Pokémons in de bibliotheek of juist niet?
De Pokémon GO hype is nu een kleine zes weken oud. Het is een grotere hype dan ik ooit voor mogelijk had gehouden, maar dat ligt uiteraard geheel aan mijn gebrek aan fantasie. De verhalen over invasies van Pokémonspelers zijn legio en inmiddels zijn er ook al een aantal bibliotheken op de hype ingesprongen. Leek me wel een goed idee want ik stel me zo voor dat je op die manier weer een heel nieuw publiek in je bibliotheek krijgt en dat wil toch iedereen.
Maar in de bibliotheek van het Duitse Nordenham denken ze daar heel anders over: daar hebben ze de bibliotheek tot Pokémon-vrije zone uitgeroepen, het is er verboden om Pokémons te vangen. Niet omdat ze in die bibliotheek niet van spelletjes houden of omdat ze iets tegen het digitale hebben: ze lenen er gewoon games uit. Maar directeur Jochen Dudeck vindt dat je niet zomaar, zonder er bij na te denken met deze hype moet meegaan. Hij vindt dat er een discussie nodig is over de vraag of het zomaar kan dat een commercieel bedrijf, zonder het te vragen en zonder overleg de openbare ruimte claimt en tot speelveld uitroept.
Nog even los van wat je antwoord is op die vraag vind ik het feit dat iemand daar überhaupt bij stil staat heel goed. Ik was er niet opgekomen en ik vraag me af hoeveel bibliotheken die met Pokémon GO aan de slag zijn gegaan daar wel aan hebben gedacht. Het is een interessante vraag. Op hun Facebookpagina verwoordt de bibliotheek Nordenham het zo: Wir möchten damit zur Diskussion über diesen Hype anregen! Dieses Spiel ist Beispiel für die durchgängige Kommerzialisierung des öffentlichen Raums. Wenn wir uns als “Dritter Ort” neben privaten Räumen und Verkaufsflächen begreifen, sollten wir das auch deutlich machen. “Fun” ist nicht alles! En daar hebben ze natuurlijk wel een punt. Als een bibliotheek een andere commerciële partij zou binnenhalen (als sponsor bijvoorbeeld) zou daar eerst een stevige (of minder stevige) discussie over gevoerd zijn. En als een bedrijf zonder het te vragen opeens folders zou gaan uitdelen in de bibliotheek zou daar ook een hartig woordje over gesproken worden. Dus dat je misschien even stil moet staan bij het feit dat je opeens een commerciële partij binnen haalt is zo gek nog niet.
Daarbij is er ook enige ophef rondom de privacysettings van Pokémon GO, terecht of niet, maar dat lijkt me een extra reden om even goed na te denken wat je precies wil gaan doen voordat je begint. Zeker als bibliotheek, waar we toch een zelfopgelegde opdracht hebben om mensen mediawijzer te maken en hen iets te leren over privacy op het internet. Dat geldt overigens niet alleen voor bibliotheken maar ik vraag me ook af hoe doordacht de actie van de politie is om Pokémon GO in te zetten bij het voorkomen van criminaliteit. En even voor alle duidelijkheid: ik vind niet dat bibliotheken zich niet met Pokémon GO zouden moeten bezighouden, maar ik vind wel dat ze moeten stilstaan bij de voors en tegens van het spel. Zich niet blind van enthousiasme in iets moeten storten zonder er even goed over na te denken. Maar misschien hebben al die bibliotheken met een Pokémon Stop dat ook wel gedaan voordat ze begonnen. Dat kan natuurlijk.
In Duitsland krijgt de bibliotheek van Nordenham weinig bijval, hun Facebookpagina staat vol reacties van mensen die het onzin vinden. Zo te zien roeren zich daar vooral veel vakgenoten. Van enige discussie is nauwelijks sprake want er wordt stevig uitgehaald: discriminatie van de gamerscultuur, het zijn technofoben, ze zijn ouderwets, het is betuttelend, het bevestigt het cliché van de bibliotheek als stoffige boekenruimte en nog zo wat kreten. Al is er ook wel bijval, maar dan vooral van mensen die van stilte in de bibliotheek houden. Er is in elk geval één blogger die het voor de bibliotheek opneemt en positie kiest in dit hele verhaal met een uitgebreid stuk waarin hij niet schroomt om namen te noemen en waar dan ook weer op gereageerd wordt.
Zo te zien bestaat er in Duitsland een levendige discussiecultuur in de bibliotheekbranche. Mooi. Heel anders dan bij ons waar toch vooral in de wandelgangen wordt gediscussieerd. En waar een discussie in het openbaar al snel gesmoord wordt met sussende woorden “uit het land”. Jammer. Want je ziet hier dat een stevige discussie echt iets op kan leveren. Als het tenminste op een nette manier gebeurd. Wat hier niet echt het geval lijkt te zijn: Ducek heeft in elk geval over een Shitstorm en over eigenartiger Aggressivität. Dat is natuurlijk ook weer niet de bedoeling. Maar een inhoudelijke discussie op zijn tijd lijkt mij heel nuttig. Zou willen dat zoiets in Nederland ook kon.
Ja, die Nordenhamse directeur heeft wel een punt. Op z’n minst erover nadenken wat je ermee wil en vooral waarom. Jeanine, ik heb je blog op Facebook gedeeld!
Groet Mary
Maar nu ben ik wel heel benieuwd naar jouw mening, Jeanine, want je laat zorgvuldig in het midden of je het juist wel of juist niet een goed idee vindt voor bibliotheken om aan te haken bij deze hype 🙂 Zou je overwegen om je eigen bibliotheek een Pokémon Go vrije zone te maken en zo ja, wat zouden dan de argumenten kunnen zijn? Wat zijn de voors en tegens? Laten we het goede discussievoorbeeld geven 🙂
Ik denk persoonlijk dat de keuze hoogstens gemaakt kan worden om wel volop in te haken (en daarmee gebruikers een extra reden te geven om naar de bibliotheek te komen) of het simpelweg langs je heen te laten gaan. Een PG vrije zone instellen betekent dat je actief moet gaan toezien dat je bibliotheekvestiging geen pokestop of dat er pokemon in je bibliotheek opduiken en dat vind ik nogal een negatieve benadering.
Toevallig was ik twee weken geleden bij een MacDonalds vestiging waar twee pokestops in bereik waren. Twee pokestops waar non-stop ‘lures’ actief werden gehouden die er voor zorgen dat er extra veel pokemon opduiken. Ongeveer de helft van alle aanwezigen zat tijdens het verorberen van Happy Meals Pokemon te vangen. Is dat erg of is dat slim voor zolang deze hype aanhoudt? Ik denk het laatste.
En voor degenen die daar anders over denken: wat is het echte verschil tussen het aanhaken bij deze hype, door gebruikers erop attenderen dat er bijv. bijzondere Pokemon te vinden zijn in de bibliotheek, en het aanhaken bij een sociaal-maatschappelijke gebeurtenis en daarbij een auteur uitnodigen om te komen spreken in de bibliotheek? En dan niet alleen maar het verschil maken tussen een “kinderachtig” fenomeen en een “maatschappelijk of cultureel verantwoord” verschijnsel natuurlijk.
@Raymond,
Ik heb inderdaad in het midden gelaten wat ik van Pokémon in de bieb vind omdat het mij in dit stuk ging over dat kritische geluid over de rol van de bibliotheek hierbij. Het was voor het eerst dat ik zo’n geluid hoorde en daar wilde ik even bij stil staan. En al lezende verbaasde ik me over het levendige en scherpe debat dat hierover in Duitsland werd gevoerd. Geen idee of dat daar altijd zo gaat of dat mensen zich over dit ene specifieke onderwerp zo opwinden.
Maar nou je het vraagt: ik zou onze bibliotheek niet tot Pokémon-vrij gebied willen uitroepen. We zijn er voor iedereen dus ook voor Pokémon-vangers 🙂 .En actief inzetten op het binnenhalen van Pokémonspelers vind ik ook best een goed idee maar ik heb er gewoon te weinig verstand van om daar iets zinnigs over te zeggen. Te weinig verstand van het spel bedoel ik. En dat is denk ik wel noodzakelijk als je er iets mee wil gaan doen. Want dat was eigenlijk een beetje mijn angst: dat sommige bibliotheken in hun enthousiasme om met een hype mee te gaan onverstandige dingen gaan doen. Ik denk dat het erg van je eigen organisatie afhangt hoe je hier mee omgaat. Voor zover ik kan nagaan werken er in onze bibliotheek geen gamers of mensen die hier lol in hebben dus dan is het iets waar wij ons voorlopig niet mee gaan bezig houden. Want ik vind het ook weer niet zó interessant om daar nou een extern iemand voor te gaan inhuren. Wij zullen het dus langs ons heen laten gaan.
Het lijkt me een beetje onzinnig om je hele bibliotheek tot Pokémonvrije zone uit te roepen, inderdaad alleen al vanwege de tijd die het kost om daar toezicht op te houden. Ik kan me wel voorstellen dat je bepaalde ruimtes uitroept tot Pokémonvrij gebied: studieruimtes of zo. Maar dan nog alleen als dingen uit de hand gaan lopen en er overlast veroorzaakt wordt. Ik zie meer in het organiseren van een workshop ‘Pokémon voor beginners’of ‘Pokémon tips en trucs’ of een privacyworkshop om mensen te wijzen op de mogelijke gevaren van het spel.
Het argument uit Nordenham dat het nogal aanmatigend is van Nintendo om de openbare ruimte te claimen als speelveld klopt helemaal. Het ís ook aanmatigend. Maar zo gaan die dingen nou eenmaal. En als het spel niet zo’n hype was geworden hadden we ons daar helemaal niet druk over gemaakt. Dat zouden we misschien wel moeten doen maar dan in een ander verband en dat maakt het nou net zo ingewikkeld.
@Mary, dank je wel. Ben benieuwd naar de reacties.
Ik ben geen tegenstander, het biedt wel kansen. Maar inderdaad, er wordt nu zonder nadenken op ingesprongen. Een extreem voorbeeld hoe het tot overlast kan leiden is dit: http://the-digital-reader.com/2016/08/06/pokemon-go-weeded-from-a-utah-library/?utm_content=bufferce4c3
@Jeanine: goed dat je deze discussie in NL in beeld brengt en daar gelijk de vraag aan vastknoopt hoe het kan dat er hier veel minder ophef over is. Ik kan het niet hard maken, maar heb (mede door een paar jaar in D gewoond te hebben) de indruk dat in het onderwijs meer aandacht wordt geschonken aan kritisch nadenken en een gezond wantrouwen tegen politiek/overheid en commercie. De publieke sfeer (Öffentlichkeit) is, mede door het werk van Habermas, stevig verankerd geraakt in het Duitse denken over hoe de maatschappij te ordenen en hoe zij dient te functioneren.
Habermas schreef in zijn boek Strukturwandel der Öffentlichkeit (uit alweer 1962; pas vorig jaar verschenen in Nederlandse vertaling als De structuurverandering van het publieke domein bij Boom Filosofie) ook dat de leefwereld van burgers door commercie en politiek ‘gerefeodaliseerd’ raakt. Kort gezegd: nadat de burgerij zich in de 18e en 19e eeuw had geëmancipeerd van adel en kerk, liet zij het in de loop van de 20e eeuw weer toe dat politieke en commerciële invloeden hun greep op het onafhankelijke maatschappelijke debat tussen burgers weer verstevigden. In die context kan die actie van de bibliotheek Nordenham worden geplaatst, denk ik: niet zomaar over je heen laten komen, maar kritische vragen stellen of we dit wel moeten willen.
Dat gezegd zijnde, ben ik het met jou en anderen eens dat je PokémonGO niet uit de openbare bibliotheek zou moeten weren. Wel zou je er aandacht aan moeten besteden. Naar mijn gevoel niet met cursussen, maar met een debat of discussie over de positieve en negatieve kanten. Je countert daarmee het argument dat de bibliotheek zich laat overrompelen door een commerciële hype zonder je ervoor af te sluiten. Dat doe je immers ook niet als J.K. Rowling besluit een nieuwe Harry Potter te schrijven – in wezen ook een hype van een commercieel opererend bedrijf!
(Terzijde: hier enkele kilometers vandaan, op Kijkduin, zijn de ondernemers PokémonGO ook helemaal beu: http://www.ad.nl/dossier-den-haag/kijkduin-is-hordes-pokemon-jagers-spuugzat~a53a93b8/)
@ Gerda & Frank,
Dank voor jullie aanvullingen. Fijn dat uitgerekend dit blog zoveel reacties krijgt 🙂