Tenaanval

Tenaanval

Over bibliothecarissen, bibliotheken, leesbevordering en soms over kunst

bibliobus

All of the posts under the "bibliobus" tag.

Stephen King en het verbieden van boeken

Afbeelding

Dit plaatje deelde ik vorige week al op Twitter en omdat het zo’n goed advies is van Stephen King deel ik het hier graag nog een keer. Ik kwam het tegen naar aanleiding van de berichten over die school in Tennessee waar het boek Maus op verzoek van de ouders uit de schoolbibliotheek werd gehaald en dat het naar aanleiding daarvan een bestseller op Amazon werd.

Dat in Amerikaanse scholen boeken verboden worden is niks nieuws, daar heb ik al vaker over geschreven. Het is in de Verenigde Staten zelfs zo’n bekend fenomeen dat ze al sinds 1982 jaarlijks een ‘banned books week‘ organiseren, in de laatste week van september. Dan vragen schrijvers, boekhandelaren en bibliotheken aandacht voor de boeken die het afgelopen jaar verwijderd werden uit bibliotheken op scholen. Want daar gaat het meestal om: ouders die actie voeren om te voorkomen dat hun kinderen kennis nemen van bepaalde boeken. Nou kan ik me dáár eerlijk gezegd nog wel iets bij voorstellen, maar het akelige van boeken uit een bibliotheek halen is dat die boeken daardoor door helemaal niemand meer gelezen kunnen worden. Al is dat misschien ook de bedoeling.

Uit mijn tijd bij de bibliobussen herinner ik me mijn gesprekken met die directeur van de reformatorische school die geen gebruik maakte van de bibliobus ondanks het feit dat we onder schooltijd zo’n beetje bij hem om de hoek stonden. Pas toen ik uitlegde dat we heus alle kinderboeken van de christelijke uitgeverijen aan boord hadden kreeg hij er belangstelling voor. Of ik dan kon zorgen dat er alleen christelijke boeken in die bus stonden? Nee? Of ik dan kon zorgen dat het personeel alleen de juiste boeken uitleende aan zijn leerlingen? “Nee ook niet. Wij gaan niks verbieden, van ons mag iedereen alles lezen. Maar als de leerlingen onder schooltijd naar de bibliobus komen dan is het uiteraard de verantwoordelijkheid van de school wat kinderen lezen. Dus als kinderen van een leerkracht een bepaald boek niet mogen lenen (om welke reden dan ook) dan vind ik dat prima.” Ik kreeg de indruk dat die directeur dat dan weer een heel raar uitgangspunt vond maar het hielp wel want de school kwam en ging driftig gebruik maken van de bus. Elk kind moest eerst zijn boeken aan de leerkracht laten zien voordat ze uitgeleend werden en alle Harry Potters werden linea recta terug gestuurd “Nee, je wéét dat wij dit soort boeken niet lezen.” Daar kun je het mee eens zijn of niet: het kind had het boek intussen wel in handen gehad en kwam soms na schooltijd terug om het alsnog te lenen. Of staande in de bus te lezen, als ze het ook van hun ouders niet mee mochten nemen. Zo’n beetje wat Stephen King hierboven aanraadt.

Dat ouders of leerkrachten niet willen dat hun kinderen Harry Potter lezen kan ik nog enigszins begrijpen want tovenarij is de duivel en zo. En als die ouders in Tennessee niet zouden willen dat hun kinderen Maus lezen omdat de Holocaust een heel gruwelijk gegeven is zou ik het ook nog snappen maar ze wilden het boek verbieden omdat er in gevloekt wordt en er een plaatje van een blote vrouw in staat. Ja daar vallen mijn schoenen wel van uit. De top 10 van boeken die in 2020 het vaakst uit bibliotheken of van literatuurlijsten gehaald zijn is sowieso een verbazingwekkende lijst: daar staan niet alleen boeken op waar sex in voorkomt maar ook To kill a mockingbird en Of mice and men vanwege ‘racial slurs and a negative effect on students’. Alsof het verbieden van boeken nog niet genoeg is las ik gisteren dat ze in Tennessee nu ook boeken aan het verbranden zijn. Dat is in de Verenigde Staten niet eens meer zo bijzonder, daar hebben ze al vaker boeken (en dvd’s) van Harry Potter verbrand. En ja, het zijn een paar gekkies die dat doen, maar ik blijf het vreselijke beelden vinden.

“Dort wo man Bücher verbrennt, verbrennt man auch am Ende Menschen” is een quote van Heinrich Heine die in dit verband vaak gebruikt wordt. Dat schreef hij in 1823. Het heeft nog 110 jaar geduurd maar uiteindelijk heeft hij wel gelijk gekregen. Laten we het maar op gebrek aan historisch besef houden. Rare jongens, die Amerikanen.

Jeanine Deckers 6 februari 2022 Leave A Comment Permalink

Een grensoverschrijdende bibliobus

Ik heb er weer een hoor: een bijzondere bibliobus. Dit is de Bi-Bus. De bibliobus van de bibliotheek Saarbrücken die met een collectie Duitse en Franse kinderboeken scholen bezoekt in het grensgebied van Duitsland en Frankrijk.

In dit filmpje lijkt het alsof het doel van de bus is om tweetaligheid te bevorderen, maar dat lees ik verder nergens terug. Er is sowieso weinig informatie over deze bus te vinden, behalve dat ze er in Saarbrücken heel trots op zijn. Terecht. Voor zover ik kan zien heeft de Stadtbibliothek Saarbrücken één vestiging en daarnaast dus de Bi-Bus. Ze hebben al sinds de jaren ’80 een bibliobus die de scholen bezoekt, ik vermoed dat toen die aan vervanging toe was hij is vervangen door deze bus waarmee ze ook bij de Franse buren terecht kunnen. De bus rijdt volgens een 5-wekelijks schema, zo te zien afwisselend in Frankrijk en Duitsland. Zo komen ze bijvoorbeeld in Diebling en Folkling, dat klinkt Duits maar het zijn Franse dorpjes (googel maar). Dat heb je in zo’n grensregio.

Het is niet de eerste grensoverschrijdende bibliobus, ik schreef eerder over de bus die boven de poolcirkel rijdt. Afwisselend in Finland, Zweden en Noorwegen. Overigens hebben ze in Saarbrücken ook een boekentaxi. Dat is een mooie term voor een afhaalpunt voor senioren in de bibliobus. Zoiets als bij ons de ‘bibliotheek aan huisdienst’. Senioren of andere niet-mobiele lezers kunnen telefonisch een boek of een boekenpakket bestellen en dat afhalen bij de bibliobus, want de bus zelf is dus alleen voor kinderen. Mooi woord wel: Büchertaxi. Mooie bus ook.

Jeanine Deckers 18 september 2020 2 Comments Permalink

De bibliobus is terug in New York

Na jaren van afwezigheid rijdt er sinds deze week weer een bibliobus door New York. Geen bus zoals wij die in Nederland kennen maar een omgebouwd sprinter busje, zo eentje waar New York vol mee staat en van waaruit ijsjes of hotdogs verkocht worden. Met zo’n zijraampje dat open klapt als een loket. Er kunnen ongeveer 1000 boeken in en het wordt bemand door twee medewerkers. Dit eerste busje staat voorlopig vier dagen in de week in de Bronx, er komen nog twee bussen bij en dan wordt de dienstverlening uitgebreid naar Manhattan en Staten Island.

Ik vind het geweldig. Daar zal ongetwijfeld in meespelen dat ik ooit voorzitter van het Landelijk Platform Bibliobussen was maar zeg nou zelf: dit is toch geweldig? Ze gaan er niet alleen mee naar scholen maar ze staan ook op vaste standplaatsen zo te zien. En ze gaan de busjes gebruiken als ergens een bibliotheek vanwege verbouwingen tijdelijk gesloten is. Zoals ze dat in Emmen op dit moment ook doen, bij de verbouwing van de centrale.

Mijn bibliothecarissenhart kromp wel een beetje ineen van die boekenkarren in de regen. Ik vraag me af hoe ze dat gaan doen als het echt slecht weer is. Maar daar verzinnen ze vast weer iets op. Ik ga ze in elk geval volgen. Dat is makkelijk want de bussen hebben hun eigen twitteraccount. Leve de bibliobus!

Jeanine Deckers 21 juni 2019 1 Comment Permalink

Een bibliobus is meer dan een rijdende bibliotheek

In het dunbevolkte gebied boven de poolcirkel kan het leven eenzaam zijn. Voor sommige bewoners is de chauffeur van de bibliobus de enige persoon die ze in weken of zelfs maanden spreken. Want hoe weinig voorzieningen daar ook zijn: er rijdt sinds de jaren ’70 wel een bibliobus. In deze prachtige documentaire wordt Oula Kotakorva gevolgd op zijn laatste route. Vanuit Muonio, Finland, rijdt hij de bus volgens een driewekelijks schema langs dorpen en boerderijen rondom en boven de poolcirkel, in Finland, Zweden en Noorwegen. Oula rijdt deze route al meer dan 30 jaar, dus hij kent alle bezoekers. De klanten nemen afscheid van hem en je ziet hoe hij zijn opvolger inwerkt: een jonge man die na een paar dagen verzucht dat hij hoopt dat hij dit de rest van zijn leven mag blijven doen.

De film duurt 25 minuten, maar neem vooral de tijd om hem te bekijken, want behalve schitterende beelden van dat besneeuwde landschap in Lapland is de documentaire wat mij betreft ook zo mooi omdat het laat zien dat de bibliobus niet alleen boeken brengt maar ook een sociale functie heeft. De chauffeur doet kleine boodschapjes voor zijn klanten en sommige bezoekers komen niet voor een boek maar alleen voor een praatje zoals die man van de rendieren. Omdat de bus zo’n uitgebreid gebied bestrijkt zijn de routes heel lang en overnacht de chauffeur soms halverwege. Op sommige standplaatsen krijgt hij hulp van een bibliothecaris, die gaat ’s avonds weer naar huis.

Al googelend naar achtergrondinformatie over de bus kwam ik onderstaand filmpje van zes jaar geleden tegen. Zelfde chauffeur, zelfde route, andere bus.  Oudere bus vooral. Eigenlijk is dit filmpje veel informatiever maar het is een stuk minder spectaculair want er ligt geen sneeuw en dan is die toendra best wel saai om te zien. (vind ik dan) Maar goed, ook hier zie je weer hoe blij de mensen zijn met de bibliobus. Net zoals de mensen in die bus in Malaga waar ik eerder over schreef en zoals alle mensen die dagelijks de Nederlandse bibliobussen bezoeken. Leve de bibliobus!

Jeanine Deckers 30 april 2018 6 Comments Permalink

Zomerlezen in een bibliobusje

Weer een nieuwe aanwinst voor mijn verzameling bibliotheken op bijzondere plekken, het liefst met wielen: een minibibliobus. In een item uit een Amerikaanse nieuwsshow.

Joy DeJong is een onderwijzeres uit Iowa die in de zomervakantie met een zelfgebouwde mini-bibliobus rondrijdt om het lezen te bevorderen. Haar belangrijkste doel is om te voorkomen dat kinderen in de zomervakantie stoppen met lezen. Ze heeft het over de “summer slide in reading” dat vind ik een prachtige uitdrukking. Wij zouden zeggen zomerdip, maar summer slide klinkt veel dramatischer.

Ik vind het prachtig: dat schattige bibliobusje in een omgebouwde paardentrailer maar het mooiste is natuurlijk die bevlogen schooljuf. Ze kan het prachtig vertellen en ik ben het gloeiend met haar eens: het is belangrijk om kinderen zo vroeg mogelijk enthousiast te maken voor lezen en dat doe je door ze zo veel en zo vaak mogelijk met goede boeken in aanraking te brengen. Op een leuke manier.

Het is net zo’n mooi initatief als The Uni project, de mobiele boekenkasten van Sam en Leslie Devol, daar schreef ik al eerder over.  Zelfde uitgangspunt, heel andere uitvoering: aan de blokjes onder de Ikeakasten in de bus te zien is Joy door schade en schande wijs geworden, over de meubels van The Uni is goed nagedacht: ze zijn ontworpen door experts en het project is heel professioneel opgezet. Maar de initiatiefnemers zijn in beide gevallen bevlogen mensen die het belangrijk vinden om kinderen op te zoeken om ze met boeken in aanraking te brengen. En of je daar nou de kerk bij betrekt (in het geval van Joy) of designstudenten (bij The Uni) kan mij eigenlijk niet zo veel schelen: zolang die kinderen maar lezen.

Overigens heeft dit bibliobusje ook een eigen twitteraccount waar je meer foto’s kunt zien van de bus in actie.

Jeanine Deckers 7 juli 2017 Leave A Comment Permalink

Een bibliobus (zet het geluid even wat harder)

Dit filmpje bracht me in één klap weer 10 jaar terug, naar de tijd dat de bibliobus nog reed. (Voor de niet-bibliothecarissen onder de lezers en voor de mensen die mij nog niet zo goed kennen: jawel, er rijden nog steeds bibliobussen rond in Nederland. Maar ik had vroeger zelf bibliobussen, totdat ze werden opgeheven)

Want het filmpje geeft zo goed weer hoe zo’n dag op de bus er uit ziet. En ondanks dat het filmpje al 5 jaar oud is en dat de bus in Málaga rond rijdt en niet in Nederland is het allemaal heel herkenbaar. Die lange rit, die drukte, de gezelligheid en vooral al die blije mensen. Bij het stukje waarbij de bus aan het inparkeren is moet ik meteen aan Rina denken, waarvan ik de instructie kreeg: “een beetje duidelijke gebaren maken want je staat een eind weg. Sommige van die dames staan een beetje laf met hun handtas te wapperen, daar heb ik niks aan. Duidelijk zijn want anders gaat het mis.”

En ik weet zeker dat Arno de muziek bij het filmpje leuk vindt.

Het is nu bijna 10 jaar geleden dat “mijn” bussen werden opgeheven, maar ik vind het nog steeds jammer. Want ik vind nog steeds dat een bibliobus een prima voorziening kan zijn. Als je er voor zorgt dat de kwaliteit hoog genoeg is tenminste. En dat kan eigenlijk alleen als je het in een groot verband doet. Dan kun je je collectie heel efficiënt met zoveel mogelijk mensen delen. Maar goed: das war einmal. Al zou ik het een heel goed idee vinden als de bus weer terug zou komen.

Ik kwam nog een ander filmpje tegen, van een bibliobus uit Madrid. Ook leuk, met al die kinderen. En met een blik achter de schermen. Maar ik vind het filmpje hierboven toch echt leuker. En blijf vooral kijken tot het eind, na de aftiteling krijg je nog een toegift.

Jeanine Deckers 2 juni 2017 1 Comment Permalink

The Bookmobile

Over de kracht van lezen. En over de bibliobus.

Het filmpje is gemaakt door StoryCorps, een organisatie die zich toelegt op het vastleggen van verhalen. Our mission is to provide Americans of all backgrounds and beliefs with the opportunity to record, share, and preserve the stories of our lives. Om een idee te krijgen van hoe dat werkt is hier nog een ander filmpje te zien.

Jeanine Deckers 18 april 2016 Leave A Comment Permalink

Nog eentje voor de verzameling

In de serie Australian Diary, een filmpje uit 1949 over de pionierstijd van het openbare bibliotheekwerk in Australië. Over hoe een nieuwe openbare bibliotheek in de buurt van Sidney de basis is voor een progressive booklending movement  die zo succesvol is dat ze sinds kort een bibliobus hebben om kinderen in de regio wekelijks van boeken te voorzien.

Ik hou van dit soort filmpjes, met zo’n gezwollen stem en bijbehorend taalgebruik. Maar wat ik hier vooral zo prachtig aan vind is de vanzelfsprekendheid van het feit dat lezen goed voor je is. Met zinnen als reading is a key to the world’s knowledge en mijn absolute favoriet: It’s concentrated magic. Vorig jaar had ik al eens een Canadees filmpje, van een bibliotheek in een tram, in de serie Unusual occupations. Ook leuk, en zelfs in kleur. Maar deze is aandoenlijker. En overigens afkomstig uit het National Film & Sound Archive Australia.

Jeanine Deckers 6 april 2014 Leave A Comment Permalink

Kopgroep bibliobus

DSC01897Vaste lezers van dit blog weten dat ik een zwak voor bibliobussen heb. Ik werk al bijna 5 jaar niet meer met de bibliobus, maar eenmaal besmet met het bussenvirus raak je dat niet zo snel meer kwijt. Het helpt dan dat ik via het Landelijk Platform Bibliobussen veel mensen heb leren kennen en dus een beetje op de hoogte blijf.

Met de bibliobussen in het land gaat het nog slechter dan met de vaste vestigingen: ze worden overal opgeheven. Overal, behalve in de Kop van Noord-Holland. De Kopgroepbibliotheken hebben dit voorjaar een spiksplinternieuwe bibliobus geopend. Vorige week ben ik gaan kijken naar die nieuwe bus en ik vind hem prachtig. Ik heb er nog maar weinig over gelezen vandaar dat ik hier graag wat foto’s met jullie deel. De bus is gebouwd volgens hetzelfde principe als de Zaanse Biebbus: met een bovenverdieping die kan uitschuiven. De jeugdbus is speciaal gebouwd voor scholen, kinderen bezoeken tijdens of na schooltijd de bus. Individueel of in klassenverband.

DSC01903DSC01902DSC01904DSC01896DSC01900 Dit is de standplaats in Oude Niedorp. Daar was nooit eerder een bibliobus of een vaste vestiging. Met de komst van deze bus hebben kinderen nu in hun eigen dorp, vanuit hun eigen school, toegang tot alles wat de bibliotheek te bieden heeft. Onderin staan boeken, in het bovenste gedeelte bevindt zich een multitouchtafel en liggen iPads. Daar worden groepen ontvangen en daar liggen kinderen te lezen. En daar is dit hun uitzicht. Kan slechter toch?

Jeanine Deckers 21 september 2013 1 Comment Permalink

Een bibliotheek in een tram

Een geweldige toevoeging voor mijn verzameling mobiele bibliotheken. Niet zozeer de bibliotheek als zodanig (want het is eigenlijk gewoon een bibliobus op rails) maar ook het filmpje zelf. Met waanzinnig lange titels, maar zit die even uit want het is erg leuk.
Uit Edmonton, Canada.

Jeanine Deckers 7 april 2013 Leave A Comment Permalink

get_footer() ?>