Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

bibliobussen

All of the posts under the "bibliobussen" tag.

Bibliobussen forever

De afgelopen week ontplofte dit blog bijna vanwege de overweldigende belangstelling voor mijn stukje over de AI’s en de NBD. Inmiddels is het aantal lezers weer op het oude peil dus nu is het tijd voor een stukje over dat andere onderwerp* waar ik graag over schrijf: bibliobussen. Niet dat er iets bijzonders is om me over op te winden maar gewoon omdat ik ze af en toe graag onder de aandacht breng. Want je bent fan van bibliobussen of niet. Het filmpje hierboven is zo’n voorbeeld van waarom bibliobussen zo geweldig zijn. Over dit initiatief bestaat een veel leuker filmpje van drie jaar geleden want die bussen zijn ooit ingesteld om analfabetisme in Afghanistan te bestrijden en het lezen te bevorderen. Maar sinds de Taliban weer aan de macht is mogen meisjes niet meer naar school, dus nu worden de bibliobussen in Kabul ingezet om vrouwen en meisjes toch nog enige toegang tot kennis en informatie te bieden. Want naar de bibliotheek mogen ze blijkbaar wel.

In Bremen hebben ze ook een bibliobus. De lokale omroep reed een dagje mee op die bus en maakte daar een reportage over, heel herkenbaar voor iedereen die wel eens op een bibliobus heeft gewerkt. Een heel vrolijk filmpje is het geworden. Het meest opmerkelijke feitje vond ik dat de chauffeur van de bus zelf geen auto heeft.

Nou we toch in Duitsland zijn: dankzij Twitter weet ik dat op de Markt in Bredstedt (Noord-Duitsland) één keer per maand een Deense bibliobus staat. Bredstedt ligt ongeveer 40 kilometer van de Deense grens dus ik vermoed dat daar nogal wat Denen wonen, of Duitsers die hun Deens willen oefenen.

Een paar weken geleden las ik over een wethouder in Den Haag die ‘mobiele bibliotheekjes’ wil gaan inzetten om het lezen in zijn stad te bevorderen. Dat bericht deelde ik op Twitter met de suggestie dat hij dan een bibliobus moest inzetten en daar kwamen nogal positieve reacties op. ‘We moeten daar naartoe, waar de lezers zijn’, zei wethouder Robert van Asten en dat is precies wat een bibliobus doet. Op de foto bij het nieuwsbericht staat de wethouder bij een kekke bakfiets vol boeken. Superleuk maar als hij het serieus meent, van dat leesoffensief, dan heb je aan zo’n fiets niet genoeg. In Den Haag hebben ze ervaring met bibliobussen: voordat de bibliotheekfilialen in Ypenburg, Leidscheveen en Wateringse Veld er waren stond daar de bibliobus (van ProBiblio, vandaar dat ik dat weet). Ik weet niet of Van Asten terug komt als wethouder maar ik ben heel benieuwd hoe serieus die opmerking was en of iemand dat idee van die mobiele bibliotheken gaat oppakken.

Misschien is het sowieso weer eens tijd om eens na te gaan denken over mobiele bibliotheken. In Zeeland hebben ze laten zien dat ook een bibliobus meer kan zijn dan alleen boeken, net zoals bibliotheken meer zijn dat. Misschien is het tijd voor een terugkeer van de bus.

*Het ene waar ik graag over schrijf is het vak van bibliothecaris dat miskend wordt. Of in dit geval: iets rechtzetten als er onzin over bibliotheken wordt geschreven.

Jeanine Deckers 21 maart 2022 2 Comments Permalink

Terugkeer van de melkboer

Sinds afgelopen vrijdag is de melkboer weer terug in Amsterdam. Geen gewone melkboer maar een bevlogen ondernemer/actievoerder die “het contact tussen het platteland en de stad wil herstellen” door eigenhandig melk van boeren uit de omgeving naar Amsterdam te brengen. In bovenstaand filmpje is te zien hoe hij zijn producten aflevert bij restaurants en ondernemers en nu verkoopt hij dus ook aan de gewone Amsterdammers. In dit nieuwsbericht van AT5 zie je hem gratis melk uitdelen in de Amsterdamse Pijp vanuit zijn schattige autootje. Zijn bedrijf heet MOMA (More than Milk Amsterdam) en dat staat voor “meer dan melk. Melk is voor ons Liquid Landscape; een vloeibaar stukje landschap”. Op zijn website is meer achtergrondinformatie te vinden en daar staat ook een kaartje van de stad met daarop de locaties en de routes die hij met dat autootje rijdt, inclusief een tijdschema.

Leuk!

Wie dit blog al langer volgt of wie mij een beetje kent voelt hem al aankomen:

Als de melkboer weer terug komt is de tijd rijp om ook de bibliobus weer te laten terugkomen. Nee, de bibliobus is nooit helemaal verdwenen uit Nederland. In Zeeland rijden de Onderwijsbus en de Servicebus op volle toeren en in o.a. Arnhem en Emmen rijdt de bus ook nog steeds tot ieders tevredenheid. Maar in de afgelopen 10 jaar is het aantal bibliobussen drastisch afgenomen vanwege “veel te duur”. Ik wil de discussie over dat argument hier nu niet overdoen, want dat is relatief, het is maar net waar je die kosten mee vergelijkt. Een belangrijke reden voor het opheffen van de bussen was ook een gevoel: die bibliobus is ouderwets, dat is iets van vroeger en tien jaar geleden waren bibliotheken vooral bezig met aantonen dat ze niet van vroeger waren maar juist heel erg van nu. Dus veel bestuurders wilden niet met zo’n stereotypebevestigend iets geassocieerd worden.

Inmiddels begint het tij langzaam te keren. De Zeeuwen gingen voorop bij het innoveren van de bibliobus maar een belangrijke stap is toch zeker gemaakt door de mannen van het Frysklab. Dit mobiele bibliotheeklab is innovatief en hip en wordt internationaal geroemd, juist vanwege het mobiele element. Vanwege het busgedeelte zeg maar. Het Friese makerlab krijgt her en der in het land navolging en ook iets ludieks als Blikkie het voorleesbusje uit Helmond is een groot succes. Terecht. Want het is superhandig dat je je activiteit (welke dan ook) heel eenvoudig op verschillende locaties kunt uitvoeren. Het enige dat je nodig hebt is een parkeerplaats die groot genoeg is. Een bibliobus is super laagdrempelig en je kunt letterlijk de mensen opzoeken. En nee, ik zeg niet dat je die oude bussen terug moet halen maar als het gaat over spreiding en het bereiken van doelgroepen dan is een bus daarvoor het aangewezen middel. Nu alleen nog hip worden.

Jeanine Deckers 17 juni 2018 2 Comments Permalink

Boekenbussen

Tell a story VanTerwijl bibliobussen in Nederland aan het uitsterven zijn (behalve bij die helden in Den Helder, lang leve de Kopgroep Jeugdbus) zijn er in het buitenland een aantal interessante rijdende boekenbussen ontstaan.

Ik noem ze boekenbussen, want het zijn nadrukkelijk geen bibliobussen maar rijdende boekwinkels. Dit busje hierboven bijvoorbeeld is onderdeel van Tell a Story een initiatief van Portugese uitgevers om toeristen in aanraking te brengen met Portugese literatuur. Because we believe there’s no better way to remember a journey than a book. And that nothing makes one travel more than reading. In a country of stories and great storytellers we want to challenge those who visit us to Tell a Story about Portugal. 

tell-a-story kaart Ze verkopen boeken van de grote Portugese schrijvers in vertaling, er van uitgaande dat de meeste toeristen geen Portugees lezen, en ze verkopen briefkaarten met schrijvers-portretten. Ze hebben zelfs een speciaal lettertype laten ontwikkelen, gebaseerd op het handschrift van bepaalde schrijvers, om in een literaire stemming te komen. Kijk, dán promoot je literatuur lijkt me. Het busje verschijnt op verschillende plekken, heb niet kunnen ontdekken waar precies en of ze hun komst van tevoren aankondigen. De bijbehorende website geeft sowieso erg weinig praktische informatie, maar hij ziet er wel fantastisch uit.

Eerder dit jaar lanceerde uitgeverij Penguin al hun geweldige Penguin Book Truck. Met die truck rijden ze door de Verenigde Staten en bezoeken ze festivals, boekenmarkten, musea en bibliotheken.

penguin truckHun slogan is: We are what you read. En alsof die prachtige bus nog niet genoeg is hebben ze ook nog een klein karretje gebouwd, gebaseerd op de New Yorkse hotdog-karretjes.

Penguin karretjeOok al zo lief. Hebben we bij ProBiblio in een ver verleden ook nog eens geprobeerd, maar die van ons bleek niet erg praktisch, want veel te zwaar. Hadden we ook maar naar de hotdog-karretjes moeten kijken…

Ik zal me maar niet meer hardop afvragen hoe het kan dat dit soort dingen ontstaan in het bedrijfsleven en weggaan uit de openbare bibliotheken want het antwoord weet ik al wel zo ongeveer. Heeft te maken met verschillende soorten budgetten en prioriteiten en met de onuitroeibare behoefte bij bibliothecarissen aan structuur en planning. Iets zomaar, omdat het leuk is doen en we zien wel of het gaat werken, daar worden we heel erg zenuwachtig van. En jahaa, we werken met gemeenschapsgeld dus daar moeten we heel voorzichtig mee zijn, dat weet ik wel. Maar af en toe iets leuks doen, voor de lol, moet kunnen vind ik. Maar ja, ‘leuk’ is geen erkende Prince2 term, dus die gebruiken we liever niet. Jammer

Deze boekenbussen komen overigens via het onvolprezen BookPatrol.

Jeanine Deckers 21 augustus 2013 3 Comments Permalink

Bibliobussen en De Storm

De Brooklyn Public Library zet bibliobussen in om mensen die slachtoffer zijn geworden van Hurricane Sandy te helpen. De bussen zijn van hun reguliere routes afgehaald en dienen nu als oplaadplek voor o.a. telefoons  (handig in gebieden zonder stroom) en als leverancier van kinderboeken. Waaronder een speciaal boek over The Great Storm.

Behalve deze voor de hand liggende dingen brengen de bussen ook voorraden rond. De bibliotheek roept mensen op om water, dekens, baterijen etc. te komen brengen naar de bibliotheek. Via de bibliobussen worden die spullen gedistribueerd.

Niet alleen de bussen hebben een nieuwe functie gekregen, het Red Hook filiaal is ingericht als Warming Center, a place to get out of the cold during the day. Daar wordt eten en warme dranken uitgedeeld.

Kijk, dat is wat je noemt “je maatschappelijke waarde” bewijzen…

Jeanine Deckers 7 november 2012 Leave A Comment Permalink

Wat je kunt leren van bibliobussen

Als oud-voorzitter van het Landelijk Platform Bibliobussen heb ik nog steeds een zwak voor bibliobussen. In heel Nederland beginnen ze langzamerhand te verdwijnen, alleen in Zeeland zijn ze zo verstandig om te investeren in de bussen.

Ik begrijp nog steeds niet waarom er zo’n dedain rondom de bussen hangt, waarom veel mensen het een soort van minderwaardig bibliotheekwerk vinden. Of ik begrijp het wel: als je alleen in aantallen denkt dan is een bibliobus waar “maar” 4000 materialen in staan klein bier. Maar dan zie je niet dat dat vanwege de hoge circulatie in een bus dat elke week 4000 andere materialen zijn. En dan laat je de sociale rol die een bus heeft al helemaal buiten beschouwing. Maar goed, daar heb ik me in het verleden al boos genoeg over gemaakt.

In het buitenland zijn de bibliobussen nog volop in actie, daar wordt het werk nog heel serieus genomen. Want wat is er nou meer Outreach dan een bibliobus die de mensen letterlijk opzoekt?

Ook op een andere manier worden de bussen daar serieus genomen. Op dit moment legt Derek Attig, een historicus, de laatste hand aan zijn proefschrift Here Comes the Bookmobile: Public Culture and the Shape of Belonging. Over de rol die bibliobussen speelden bij de vorming van gemeenschappen in de Verenigde Staten gedurende de 20e eeuw. Over de sociale rol van de bibliobus dus.

In particular, it tells the story of the rise of an idea about community–as a “common consciousness” produced by shared infrastructure–and the fate of that idea in a century often marked by discrimination, dislocaton, and distrust.

Fijn, dat er ook eens iemand van buiten de branche het fenomeen serieus neemt. Die ziet dat een bibliobus meer is dan een rijdende boekenkast. Ik ben erg benieuwd naar dat boek…

Derek houdt ook een blog bij waarin hij interessante of rare verhalen en foto’s deelt die hij bij zijn archiefonderzoek naar bibliobussen tegenkomt. Voor de liefhebbers. En voor de echte liefhebbers verwijs ik ook graag naar de verzameling foto’s van Nederlandse bussen op Flickr.

Jeanine Deckers 1 augustus 2012 13 Comments Permalink

De revival van de bibliobus

Terwijl in Nederland de bibliobussen in het verdom-hoekje zitten (ouderwets, achterhaald, niet 2.0 genoeg) is dat in de rest van de beschaafde wereld helemaal niet het geval. Zo heeft de ALA besloten om dit jaar voor het eerst een National Bookmobile Day te organiseren om de waardering voor de bibliobus tot uiting te brengen.

Ik werd via het onovertroffen Bookpatrol geattendeerd op het project  Behind the wheel of the bookmobile. Documentairemaker Tom Corwin heeft een klassieke bibliobus gekocht die wordt volgeladen met boeken (whatelse) en daarmee maakt hij een tocht, dwars door de Verenigde Staten, over de Lincoln Highway, de eerste intercontinentale highway. Iedereen is welkom in de bus om een boek uit te zoeken, in ruil voor een verhaal over wat boeken voor hem of haar betekenen. Van die tocht maakt  hij een documentaire. Een hele stoet bekende schrijvers heeft al zijn medewerking toegezegd, variërend van Dave Eggers tot Michael Chabon en Scott Turow. 

Via Facebook krijg je al een beeld van de voorbereidingen van de tocht. Een feestje wordt dat volgens mij. Iedereen is enthousiast en iedereen ziet hoe belangrijk boeken kunnen zijn en hoe belangrijk het is om die boeken op een laagdrempelige manier aan de man te brengen. Er is al een film (43 min.) van het bezoek dat Tom Corwin bracht aan Google, in het kader van het authors@google  project, daar legt Tom Corwin uit wat de bedoeling precies is.

Geweldig! Ik blijf het volgen, ben heel benieuwd.

En voor wie er niet genoeg van kan krijgen: op Flickr is een geweldige verzameling foto’s van bibliobussen te vinden.

Jeanine Deckers 5 maart 2010 5 Comments Permalink

Nu echt geschiedenis

nypl-bookmobileVandaag rijden onze bibliobussen voor het allerlaatst. Vanaf morgen zijn onze groen met blauwe bussen geschiedenis geworden, net als deze New Yorkse bus.

Schrijverdezes heeft al een mooi verhaal geschreven over hoe hard de klap aankwam binnen ProBiblio toen het bekend werd gemaakt. We hebben er sinds 26 februari naar toe gewerkt  maar toch voelt het nog steeds waardeloos.

Het afscheid van de lezers is vaak erg emotioneel, Anna en haar muizen schreven er al over. Want een bibliobus is niet zomaar een rijdende boekenkast die je naar believen kunt vervangen door iets anders, bij een bibliobus horen mensen die je kent, en die jou kennen. Die weten wat je leest: die zorgen voor een min of meer constante aanvoer van je favoriete genre, die rekening houden met je artrose en je daarom geen dikke boeken meegeven, die ervoor zorgen dat er steeds weer nieuwe boeken over graafmachines zijn voor dat ene jongetje en die in de gaten houden dat je op tijd naar huis gaat omdat je anders van je vader niet meer naar de bus mag.

Dat verdwijnt dus ook allemaal. En het komt nooit meer terug.

De foto komt uit de Digital Gallery van de New York Public Library. Hij staat (nog) niet op hun Flickr pagina, maar ik vond hem zo mooi.

Jeanine Deckers 19 december 2008 6 Comments Permalink

Aaaahh

 

 

 

 

 

 

Deze bibliobus kwam ik tegen op het weblog van de Exile Bibliophile. Een tinnen speelgoedauto uit de jaren ’50 van waarschijnlijk Japanse makelij. Hij is voor 709 dollar verkocht op Ebay. De Exile Bibliophile is helemaal lyrisch en daar kan ik niks meer aan toevoegen.

Behalve dat ik hem ook geweldig vind. En dat ik me afvraag of zoiets ook in Nederland bestaat.

Jeanine Deckers 12 augustus 2008 4 Comments Permalink

Waarom een bibliobus?

   Bibliobus                                Originally uploaded by bibliobussen 

In het kader van munitie leveren voor het gevecht hierbij een paar redenen waarom een bibliobus zo’n prima voorziening kan zijn, niet alleen voor een kleine kern.

Een bibliobus is mobiel en flexibel. Lijkt een open deur maar dat is wel zijn kracht. Gaat de school die zo intensief gebruikt maakt van de bus verhuizen? De bus verhuist gewoon mee. Openen ze een dependance? Dan gaat de bus daar ook gewoon een uurtje naar toe. Wil de gemeente een extra dienstverlening voor ouderen? Dan gaat de bus toch voor de bejaardensoos staan? Maar je moet wel goed nadenken over hoe en waar je hem inzet.

De bus is kleinschalig en levert een dienstverlening op maat. De medewerkers van de bus kennen hun klanten heel goed en kunnen daarom veel persoonlijke aandacht besteden aan de lezers. Dat doen ze zonder daar een ingewikkeld businessplan of communicatieschema voor gemaakt te hebben maar omdat ze dat belangrijk vinden en liefde voor hun vak hebben.

Ondanks die kleinschaligheid heeft de bibliobus een groot aanbod. De collectie in de bus is niet statisch maar constant in beweging: er wordt veel uitgeleend (en dus ook veel teruggebracht) en omdat ze onderdeel van een groter geheel is is de collectie ook groot en actueel.

Soms is de bibliobus de enige openbare voorziening in een kern of wijk en dus de enige plek waar het mogelijk is om elkaar op “neutraal terrein” te ontmoeten. Daarmee vervult de bibliobus ook een ontmoetingsfunctie en biedt ze ruimte aan de gemeenschap.

Zo, dat mocht ook wel eens gezegd worden…

Jeanine Deckers 6 mei 2008 3 Comments Permalink

Nog een filmpje

Wat ik natuurlijk meteen had moeten laten zien toen ik het over Youtube had was het filmpje dat we hebben laten maken over de Themabus.

Zeer leerzaam zo’n filmpje laten maken: vooral ook de rekeningen die je achteraf krijgt van Buma/Stemra. Het filmpje geeft een mooi beeld van wat de themabus inhoudt, het had achteraf alleen een stuk korter gemoeten. Maar dat is een les voor de volgende keer.

Overigens heette de bus toen Promotiebus, vandaar de naam.

Jeanine Deckers 10 april 2008 8 Comments Permalink

get_footer() ?>