Tenaanval

Over hoe fout de e-book posters zijn

De afgelopen weken heb ik me enorm gestoord aan het e-books campagnemateriaal van Bibliotheek.nl. Had er iets over willen schrijven, maar ach, Wim Keizer heeft dat al op een luchtige manier gedaan in zijn WWW. En Rob Bruijnzeels heeft zich in zijn column op de site van Bibliotheekblad (dankzij Wim deels hier te lezen) heel boos gemaakt dus er is misschien wel genoeg over gezegd. Maar ik kan het toch niet laten, al is de campagne inmiddels afgerond. Ja toch?

Dat ik persoonlijk voor andere slogans of een ander soort campagne gekozen zou hebben is niet zo interessant, dat is een kwestie van smaak. Je kunt het nou eenmaal niet iedereen naar de zin maken met dit soort zaken. Maar wat ik me nou al die weken al afvraag is wat de makers bezielde bij het bedenken van die ene slogan Na het lezen gooi ik mijn boeken gewoon weg. Die is namelijk op zoveel manieren fout dat ik bijna ga twijfelen aan de goede bedoelingen van de campagnemakers. Wat er dan zo fout aan is?

Om te beginnen klopt hij gewoon niet. Want die e-books die gooi je niet weg, die verdwijnen vanzelf van je apparaat na 4 weken. En zelfs al je ze verwijdert, dan gooi je ze nog niet weg want weggooien impliceert dat het iets fysieks is. En een e-book is geen fysiek boek maar een dienst. Daar is dat hele gedoe met Bibliotheek.nl nou net om begonnen. Een dienst gooi je niet weg, die beëindig je. Dus de slogan is feitelijk en grammaticaal onjuist.

Daarnaast kun je bibliotheken zoiets absoluut niet laten zeggen. Bibliotheken zijn er om het boek te promoten (onder andere) en bibliothecarissen houden van boeken. In elke vorm, dus ook digitaal. Het zijn geen bibliofielen, maar zoiets lomps als een boek weggooien als je er klaar mee bent kan echt niet. Dat is bijna heiligschennis. Boeken gooi je niet weg, daar ga je zorgvuldig mee om, daar ben je voorzichtig mee. Er zijn veel bibliotheken die deze poster niet hebben opgehangen omdat ze het anti-reclame vinden: iets waar je waarde aan hecht, iets dat je belangrijk vindt gooi je niet zomaar weg. Waarschijnlijk was dat ook de bedoeling van de bedenkers: gooi er iets onverwachts in, iets om de aandacht te trekken, een dubbele bodem. Grapje! Maar dit is het nét niet. Wat zeg ik, dit is het helemaal niet. Het is niet grappig en het is ongepast.

Het argument van Rob Bruijnzeels had ik zelf niet zo bedacht, maar hij heeft wel een punt: deze campagne onderschat de gebruiker. Die gaat er van uit dat mensen alleen maar aan hun eigen gemak en hun eigen portemonnee denken. Hoeveel mensen zouden dat nou echt willen, boeken weggooien als je ze uit hebt? Waarom groeien die Little Free Libraries zo hard? En waarom puilen de boekenafdelingen van de Kringloopwinkels uit? Omdat mensen de boeken die ze uit hebben een mooi plekje willen geven, omdat ze er iemand anders blij mee willen maken, niet omdat mensen hun boeken weggooien. De slogan past dus ook niet bij de doelgroep.

“Maar Tenaanval, dat is maar één poster, dan hang je die toch niet op?” Ja, dat is nou net het erge: er is een set van verschillende posters en daarnaast heeft elke bibliotheek een banier gekregen. Om extra aandacht te vestigen op de campagne. Twee keer raden welke slogan er op dat banier staat…. Wie heeft dat bedacht? En waarom? Wat ik me steeds afvraag is waarom er in het hele traject nou niemand gezegd heeft: “alles goed en wel, maar dit gaan we dus niet doen”. Dat een reclamebureau met zoiets komt snap ik nog wel, vind het een beetje onzorgvuldig maar dat was misschien ook wel de opdracht. Maar gaandeweg het traject moet er toch ergens iemand zijn geweest die bedenkingen had? Die aanvoelde dat bibliotheken die niet vinden kunnen? Had echt niemand door hoe dom deze slogan was? Of hebben ze expres hiervoor gekozen om die suffe bibliothecarissen eens een beetje op de kast te jagen? Ik weet niet welke van de twee redenen ik erger zou vinden.

Op het congres Collectie in Context heb ik eens rondgevraagd of ik de enige was die hier last van had. Het oordeel was unaniem, ik heb werkelijk niemand gesproken die dit een leuke campagne vind. Veel bibliotheken hebben het banier meteen weggegooid hoorde ik. Zijn wij dan echt zulke zeurpieten? Vandaag las ik in de krant dat een aantal Amsterdamse musea erg ongelukkig zijn met de posters voor de komende Museumnacht. Het thema is Art sells, sex sells. Mooie posters, met foto’s van een bekende fotograaf maar ze slaan de plank mis: musea gaan niet altijd over kunst. Het Anne Frank Huis niet en Nemo ook niet. Dus het thema klopt niet en de foto’s al helemaal niet. De Amsterdamse musea gaan het aankaarten in het volgende museumoverleg, kunnen de bibliotheken deze campagne ook ergens aankaarten?