op het book. Het is vaak een andere manier van mensen aan elkaar koppelen: er zijn bibliotheken die date-nights organiseren waar boekenliefhebbers die op zoek zijn naar een relatie elkaar kunnen treffen en er is zelfs een speciale datingsite waarin mensen zichzelf profileren aan de hand van hun favoriete boek.

Leuk. Weer eens wat anders dan een leesclub.

De visser als bibliothecaris

Ja, dit is er weer een. Zo’n initiatief met boeken en kinderen en leesbevordering waar ik blij van word. De Taman Bacaan Pelangi (Regenboog Lees Park) is een organisatie die bibliotheekjes voor kinderen maakt in achtergebleven gebieden van Oost-Indonesië. Achtergebleven in de verschillende manieren van het woord.

De bibliotheken zijn een initiatief van Nila Tanzil, een Indonesische communicatiespecialist. Ze startte ermee toen ze in gesprekken met jonge kinderen merkte hoe klein hun wereld was en hoe weinig toekomstperspectief de kinderen voor zichzelf zagen. These kids were young, some as young as six, but they were already limiting their own dreams. I believe that books can change that. I believe that books will introduce them to a great big world and spark their imagination. I believe that books can inspire children to dream, and give them the courage to dream big.

Om dat doel te bereiken zamelt ze boeken in, zowel in het Indonesisch als in het Engels en ze zamelt geld in. Dat gaat haar heel aardig af lijkt het. Ze timmert stevig aan de weg: in vijf jaar tijd heeft ze al 29 bibliotheekjes ingericht (van Lombok tot Ambon en van Sulawesi tot Timor). Onlangs stond ze op de op de lijst van 10 Inspiring Women 2015 van Forbes Indonesia.

Mooi project hoor.

Met Hamlet de wereld over

hamlet globe to globe koffersShakespeare’s Globe Theatre in Londen is een reconstructie van het originele theater dat Shakespeare in 1599 bouwde aan de oever van de Thames. Er is een permanente tentoonstelling te zien over het theater en de schrijver en in de zomermaanden worden er zijn stukken gespeeld. Alleen in de zomermaanden, want het theater is maar half overdekt, zo deden ze dat in de 16e eeuw. Een absolute aanrader om daar een stuk te gaan zien, al is het maar omdat (zoals in Shakespeare’s tijd) er vooral staanplaatsen zijn en je dus tot helemaal vooraan het podium kunt doorlopen, of wat kunt rondlopen tijdens de voorstelling.

Ze doen er daar alles aan om het werk van Shakespeare levend te houden. In 2012 begonnen ze met het project Globe to Globe, daarbij haalden ze acteurs vanuit de hele wereld naar Londen om een stuk van Shakespeare in hun eigen taal te spelen. Dus die zomer kon je Othello in het Grieks of As you like it in het Georgisch zien. In totaal in 38 talen (inclusief gebarentaal). Na het succes van dit programma kwamen ze op het idee om het om te draaien: om in plaats van Shakespeare in een vreemde taal naar Engeland te halen, de Engelse Shakespeare naar het buitenland te brengen. Dat werd het project Globe to Globe Hamlet: het idee om Hamlet in alle landen van de wereld te gaan spelen.

Een ambitieuze onderneming maar heel toepasselijk volgens de artistiek directeur want: “The spirit of touring, and of communicating stories to fresh ears, was always central to Shakespeare’s work”. Ze kozen voor Hamlet omdat dat het beroemdste stuk van Shakespeare is: wie kent er niet de woorden: “To be or not to be”? Maar ook omdat het een universeel verhaal is dat voor iedereen, waar ter wereld ook, herkenbare elementen bevat. Het project startte op de 450ste verjaardag van The Bard, op 23 april 2014 met een voorstelling in Londen. Het eerste land dat ze aandeden was Nederland, daar speelden ze in de Stadsschouwburg. Daar was ik bij: het was een bijzondere voorstelling, goed gespeeld en heel energiek.

Ik vond die tournee een geweldig idee, maar het leek mij vooral symbolisch, vooral een groot gebaar. Niet iets wat ze ook echt zouden gaan doen: want alle landen van de wereld leek me erg veel. Maar ze zijn wel degelijk de wereld over aan het reizen, in een straf tempo zelfs. Op hun website kun je precies zien waar ze zijn: op dit moment van schrijven hebben ze een reisdag. Ze hebben net gespeeld in Bolivia en zijn nu onderweg naar Chili. Daar spelen ze twee voorstellingen en dan gaan ze door naar Argentinië en Brazilië. Ze hebben 74.815 kilometer gereisd en 58 landen bezocht, ze zijn op ongeveer een kwart van hun reis. 

hamlet globe to globe

Het is een enorme logistieke onderneming zo’n wereldreis en dat hebben ze heel efficiënt georganiseerd. De hele groep bestaat uit 16 personen: 12 acteurs en 4 stage managers. Het hele decor en alle kostuums en rekwisieten slepen ze met zich mee in 16 koffers, die ze zo te zien als handbagage meenemen. Die koffers zelf doen op het toneel dienst als decorstuk, ze stellen een kasteeltoren voor of worden gebruikt als stoeltje. Het decor bestaat verder uit wat planken en een gordijn. Reizen doen ze per vliegtuig, bus en boot.  Ze twitteren over hun reis en ze houden een blog bij met knipsels en recensies zodat iedereen hun reis kan volgen. Daar kun je zien dat ze op heel verschillende plekken spelen: in grote, nieuwe theaters, in hele oude theaters of in de buitenlucht zoals bij de kathedraal van Yucatan. Ze hebben gespeeld in het hoofdkantoor van de Verenigde Naties en waren de openingsvoorstelling van het nieuwe theater van Gdansk. Ze krijgen overal positieve reacties. Nogal wiedes, met zoveel enthousiasme en gedrevenheid.

De planning is dat ze op de 452e verjaardag van Shakespeare weer terug zijn in Londen. Ik vind het een prachtig project. Iets om jaloers op te zijn.

Douchen in een bus

 

Weer een mooie voor mijn verzameling bussen. Geen bibliobus maar een mobiele douche, een bus waarin daklozen zich kunnen douchen. Vanwege bezuinigingen zijn er nogal wat voorzieningen voor daklozen verdwenen in San Francisco, waaronder ook verschillende faciliteiten om zich te wassen. Deze bus is een particulier initiatief dat in die lacune voorziet. Daklozen kunnen zich hier wassen en zo weer een stukje waardigheid terugkrijgen. Ik vind het briljant. Maar ook gênant. Want op Youtube staan vlak onder dit filmpje andere filmpjes over de bussen van Apple en Google die worden tegengehouden door demonstranten die protesteren tegen het feit dat mensen uit hun woning worden gezet omdat die voor veel geld verkocht worden aan werknemers uit Sillicon Valley. Mensen komen daardoor op straat te staan en komen dan na verloop van tijd weer bij deze douchebus terecht. Die dan weer gesponsord wordt door o.a. Google, dat dan weer wel.

Overigens wordt de bus aangesloten op een brandkraan voor zijn watervoorziening. Ik vraag me af waar ze het vuile water laten, zouden ze dat gewoon lozen op het riool? Dit is de eerste bus van Lava Mae, maar ze hebben ambitieuze plannen. Volgens hun website althans. Waar je nog veel meer informatie vind over waarom dit zo’n hartverscheurend project is. It’s about Human Rights.

Met dank aan @librarianbe voor de tip.

get_footer() ?>