Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

boek

All of the posts under the "boek" tag.

Een lofzang op de bibliotheek

Mark Deckers schreef een paar weken geleden al over Geheugen, geschiedenis, beschaving van Mira Feticu. Mark zou Mark niet zijn als hij niet na een eerste stuk waarin hij inhoudelijk op het boekje ingaat nog een tweede stuk zou schrijven, met veel schema’s en cijfers waarin hij pleit voor ratio in het collectiebeleid. Ironisch genoeg precies dát waar Feticu zich in haar boek tegen afzet.

Inmiddels heb ik het boekje gelezen en ook ik heb er een dubbel gevoel bij. Maar anders dan Mark. Ik schrijf al meer dan 15 jaar op dit blog dat bibliothecarissen meer voor zichzelf en voor hun vak moeten opkomen dus ja, ik ben heel blij dat iemand een lofzang op de bibliothecaris schrijft. Maar ik ben ook al een flink aantal jaren manager en directeur en die komen er bij Feticu nogal bekaaid van af. Dus ik voel me ook een beetje persoonlijk aangesproken en ik merk de behoefte bij mezelf om het op te gaan nemen voor die managers.

Dat ga ik niet doen, althans niet voor die Haagse managers en directeuren want Feticu beschrijft de situatie zoals zij die ervaren heeft en dat is háár ervaring, daar kan ik niks aan afdoen. Ik heb wel het gevoel dat ik mijn eigen vak moet verdedigen tegen het ideaalbeeld dat zij heeft van wat een bibliothecaris zou moeten doen. Voor wie Marks verhaal, of de verschillende recensies die tot nu toe verschenen zijn nog niet gelezen heeft: Mira Feticu is een Roemeense schrijfster die, toen ze net in Nederland was, een taalstage ging lopen in de openbare bibliotheek van Den Haag en daar uiteindelijk tien jaar heeft gewerkt. In dit boekje (niet denigrerend bedoelt want het is een klein, mooi boekje) beschijft ze haar ervaringen met werken in de bibliotheek, afgewisseld met verhalen over bibliotheken en bibliothecarissen uit haar jeugd en uit de wereldgeschiedenis.

Feticu houdt van boeken. Ze houdt héél veel van boeken: “Ik heb moeite me mensen voor te stellen wier leven niet met boeken begint en eindigt” schrijft ze. Een bibliotheek is een plek met heel veel boeken die daar voor altijd blijven dus moet de bibliotheek wel de hemel op aarde zijn. En dat istie natuurlijk niet. Want elke eerstejaars student aan de bibliotheekacademie (die niet meer bestaat) leert dat een openbare bibliotheek geen bewaarfunctie heeft. Kun je stom vinden, maar dat is nou eenmaal zo. En dat weet de schrijfster na al die jaren in de bibliotheek eigenlijk ook wel, ze vindt alleen dat het anders zou moeten zijn. Daar komt ze een aantal keren op terug, op haar ideaalbeeld. Volgens haar is een bibliotheek “een ruimte van perfectie”.

Om toch nog even terug te komen op die managers: blijkbaar heeft Feticu niet door dat de situatie in Den Haag tamelijk uitzonderlijk is want dat is een gemeentebibliotheek. Het is een afdeling van de gemeente, vandaar die ambtelijke bemoeienis. Dat is bijna nergens anders in Nederland zo, de meeste bibliotheken zijn zelfstandige stichtingen. Wellicht is dat ook de reden dat de Haagse bibliotheek op wel meer vlakken dingen anders doet dan andere bibliotheken in ons land. Misschien ben ik trouwens ook wel gewoon een beetje beledigd omdat ze zich aan het einde van het boek afvraagt waarom er geen leesloketten zijn op stations, waarom we de berg niet naar Mohammed brengen. Heeft ze dan nog nooit gehoord van de Stationsbibliotheek (in verschillende vormen), van de bibliotheek op Schiphol of van de Strandbibliotheken? Daar heeft de bibliotheek Den Haag er nota bene twéé van gehad.

Ik stop met zeuren. Geheugen, geschiedenis, beschaving is een heel mooi boekje waarin een liefdevol beeld wordt geschetst van het uiterst diverse publiek dat in de bibliotheek komt: van daklozen en non-lezers tot arrogante vrouwen en krijsende of poepende kinderen, van consumentengidslezers tot obsessieve lezers. Het beschrijft ook heel mooi hoe bibliothecarissen veel meer doen dan alleen maar boeken opruimen: dat ze films uitzoeken voor de man in de rolstoel die elke week twintig films komt lenen, plaatjes van villa’s met zwembad uitprinten voor Dieter omdat hij dat vraagt en mensen helpen met hun DigiD die het gemeentehuis heeft doorgestuurd. Dat bibliothecarissen tranen afvegen, hulp bieden en een vriendelijk woord voor iedereen hebben.

“Dwing het personeel niet om de zoveelste cursus omgaan met klanten te volgen. Het personeel van de bibliotheek is allang ontzettend aardig voor de klanten. Geeft het liever een cursus omgaan met het boek en het beheren van een collectie.” Het zal Feticu plezier doen om te horen dat er tegenwoordig weer een cursus collectioneren georganiseerd wordt in de branche en dat die overtekend is. En dat de Rijksoverheid weer volop wil gaan investeren in bibliotheken. Met andere woorden: er breken betere tijden aan voor de bibliotheek. En dat werd hoog tijd.

Wraak van de bibliothecarissen

Die titel was niet de reden om dit boekje te bestellen, dat was ik sowieso al van plan, maar het maakte de bestelling wel extra leuk.* Tom Gauld is een Britse cartoonist die publiceert in The New Yorker, New Scientist en The Guardian. In die laatste krant publiceert hij wekelijks iets dat te maken heeft met het boekenvak of met bibliotheken. Ik volg hem al langer op Twitter en toen hij daar aankondigde dat er een boek met een verzameling van die literaire strips zou uitkomen heb ik dat meteen gereserveerd.

Het boek is nog leuker dan ik had verwacht. Elke cartoon krijgt één pagina, dat is soms een stripje, soms een enkel plaatje. Het stripje hierboven is de eerste pagina uit het boek, dat meteen de titel verklaart. Op de tweede staat een cartoon over Kafka en vlak daarna een stripje over schrijvers met een writer’s block. Om maar aan te geven dat het niet alleen over bibliothecarissen gaat. De tekeningen zijn vrij eenvoudig en heel duidelijk maar het draait om de grap, niet om de plaatjes. Het is geen boek om achter elkaar uit te lezen, ik neem aan dat je er dan snel genoeg van krijgt. Maar van regelmatig doorbladeren word ik heel erg vrolijk. Helemaal vrolijk werd ik toen ik boek voor het eerst open maakte en het envelopje zag dat voor in het boek geplakt zit. Want inderdaad: daar zat een boekkaartje in. Een aanrader, dit boek.

*Die wraak past niet alleen bij de naam, maar ook bij de uitgangspunten van dit blog, namelijk dat ik vind dat bibliothecarissen veel te weinig voor zichzelf opkomen.

Neil Gaiman over kunst, of Waarom kunst belangrijk is # 4

Ok, dit is reclame. Niet alleen dat filmpje hierboven, maar dit hele stuk. Want ik wil jullie allemaal het boek Art Matters van Neil Gaiman en Chris Riddell aanbevelen. Sinds ik het boekje twee weken geleden kocht kan ik het niet laten om het elke dag even op te pakken want ik word er zo blij van. Niet alleen omdat het zo’n mooi boekje is, of omdat het, zoals Riddell in het voorwoord schrijft, een “small elegantly bound book” is maar ook omdat ik zo blij wordt van wat er in staat. En ik denk dat in deze tijd van onrust en onderbuikgevoelens en ongenuanceerdheid wel behoefte is aan mooi en blij en schoonheid.

Het is een verzameling van bestaande teksten van schrijver Neil Gaiman waar illustrator en UK Children’s Laureate Chris Riddell tekeningen bij heeft gemaakt. Op eigen initiatief. Voor de lol, omdat hij zo onder de indruk was van de teksten. Omdat die tekeningen zo veel aandacht op social media kregen besloot de uitgever om er een boekje van te maken. Het zijn vier teksten: drie verhaaltjes en één gedicht. Gaiman noemt die verhaaltjes essays, maar bij dat woord hebben we in Nederland toch andere associaties. Het zijn korte, inspirerende teksten over lezen, bibliotheken en het belang van kunst. De laatste tekst (Make good art) is een toespraak die Gaiman hield voor de afstudeerders van een Art Class van een universiteit in Philadelphia in 2012. Hier een video van die toespraak. Als je Gaiman nog niet kent is die leuk om een idee te krijgen van wat voor man het is. De video hieronder is de opname van een Facebook livestream die hij vorige week hield, ter gelegenheid van de presentatie van het boek. Omdat het een livestream is (en dus geen zorgvuldig samengesteld filmpje) waaiert het nogal uit en gaat het alle kanten op en je merkt aan alles dat hij moe is. De hele video duurt nogal lang maar in de eerste vijf minuten legt hij uit hoe het boekje zo tot stand gekomen is. Voor als je meer wil weten.

De tweede tekst in dit boekje is zijn beroemde Why our Future depends on libraries, reading and daydreaming, dat hij schreef voor de Reading Agency (de Britse Stichting Lezen). De door Riddell geïllustreerde versie van deze tekst verscheen deze zomer in The Guardian en deed toen al de rondte op social media. Het bevat pareltjes als A library is a place of safety, a haven from the world. It’s a place with librarians in it.

De eerste tekst is een credo die begint met: I believe that it is difficult to kill an idea because ideas are invisible and contagious, and they move fast. Lijkt me niks tegen in te brengen. Maar goed, ik word dus heel erg blij van zoveel vastberadenheid en zo’n diep geloof in het belang van lezen en van kunst. Want het boek heet niet voor niks Art matters, because imagination can change the world. En daar hou ik me maar aan vast.

 

Shockeren met een boek

 

Subways are a great place to catch up on your reading. But how do people react to book covers that are a little embarrassing, and also pretty hilarious? Nee ze zijn niet echt, de boeken die comedian Scott Rogwosky zit te lezen in de metro in New York. Maar ze zijn wel heel goed verzonnen. En vooral ook heel goed vormgegeven: de omslagen zien er uit alsof het echte boeken zouden kunnen zijn. Het Slut-shaming your daughter boek ziet er uit als een boek met babytips en het boek over Trump als een gedrocht uit de jaren ’70.

En hoe reageren mensen op die boeken? Nou, ze giechelen een beetje of ze maken een foto. En die foto zetten ze dan weer op Reddit, waar hij 1.3 miljoen (ja miljoen!) keer bekeken wordt. Want ze reageren niet rechtstreeks maar ze zien het dus wel.

Leesbevordering op zijn kop

Deze Britse leerkracht leest zijn klas voor terwijl hij op zijn hoofd staat. Hij kwam op dat idee vanwege het boek The Twits, van Roald Dahl, oftewel: De Griezels. De Griezels eindigen in het boek ondersteboven, vandaar. Volgens hem zijn de leerlingen, door dit op zijn kop lezen, meer betrokken bij het verhaal en gaat hun kennisniveau omhoog. Hij claimt dat sommige leerlingen wel een half tot een heel niveau gestegen zijn vanwege deze manier van voorlezen.

Het ligt er natuurlijk erg dik bovenop, dit filmpje kwam gisteren online en vanmiddag was er al een vervolg op: het is namelijk een 1 april grap. Met medewerking (of misschien zelfs wel bedacht?) door de uitgeverij. Te flauw. Lagere schoolhumor. Maar ik weet zeker dat die glunderende kinderen in de klas van Mr. Perry dit boek hun hele leven lang niet meer zullen vergeten vanwege deze grap. Dus uiteindelijk is het een fantastische manier van leesbevordering, daarom wilde ik jullie deze filmpjes niet onthouden. En omdat ik een zwak heb voor Britse schoolkinderen, met die schooluniformpjes.

Voor diegenen die De Griezels nooit gelezen hebben (wel doen hoor, ken je klassiekers!) Meneer Griezel heeft een baard, een hele vieze baard met stukjes eten erin, daarom hebben al die jongens in dat filmpje van die rare baarden.

Een boekenplankje

DSC02200 DSC02203

 

Vorig jaar schreef ik al over de Eenboekskast, een op maat gemaakt kastje voor dat ene speciale boek in je leven dat je een ereplaatsje in je huis wil geven. Ik vond het een heel leuk idee maar omdat ik niet één heel bijzonder boek heb vond ik het vooral leuk voor iemand anders. In de Eenboekskast staat het boek rechtop, zoals ze ook in een boekenkast staan. Ik schreef toen dat het zelf praktischer zou vinden als het kastje horizontaal zou zijn, dan zou je ook als plankje kunnen gebruiken.

Naar aanleiding van dat stukje kreeg ik een paar maanden geleden een mailtje van de makers dat ze inmiddels iets soortgelijks hadden geproduceerd, namelijk een Nachtschapje. En of ik soms belangstelling had om er eentje te bestellen? Ja natuurlijk! Dus stond de postbode een paar weken geleden opeens met een pakje voor de deur. Het heeft even geduurd voordat ik wist waar ik het schapje op zou hangen, want in mijn slaapkamer is niet zoveel ruimte. Maar het Nachtschapje blijkt ook prima bij de bank te passen. Een mooie reden om die stapel boeken die maar aangroeide op de armleuning van de bank eens uit te dunnen. Op de foto’s zie je hoe het schapje hangt, ik ben er blij mee. Het enige nadeel van die prominente plek is dat de boeken die ik nog moet lezen nu nog meer in het oog springen. En me dus nog verwijtender aankijken. Maar daar kan ik wel mee leven.

Het Nachtschapje en de Eenboekskast zijn te koop in een paar designwinkels maar ze versturen ze dus ook per post.

Een kast voor één boek

img_00172-e1398537721738Kijk eens wat ik tegen kwam: een hele kleine boekenkast, een kast voor één boek. Daarom heet het ook een Eenboekskast. Voor dat heel speciale boek dat je een mooi plekje wil geven. Of voor dat boek dat je altijd voor het grijpen wil hebben. De kast wordt op maat gemaakt: je moet de maten van het boek doorgeven, dan krijg je een exemplaar thuis waar je boek precies in past. Je kunt ook je eigen favoriete houtsoort uitkiezen. Het is een soort juwelenkistje voor een boek. Op hun site zie je een aantal voorbeelden van kasten en de plek waar mensen zoiets ophangen. Leuk hoor.

Zelf zou ik niet zo snel weten welk boek ik zo’n ereplaats zou willen geven. Maar het lijkt me wel superhandig om een plankje bij mijn bed te hebben waar een boek in past. Als je een beetje ruime maten doorgeeft dan zou een beetje normaal boek er in moeten passen. Kan de wekker er boven op. Moet er wel een extra schroefje in denk ik. Dan heb je een boekenkast voor een liggend boek. Briljant toch?

De geur van een nieuw boek

Aan een nieuw boek moet je eerst ruiken voordat je het openmaakt. Dat leerden we op de Bibliotheekacademie van leraar Nederlands (en Frans) Aldert Walrecht.

Zelf kan ik daar niet zo opgewonden van raken, van de lucht van een nieuw boek, maar het idee vond ik altijd wel aardig. Voor mensen die wel echt van de lucht van nieuwe boeken houden heeft uitgeverij Steidl nu een parfum uitgebracht: Paper Passion.

“The smell of a freshly printed book is the best smell in the world.”  Karl Lagerfeld

Naar aanleiding van die uitspraak van modeontwerper Karl Lagerfeld is het parfum ontwikkeld en is Lagerfeld gevraagd om de verpakking te ontwerpen. Hij ontwierp (uiteraard) een boek, waar het flesje in verstopt zit. Het parfum is ontwikkeld in samenwerking met het blad Wallpaper, en is echt bedoeld om te dragen door een mens. Wat ik zelf een beetje vreemd vind, want het boek ruikt toch? Maar goed, ze vinden het zelf allemaal reuze chic: This is an opportunity to celebrate all the glorious sensuality of books, at a time when many in the industry are turning against them. The idea is that is should relax you, like when you read a book, to a level of meditation and concentration. Paper passion has evolved into something quite beautiful and unique. To wear the smell of a book is something very chic. Books are players in the intellectual world, but also in the world of luxury.

Zo’n fles Paper Passion is leuk voor de verzameling, naast het flesje In the library. En je kunt het ook altijd nog gebruiken om over je e-reader te sprayen.

Space Oddity met plaatjes

Andrew Kolb bewerkte David Bowie’s Space Oddity tot een prentenboek. Met die frisse kleuren en die olijke poppetjes lijkt het op het eerste gezicht een kinderboek, maar gezien het dramatische verhaal is het dat niet echt. Het is ook geen echt boek, meer een verzameling tekeningen.

Op een aantal sites wordt gemeld dat je het boek op Kolb’s site als PDF kunt downloaden, maar op zijn site is geen PDF te vinden. Er staat zelfs nadrukkelijk vermeldt dat er pas iets fysieks van zal worden gemaakt als alle betrokkenen er mee instemmen. Waarschijnlijk heeft ie klachten gehad, want de tekst in de tekeningen is weggeblokt.

Gelukkig zijn de originele tekeningen nog op veel plekken terug te vinden. Bij Comics Alliance bijvoorbeeld. Zij hebben behalve alle tekeningen ook de muziek van David Bowie erbij staan, dus je kunt naar het origineel luisteren terwijl je naar de plaatjes kijkt. Werkt wonderwel. Dus vooral even klikken.

En David Bowie moet maar snel toestemming geven voor een e-uitgave, want dit is prachtig.

get_footer() ?>