Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst
All of the posts under the "ebooks" tag.
Een infographic via Mashable. De cijfers zijn Amerikaans dus niet echt vergelijkbaar, maar de lijn is duidelijk en het plaatje is mooi genoeg om hier te delen.
Ik heb het geprobeerd, het lezen van een ebook. En het is handig hoor, zo’n digitaal boek, vooral ’s avonds met de night reading stand. Leest inderdaad veel lekkerder die witte letters op zo’n zwarte achtergrond.
Maar als ik languit op de bank wil met een boek heb ik toch liever een papieren exemplaar. Dat is puur persoonlijk, gewoon een kwestie van smaak waarschijnlijk. Maar ik wil vóelen hoeveel bladzijdes ik nog moet lezen. De mededeling dat ik op 62% van het boek zit zegt me niks, maar het aantal bladzijdes in mijn rechterhand zegt me zonder dat ik erbij hoef na te denken dat ik nog ongeveer een derde te lezen heb. Net zoals de mededeling van mijn TomTom dat ik over 800 meter rechtsaf moet me niks zegt. Gelukkig heeft de TomTom een kaartje zodat ik kan zien dat hij bedoelt dat de weg straks een keer een bocht naar rechts gaat maken.
Terugbladeren in een digitaal boek vind ik vreselijk. Op papier weet ik gevoelsmatig wel ongeveer hoeveel bladzijdes geleden ik iets las en dat het op de linkerpagina onderaan stond. Dat gevoel ben ik digitaal totaal kwijt. Het lijkt alsof je digitaal maar één kant op kunt lezen en dat is vooruit.
Volgens de Britse schrijver David Hewson beïnvloeden e-readers de manier waarop mensen lezen: e-readers turn novels into a “continuous scroll”. They favour fast-paced narratives with a clear beginning, middle and end. Op basis van zijn ervaring met het uitgeven van ebooks heeft hij de theorie ontwikkeld dat ereaders vooral geschikt zijn om eenvoudige, recht-toe-recht-aan boeken te lezen en minder om literaire en/of ingewikkelde boeken te lezen. Dat is misschien iets te simpel voor een hele theorie, maar er zit wel iets in wat mij betreft.
Misschien is het een vrouwending? Ik las net over een Amerikaans onderzoek onder scholieren die moeite hebben met lezen. Die lieten ze extra lezen op een Kindle, waardoor lezen opeens heel populair werd. Onder jongens. Niet bij meisjes. Waarschijnlijk toch iets met boys and their toys?
Of heeft het ermee te maken dat de manier waarop dingen werken niet aansluit bij de manier waarop vrouwen daarmee omgaan? Zoals ik niks kan met een routeplanner die begint met de mededeling “vertrek in noordelijke richting”. Alsof ik weet waar het Noorden is… En dat geldt volgens mij voor heel veel mensen. Waaronder veel van het vrouwelijk geslacht.
Niet dat ik denk dat er een speciale ereader voor vrouwen moet komen of dat digitaal lezen alleen iets voor mannen is. Of dat alleen mannen gevoel voor richting hebben. Ik probeer alleen maar uit te leggen dat voor mij een ereader een aanvulling is op het lezen van een papieren boek, maar hem niet kan vervangen. Althans voorlopig niet.
Ja, we hebben een E-book in de Airport Library. Eentje die gedownload kan worden. Hoera!
Eentje maar inderdaad. En het kostte al moeite genoeg om dat te vinden. Want het moest aan aantal voorwaarden voldoen: het moest een klassieker zijn uit de Nederlandse literatuur, in het Engels vertaald zijn, gratis zijn, legaal en een volledige versie. Tot nu toe is de Max Havelaar de enige die ik heb kunnen vinden die aan al deze eisen voldoet, maar ik blijf hopen op meer.
Op de foto hierboven zie je een iPad in de bibliotheek met de QR code waarmee het boek gedownload kan worden. Multatuli zit ingeklemd tussen een filmpje over Dick Bruna en een interview met de Engelse vertalers van Toon Tellegen. Prima gezelschap lijkt me.
Voor meer recentere titels ben ik in overleg met Bibliotheek.nl, misschien kunnen we iets doen met een eerste hoofdstuk dat gedownload kan worden? En Schiphol wil graag meepraten over een commerciëlere toepassing van downloaden in de bibliotheek, dus mogelijkheden genoeg. Maar het begin is er.
Op de site van Bibliotheekblad staat naar aanleiding van hun laatste nummer over ebooks een poll, bedoeld om de discussie over ebooks in de bibliotheek aan te wakkeren. Er wordt (nu nog) niet veel gediscussieerd, maar wel veel over gepraat op twitter. Dit is mijn bijdrage aan de discussie.
De stelling luidt: Bibliotheken moeten niet aan e-books beginnen zolang ze niets goeds te bieden hebben.
Toen ik dat voor het eerst las moest ik een beetje grinniken, want ik vond het zo’n open deur. Maar je moet een beetje provoceren om reacties te krijgen, dacht ik nog. Ik verwachtte vlammende tirades tegen deze stelling en woedende uithalen over zoveel conservatisme maar het blijft tamelijk stil. En dat niet alleen: tot mijn grote verbijstering blijkt op dit moment 30% van de stemmers het met de stelling eens te zijn! Ik dacht eerst nog dat dat medewerkers van Bibliotheekblad waren, die stiekem gestemd hebben om reacties uit te lokken, maar er zijn op dit moment al 17 ja-stemmers en zoveel mensen werken er niet eens bij Bibliotheekblad.
Ongelofelijk vind ik het dat zoveel mensen van mening zijn dat bibliotheken moeten wachten met het aanbieden van ebooks totdat we iets goeds hebben. Want we zíjn al veel te laat, nog langer wachten maakt dat alleen maar erger.
Ja, wat we op dit moment kunnen aanbieden is niet echt spectaculair. Daar is iedereen het over eens, ook Bibliotheek.nl zelf. En ja, het heeft lang geduurd voordat er überhaupt iets kwam. En ja, het is een ingewikkelde materie met uitgevers die hun eigen businessmodel tot de laatste druppel leeg proberen te persen en schrijvers die dwarsliggen omdat ze nog minder inkomsten vrezen dan op dit moment.
Maar het slechtste wat we op dit moment kunnen doen is afwachten. Want dan wordt het nog later en dan wordt het moment waarop we eindelijk met iets komen nog sneuer, want nog meer te laat. Het is heel erg “des bibliotheeks” om zaken tot drie cijfers achter de komma geregeld te willen hebben, om super zorgvuldig te zijn en zeker te willen weten dat dingen voldoen aan onze eigen kwaliteitsstandaard. Die houding is verklaarbaar, want zorgvuldigheid is het fundament onder ons bestaan: als je een boek (of object) het verkeerde trefwoord geeft gaat het boek ten onder in de massa en is het voor altijd verloren.
Maar soms moet je die zorgvuldigheid loslaten. Of moet je in elk geval inzien dat je eigen kwaliteitseisen minder belangrijk zijn dan het algemene belang, of het belang van de branche. Zoals in dit geval. De branche moet als de sodemieter dat wat er is omarmen en hopen en bidden dat het snel wordt uitgebreid en verbeterd.
Het is ook een kwestie van “goed brengen” natuurlijk. Want waarom vindt iedereen die actie van de bibliotheek van Klagenfurt zo mooi? Die plakten overal in de stad QR codes die verwijzen naar boeken in Project Gutenberg en riepen daarmee de stad uit tot bibliotheek. Gejuich alom. Want het is leuk en mensen zagen de meerwaarde er van in. Als je je leners meteen wijst op de gebreken in je eigen aanbod zullen ze er nooit tevreden mee zijn.
Klanten hebben er best begrip voor dat het aanbod nog niet overweldigend is, zeker als je uitlegt hoe dat komt. Heus, klanten zijn veel slimmer en meevoelender dan je denkt…
Dus niet zo bang voor kritiek van de buitenwereld op ons aanbod. Kin omhoog, borst vooruit en gaan!
Mooi hoor, dat de Spaanse spoorwegen met behulp van de Catalaanse overheid nu ebooks aanbieden in de trein. Alles om het lezen te bevorderen, dus ik ben vóór.
In 10 spaanse treinen hangen posters met daarop QR-codes waarmee je het eerste hoofdstuk van 40 verschillende boeken kunt downloaden.
Maar ik kan het toch niet laten om een klein kritisch nootje te plaatsen. Want waarom maar één hoofdstuk aanbieden? En wat is de gedachte achter de titelselectie? Die lijkt tamelijk willekeurig: Spaanse auteurs, Amerikaanse maar zo te zien ook de biografie van Steve Jobs. Er wordt samengewerkt met één uitgeverij, dus ik neem aan dat die bepaald heeft welke titels er op die posters staan. Dus eigenlijk is het gewoon reclame voor de uitgever, want als het boek bevalt ga je het vanzelf kopen. Waarom hebben ze daar dan ondersteuning van de Catalaanse overheid bij gekregen?
Mijn middelbare-school-Spaans zegt dat de tekst op de posters geen Spaans is, maar Catalaans. En dan wordt die overheidssteun opeens een stuk geloofwaardiger. Het is gewoon een kwestie van cultuurpolitiek. Promotie van het Catalaans! Werkt beter dan een poster waarop staat: Lees eens een boek in het Catalaans. Wel slim dus, en ook innovatief op zijn eigen manier. Het zijn blijkbaar niet alleen titels in het Catalaans volgens de Digital Reader zitten er ook Spaanse titels bij. Maar toch: vooral goed voor de uitgever.
Ik word zelf eerlijk gezegd een stuk blijer van de actie van de Broward County Library in 
Florida. Die bieden op het plaatselijke vliegveld gratis ebooks aan uit het publieke domein. Voor iedereen te downloaden, ook zonder bibliotheek-abonnement, via een QR code op een advertentie-scherm. Waarop ze gratis mogen adverteren van het vliegveld. Kost ze dus ook nog eens geen cent. Maar het heeft de bibliotheek wel internationale aandacht opgeleverd.
Ik broed al een poosje op de vraag hoe ik zoiets zou kunnen doen in de Airport Library. Technisch waarschijnlijk niet zo moeilijk, maar gezien de opdracht en het collectiebeleid van de bibliotheek iets ingewikkelder dan het lijkt. Iemand een idee?
Recente reacties