Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

cultuur

All of the posts under the "cultuur" tag.

Hoe de Airport Library Nederlandse cultuur promoot

Artikel geschreven voor META 2015/2,  vakblad voor de informatieprofessional in Vlaanderen. Dit is een deel van een groter artikel over de Airport Library, het hele artikel is hier te lezen. (pdf)

De gedachte achter de Airport Library in zijn huidige vorm is altijd geweest om reizigers kennis te laten maken met Nederland. Om die miljoenen passagiers die op Schiphol moeten wachten op hun volgende vlucht een vleugje Nederlandse cultuur te laten snuiven. Om ze te laten zien dat AMS meer is dan alleen een afkorting voor een vliegveld maar dat bij dat vliegveld een heel land hoort met zijn eigen cultuur en een eigen geschiedenis.

Vanaf het moment dat er zekerheid was over de komst van de Airport Library werd ik verantwoordelijk voor de inhoudelijke kant van de bibliotheek: ik heb de collectie samengesteld (die behalve uit boeken ook bestaat uit iPads met filmpjes en muziek) en ik organiseerde de tentoonstellingen: digitale fototentoonstellingen en kleine tentoonstellingen in vitrines.

De collectie van de Airport Library is onderverdeeld in een aantal thema’s: architectuur, fotografie, design, kunst, geschiedenis, literatuur, muziek  en Amsterdam. Dat laatste is geen cultureel thema, maar dat leek ons voor de herkenbaarheid van de bibliotheek wel zinvol. De andere thema’s zijn gekozen omdat het gebieden zijn waar Nederland op dit moment iets te betekenen heeft of in het verleden heeft betekend. Dat vergroot de kans dat reizigers iets herkennen. In de collectie zitten boeken over bijvoorbeeld Rembrandt, Van Gogh en Rietveld maar ook over Mecanoo, Marcel Wanders en Anton Corbijn. Het onderdeel ‘literatuur’ bestaat uit boeken van Nederlandse (en enkele Vlaamse) auteurs in vertaling. In samenwerking met het Nederlands Letterenfonds is er een collectie opgebouwd van vertalingen in meer dan 32 verschillende talen. De meeste bezoekers hebben niet voldoende tijd om een heel boek uit te lezen (behalve bij stakingen of andere calamiteiten) maar de bedoeling van deze verzameling is om mensen op een idee te brengen en om te laten zien dat Nederlandse literatuur ook vertaald is. De rest van de collectie is in het Engels, omdat Engels de  internationale luchtvaarttaal is. Er is ook een kleine collectie kinderboeken en strips, van Nederlandse auteurs en illustratoren uiteraard. Voor het onderdeel muziek heeft de Centrale Discotheek in Rotterdam muziek verzameld rondom thema’s als “winnaar van de Edison Award” of “Nederlandse artiesten die op 1 hebben gestaan in de Amerikaanse Top 100”. Die muziek was via de iPads te beluisteren.

Niet alleen bij muziek, ook bij andere onderdelen van de collectie heb ik me laten adviseren. Ik ben behalve bibliothecaris ook kunsthistoricus maar mijn kennis van bijvoorbeeld Nederlandse fotografie is beperkt dus maakte ik graag gebruik van de ervaring van het Nederlands Fotomuseum. Ook bij de tentoonstellingen heb ik vertrouwd op de expertise van de deskundigen: ik benaderde zelf musea of instanties (bijvoorbeeld het Anne Frank Huis of het Stadsarchief Amsterdam) met een verzoek om samenwerking. Bij het inrichten van de tentoonstelling kregen de musea vervolgens de vrije hand: zij weten immers het beste hoe ze hun eigen collectie onder de aandacht willen brengen.

Bij het selecteren van de boeken voor de collectie heb ik geprobeerd me te verplaatsen in de bezoekers. Ik ging er van uit dat het merendeel van de mensen per toeval bij onze bibliotheek terecht komen en ze niet persé geïnteresseerd zijn in Nederlandse cultuur. Ze moeten dus verleid worden om van de bibliotheek gebruik te maken. Dat betekent dat boeken er aantrekkelijk uit moeten zien: ze moeten een herkenbaar omslag hebben of anderszins intrigeren zodat mensen nieuwsgierig gemaakt worden. Overigens heeft de bibliotheek door de jaren heen een klein vast publiek gekregen: er zijn reizigers die regelmatig op Schiphol moeten overstappen en dan een paar uurtjes in de bibliotheek gaan zitten. Niet persé vanwege de collectie maar ook omdat ze er rustig kunnen werken: er staat een grote leestafel met stopcontacten voor laptop en telefoon en er is gratis wifi, zoals overal op het vliegveld.

We hebben maar beperkt zicht op hoe mensen reageren op onze bibliotheek: de Airport Library is 24 uur per dag toegankelijk en er is gemiddeld anderhalf uur per dag een bibliothecaris aanwezig. Uit de reacties die de bibliothecarissen krijgen en uit ons gastenboek blijkt dat bezoekers de bibliotheek zeer waarderen: eindelijk een niet-commerciële plek waar je rustig kunt zitten te midden van alle hectiek. Mensen zijn verrast een bibliotheek aan te treffen en staan open voor wat daar te vinden is. We zien bezoekers diep verzonken in een boek over Nederlandse kunst of urenlang luisterend naar Nederlandse muziek. Mensen gaan als ze thuis zijn op zoek naar de boeken die ze op Schiphol gezien hebben en ik weet van zeker één uitgever die door onze collectie op het idee gebracht werd om een Nederlands boek te vertalen. Dus met die mensen hebben we ons doel bereikt: het promoten van Nederlandse kunst en cultuur.

Jeanine Deckers 14 maart 2015 Leave A Comment Permalink

De Floriade

De Floriade associeer ik met aangeharkte bloemenperken, glanzende tentoonstellingen en bejaarden. Maar die associaties kloppen totaal niet in het geval van deze editie van de Floriade. Het begint al bij de fietsenstalling, waar de bermen ingezaaid zijn met een vrolijk bermmengsel en er een oplaadpunt is voor electrische fietsen. Ok, dat is wel iets voor bejaarden…

Voordat je het park binnen bent heb je behalve veel groen ook al een kunstwerk en een genomineerde brug gezien en met een beetje geluk ben je al ontvangen met muziek of theater. Want kunst is een essentieel onderdeel van de Floriade en ze nemen hun motto Beleef het theater van de natuur heel serieus. Ze hebben niet voor niks een artistiek directeur. Er is een cultureel programma, niet alleen in de weekenden, maar elke dag. In het grote theater worden regelmatig concerten gegeven en op andere plekken op het terrein zijn dagelijks optreden. Veel wereldmuziek maar ook klassieke muziek en popmuziek. En elke dag is er een fanfare of harmonie die tussen 16 en 18 uur de bezoekers uitgeleide doet. Omdat fanfare en harmonieën zo Limburgs zijn. Maar ook omdat het gewoon leuk is natuurlijk.

Er is veel aandacht voor beeldende kunst, het meest opvallende is de Willowman, die op het terrein zijn bouwsels maakt en kinderen bewustzijn voor de natuur probeert bij te brengen.

Wat ik zelf eigenlijk het allerleukste vind is dat ze gebruik hebben gemaakt van wat er op het terrein aanwezig was. Een oude boerderij, een kapelletje dat nog steeds gebruikt wordt maar vooral een groot bos. Mooie oude bomen waar ze alleen indien nodig ruimte hebben gemaakt voor het park. Er staan dus ook veel brandnetels tussen de bomen als dat toevallig zo uitkomt. Voordat ik nou de indruk wek dat het een losgeslagen bende is: er zijn ook heel veel bloemen, in keurige perken. En fruitbomen en educatieve programma’s over groenten en fruit. Voor de liefhebber.

Maar interessant dus, dat een landbouwtentoonstelling kunst en cultuur zo serieus neemt en er ook zoveel werk van maakt. Misschien nog een leerpuntje voor bibliotheken?

Jeanine Deckers 30 juli 2012 Leave A Comment Permalink

Verhalen uit de Airport Library

 Vanmiddag was ik weer op Schiphol, ik had “dienst”. Vanwege de sneeuw en de stakingen in Spanje zijn er gisteren erg veel vluchten gecancelled en hebben mensen moeten overnachten op de luchthaven. Precies het soort gelegenheid waarbij de bibliotheek de wachttijd kan verzachten. Gelukkig vinden de bezoekers dat ook, want het laatste bericht in het Guestbook op de iPads was: I like the library a lot. It is so cozy and intellectual, a perfect distraction from a hectic flight. De eerlijkheid gebied te zeggen dat in ons gastenboek niet alleen maar complimenten staan (al hebben die wel de overhand). De meeste kritiek richt zich op de filmpjes op de iPads die nogal eens haperen vanwege het instabiele draadloze internet. En op het feit dat er geen (gratis) internet is in de bibliotheek. Beide punten zijn geheel terecht, maar liggen helaas buiten onze macht, de lange (commerciële) arm van Schiphol en de KPN en zo…

Elke keer weer ben ik blij verrast om te merken dat de bibliotheek ook echt gebruikt wordt zoals we hadden ingeschat. Mensen zitten er soms uren te bladeren in verschillende boeken of zijn juist ontzettend verdiept in één boek. Zoals die ene man die roerloos aan tafel zat te lezen en maar met moeite afscheid nam van Lundis bleus van Grunberg. Of dat meisje dat alsmaar driftig aantekeningen aan het maken was uit de architectuurgids van Amsterdam. Het blijst waren de Amerikaanse moeder en zoon die hun vlucht naar Philadelphia hadden gemist en al 22 uur aan het wachten waren. Ze hoopten de volgende ochtend weg te kunnen. De zoon (van een jaar of 25) hield heel triomfantelijk het boek Asphalt angels omhoog: “I haven’t read for over 10 years but I’ve nearly finished this book”.

Het blijst werd ikzelf van deze jongen. Zijn broers en zusje vermaakten zich prima, vooral met de iPads, hij verveelde zich vooral heel nadrukkelijk. Totdat hij in al zijn lamlendigheid een boekje tegen kwam over architectenbureau MVRDV en daar hun beroemde Wozoco zag. Hij begon te stuiteren op zijn stoel en ging opgewonden met het boek al zijn familieleden langs. Die haalden er allemaal hun schouders bij op maar hij bleef de rest van de ochtend geobsedeerd  in dat boek bladeren. Op de site van de Airport Library zijn meer foto’s van hem en zijn familie zien. Die foto’s zijn overigens gemaakt door fotograaf Sander Stoepker.

Dát is voor mij het succes van de Airport Library, daarmee vind ik dat we ons doel bereikt hebben. Dat we door het gerenommeerde designtijdschrift Monocle uitgeroepen zijn tot de beste nieuwe luchthaven voorziening is leuk en een mooi compliment, maar voor dit soort jongens doen we het wat mij betreft.

Overigens twittert de Airportlibrarian ook….

Jeanine Deckers 5 december 2010 Leave A Comment Permalink

Op lokatie

Het theaterfestival Karavaan is gisteren afgesloten. Afgelopen vrijdag was het laatste Kinderpersbureau en ook deze dag was weer een succes. Op het weblog van het Kinderpersbureau kun je de foto’s en alle verslagen zien er we hebben de eerste dag zelfs een filmpje gemaakt.

De recensie hiernaast gaat over de voorstelling Doktr Z. Ik heb hem uitgekozen vanwege het kleurige plaatje, eigenlijk vond ik die recensie van dat meisje van 11 die de dansvoorstelling Tragic had gezien veel leuker. Ze vond het een hele stomme voorstelling (” wat een raar gespring, ik snapte er niks van”) en wilde er maar twee sterren voor geven. Op mijn vraag of er dan niks leuks was kreeg ik als antwoord: “ja, die gitarist was wel leuk. Ok dan geef ik nog twee sterren extra vanwege de gitarist. Want ik speel zelf ook gitaar”.

De reacties die we kregen waren unaniem positief, de enige kanttekening kwam van mensen die zich afvroegen waarom de bibliotheek dat eigenlijk deed. “Want dat heeft toch niks met boeken te maken?” Die vraag kreeg ik niet alleen op locatie maar ook van collega’s. Nee, het Kinderpersbureau heeft niks met boeken te maken, maar de bibliotheek is ook meer dan alleen maar boeken. De bibliotheek gaat ook over cultuur, over educatie  en over ontmoeten. Dat hoeft niet alleen maar binnen de muren van de bibliotheek te zijn, dat kan ook op lokatie. Dat móet zelfs op lokatie zou ik zeggen, want daar kun je een heel nieuw publiek bereiken. Daar kun je andere dingen doen en als bibliotheek een ander gezicht laten zien. Als in jouw gemeente of in jouw regio een groot cultureel evenment plaats vindt dan hoor je daar als culturele speler bij te zijn. Zeker als dat evenement jou uitnodigt om mee te doen. Het is dan alleen wel zaak om iets te vinden dat zowel bij jou als bij het evenement past. En je moet het willen natuurlijk, want het is wel eng om zomaar naar buiten te gaan en iets te gaan proberen waarvan je vantevoren niet weet hoe dat uit zal pakken.

Ik was vandaag in Rotterdam, in de Onderzeebootloods. Het Havenbedrijf wil een breed publiek in contact brengen met de haven en wil de komende jaren in deze loods tentoonstellingen organiseren van internationaal erkende kunstenaars. Museum Boijmans organiseert daar nu een tentoonstelling van Atelier van Lieshout. Boijmans gaat hiermee ook op lokatie en dat pakken ze niet half aan. In de loods heeft Atelier van Lieshout (althans dat denk ik) voor-zieningen gemaakt voor de catering en voor de kassa. Maar dat niet alleen: midden in die ruige loods staan in een rustiger deel keurige museumbankjes om even uit te rusten. Dat versterkt het vervreemdende effect maar geeft ook aan hoe hier is nagedacht over hoe het museum zich presenteert. Het werkt erg goed.

Op de site van Boijmans staat een filmpje waarin Joep van Lieshout vertelt, o.a. over zijn projecten en over zijn opvattingen over kunst. Een vreemd filmpje, maar dat past dan wel weer bij zijn werk.

Ik noem deze tentoonstelling in hetzelfde stukje als het Kinderpersbureau, niet omdat ik die twee met elkaar wil vergelijken, maar wel om aan te geven dat het zo gek niet is om op lokatie te gaan. Van Lieshout in die loods lijkt een hele logische combinatie, maar je moet hem wel eerst maken. Boijmans had ook tegen het Havenbedrijf kunnen zeggen: “nee bedankt voor het aanbod, maar wij zijn een museum en wij willen onze Breughel niet in zo’n tochtige loods hangen”. Maar dat hebben ze niet gedaan, ze zijn uitgegaan van het aanbod en zijn op zoek gegaan naar iets wat daar bij past. En dat is ze wonderwel gelukt. Nu de bibliotheken nog.

Jeanine Deckers 26 juli 2010 Leave A Comment Permalink

Oma’s in Paradiso

Er worden regelmatig activiteiten georganiseerd om ouderen uit hun isolement te halen, of om ouderen in contact te brengen met jongeren. Een van de leukste acties op dat gebied zijn de Smartlapjes. In dit project borduren oma’s een tekst op bestelling op een zakdoekje. Op de site kun je een oma uitkiezen en een tekst opgeven, de oma’s borduren jouw tekst vervolgens naar eigen inzicht op een zakdoekje. Vorige week werden de zakdoekjes gepresenteerd in Paradiso, dat voor de gelegenheid was omtoverd in een Jordanese huiskamer. Tijdens de presentatie kon je kennis maken met de oma die jouw zakdoekje had geborduurd. Het project loopt door totdat er 100 zakdoekjes klaar zijn. Over de presentatie in Paradiso heeft Hart van Nederland een filmpje gemaakt, erg aandoenlijk, alleen al vanwege het vette Amsterdamse accent van de diverse oma’s.

Leuk project! Geestig en vooral heel lief. Smartlapjes is een initiatief van de Stichting Liefde in de Stad, een stichting van Paradiso. Het doel van de stichting is de liefde te bevorderen in de stedelijke omgeving. Liefde in de Stad is een experiment waarbij originaliteit en aanstekelijkheid zwaarder wegen dan controleerbaarheid. Want liefde valt niet te definiëren, maar wel te missen. 

Bovenstaand fotootje komt overigens niet uit dit project, maar van de site Subversive Crossstich van Julie Jackson. Een Amerikaanse die een hele nieuwe draai aan borduren heeft gegeven. Haar boek is vertaald in het Nederlands onder de titel Achterlijke gladiool, met hele geestige borduurpatronen zoals O, en nu is het ineens mijn kind: leuk voor op een slabbertje…

Jeanine Deckers 15 mei 2010 1 Comment Permalink

Terug in het gareel

Vanochtend de laatste glitter uit mijn haar gewassen en nu kom ik langzamerhand weer terug in de normale maatschappij.

Mijn prive-mail heb ik gisteravond al gelezen, daar zaten de eerste carnavalsfoto’s al in. Zometeen maar eens Twitter openen en daarna mijn werkmail controleren want vanmiddag moet ik weer aan het werk. Naar een discussie over de informatiefunctie van de bibliotheek. Dat vond ik vorige week nog erg interessant maar nu moet ik even heel erg diep nadenken wat ik daar ook alweer zo belangrijk aan vond.

Raar om gisteravond weer terug in Amsterdam te zijn. Bij alle voetgangers die ik voorbij fietste keek ik toch even hoe ze verkleed waren, maar ze waren niet verkleed. En de straten waren ook erg schoon: nergens confetti of veertjes. Heel saai.

Carnaval is weer voorbij en het gewone leven is weer begonnen. Als ik af en toe heimwee krijg zet ik gewoon dit clipje weer even aan: een grote hit die ik gelukkig dankzij Ingmario al kende. Inmiddels heb ik begrepen dat dit nummer een vervolg is op een ouder nummer van Fabrizio, dat ik eigenlijk leuker vind, maar ja, dit is de hit van dit jaar. Geen carnavalslied, maar erg geschikt om luidkeels mee te bleren in een volle kroeg.

Jeanine Deckers 17 februari 2010 5 Comments Permalink

Kunst naar de mensen brengen

 

 

 

 

 

 Sonsbeek 2008 (de vijfjaarlijkse kunstmanifestatie in Arnhem) heeft dit jaar als thema Grandeur. De nieuwe directeur Anna Tilroe vindt dit een urgent thema, volgens haar gaat deze tentoonstelling over de fundamentele menselijke drang om beter en grootster te worden dan we zijn. Ze heeft een mooi verhaal over het verdwijnen van de grote ideologieën en het daarmee veranderende mensbeeld, voor meer informatie lees hier het interview met haar in de Groene Amsterdammer.

Waarom ik Sonsbeek het vermelden waard vind is de openingsmanifestatie die Tilroe georganiseerd heeft. De laatste twee tentoonstellingen waren ondanks de grote namen die als curator werden aangetrokken geen succes en behoorden tot de slechtst bezochtste uit de vijftigjarige geschiedenis van het evenement. Tilroe trok de wijken in en overtuigde de Arnhemmers er van dat de kunst in een processie door de stad gedragen zou moeten worden. Haar verhaal was blijkbaar zo overtuigend dat zich bijna duizend mensen hebben aangemeld om mee te lopen in die processie om de zesentwintig kunstwerken door de stad te dragen. De mensen werden gegroepeerd in gilden, en dat waren heel verschillende gildes. Niet alleen van groepen waarvan je dat kunt verwachten zoals kunstenaars en architecten maar ook van Rode Kruisvrijwilligers en bewoners uit probleemwijken en daklozen. De bibliotheek deed ook mee, in een gilde gecombineerd met lezers van de Gelderlander. De verschillende gildes hebben wekenlang geoefend onder leiding van een choreograaf van de Arnhemse groep Introdans.

Ik vind dit een geweldig initiatief, dit is letterlijk de kunst naar de mensen toe brengen, die de kunst vervolgens op handen dragen (sorry, die woordspeling lag té voor de hand om hem niet te gebruiken). Blijkbaar heeft Tilroe hiermee een gevoelige snaar geraakt want na twee weken had ze al meer dan twintigduizend bezoekers gehad, dat is al net zoveel als de vorige manifestatie in de hele periode (ruim drie maanden) heeft gehad. Zeer verdiend, dat succes.

Dat bewijst mijn stelling dat kunstinstellingen (en daar reken ik de bibliotheek gemakshalve ook maar even bij) naar buiten moet, de mensen moet opzoeken. Je hoeft daarbij niet op je hurken te gaan zitten en Jip en Janneke taal te gebruiken (al heeft dat sinds Kader Abdolah een veel positievere klank gekregen) maar je moet mensen serieus nemen en ze enthousiast maken voor wat je te bieden hebt. En je moet zorgen dat je ook echt iets goeds te bieden hebt.

Ik was al van plan om dit jaar naar Sonsbeek te gaan maar nu helemaal. Ben heel benieuwd.

Jeanine Deckers 26 juli 2008 Leave A Comment Permalink

Cultuur en Geert Mak

frauen-geld-die-zeit.gifHAMBURG (ANP) – In Nederland worden ,,culturele waarden als kennis van geschiedenis en literatuur noch gewaardeerd noch beschermd”. Dit zegt journalist Geert Mak in de nieuwste editie van het Duitse weekblad Die Zeit. ,,Bij ons kunt u zien wat er gebeurt als iedereen en alles volgens de waarde in geld wordt berekend en op de markt gegooid”, aldus Mak. ,,Dan regeert de terreur van de barbaarse koopman.”

Het bovenstaande korte bericht las ik in de krant en ik was benieuwd naar wat Mak nou precies gezegd had. Op de site van Die Zeit is het interview niet terug te vinden maar na een eerste verkenning van die site lijkt het erop dat daar alleen oudere nummers op staan. En Google levert ruim 30 keer letterlijk hetzelfde berichtje op, gewoon overgenomen van het ANP dus, inclusief die rare formulering “volgens de waarde in geld”. Zelfs de kop is bijna overal hetzelfde:  Geert Mak: Nederland waardeert cultuur niet. Klinkt lekker rellerig. De Telegraaf is de enige krant die heeft toegevoegd dat Mak binnenkort in Leipzig de Boekprijs voor Europese Verstandhouding krijgt. Maar er is dus geen enkele journalist die de moeite heeft genomen om in de bibliotheek op de redactie de papieren versie van Die Zeit er op na te slaan. Of hebben ze dat allemaal wel gedaan maar staat dat dan weer niet in de digitale versie van de krant…?
Waarschijnlijk heeft het toch iets te maken met het gebrek aan interesse van die journalisten voor een vertegenwoordiger van de Nederlandse cultuur.

Ik ben het erg met Mak eens: kunst en cultuur wordt in Nederland vaak gezien als iets dat leuk is voor erbij, een leuke hobby, een versiersel maar het mag vooral niet teveel kosten en het mag zeker geen grote mond hebben. In plaats van een noodzakelijkheid, iets dat belangrijk is voor het geestelijk welzijn en dat mensen samen kan brengen. Van dat koopmansdenken hebben ook de bibliotheken soms last, bijvoorbeeld als een gemeenteraad nog wat mogelijkheden voor bezuinigingen ziet. Maar in plaats van hun omgeving ervan te overtuigen dat ze het gewoon niet goed snappen want dat cultuur echt heel erg belangrijk is laten bibliotheken zich in een hoek zetten. En gaan ze zelfs mee in dat denken en proberen ze aan te tonen dat ze echt wel een economische bijdrage leveren aan de samenleving. Maar daarmee bevestigen ze de critici natuurlijk alleen maar in hun mening dat dat het belangrijkste is. Misschien waarderen bibliotheken zelf culturele waarden ook niet genoeg?

Jeanine Deckers 8 maart 2008 3 Comments Permalink

get_footer() ?>