Personeel een remmende factor?
In het zomernummer van Bibliotheekblad (nr. 16/17) staat een opiniestuk van Willem Huberts over bibliotheekvernieuwing en personeel. Zo op het eerste gezicht een aardig artikeltje over de personeelsproblemen waar onze sector mee kampt, maar hoe langer ik het stuk op me laat inwerken hoe geïrriteerder ik raak.
Om te beginnen ziet voor Huberts de bibliotheekwereld er wel erg eenvoudig uit: je hebt bibliotheekvernieuwing aan de ene kant, dat is abstract en theoretisch en goed en je hebt medewerkers aan de andere kant en dat is praktisch en moeilijk en daarom slecht. Eerst beschrijft hij een aantal reële problemen waar de sector mee kampt: vergrijzing, gebrek aan allochtonen en een overschot aan vrouwen (dat laatste vind ik overigens een vreemd probleem maar dat laat ik nu buiten beschouwing). Huberts voegt daar nog twee problemen aan toe: hij vindt dat medewerkers niet mobiel genoeg zijn en dat ze niet veranderingsgezind genoeg zijn. Dat lijkt mij twee keer hetzelfde probleem want als medewerkers mobiel zijn (dwz regelmatig van baan veranderen) zijn ze automatisch ook veranderingsgezind.
Over het vermeende gebrek aan veranderingszin heb ik al vaker geblogd, dat hangt ook samen met de bestaande (gedeeltelijk correcte) stereotypen die er over bibliotheekmensen bestaan. Maar ik vind het echt te simpel om alle schuld bij medewerkers te leggen: Huberts geeft hiermee een brevet van onvermogen af, hij profileert zich als een een falende leider: “ze doen niet wat ik wil en dat ligt aan hen”. Dit type manager komt in onze branche erg veel voor: een directeur (over het algemeen) laat zich meeslepen door een aantal mooie vergezichten en gaat ver voor de troepen uithollen. En door hard te roepen dat iedereen mee moet denkt hij (of zij) dat mensen vanzelf wel zullen volgen. Maar zo werkt dat nou eenmaal niet. Een goede leider weet zijn mensen te motiveren en aan zich te binden, de kern van succesvol leiderschap is (vlgs. Schouten & Nelissen) het inzicht dat je als leidinggevende afhankelijk bent van je mensen. Dat gaat niet vanzelf, daar moet je wat voor doen als manager, dat kost tijd en moeite en veel energie. Hardop roepen dat “ze” niet willen lijkt me niet de meest motiverende manier om mensen in beweging te krijgen.
Huberts sluit het artikel af door te zeggen dat hij tegenwoordig expres mensen aanneemt die afwijken van het bestaande team om voor variëteit te zorgen. Ik hoop voor hem dat hij dat wel in overleg met het betreffende team doet want anders lijkt me dat erg sneu voor zowel de nieuwe medewerkers als de bestaande teams. Dat raakt een ander punt dat hij niet expliciet noemt maar dat wel in een ander artikel in hetzelfde nummer van Bibliotheekblad wordt genoemd: namelijk het nadrukkelijk werven buiten het vakgebied. Daar is op zich niet zo veel mis mee (leve de diversiteit) maar ik krijg soms de indruk dat mensen juist vanwége hun gebrek aan ervaring worden aangenomen. Want we zijn zo lekker open als branche….. In elke andere branche wordt juist heel nadrukkelijk gekeken naar het netwerk dat een kandidaat heeft waarvan je als werkgever in de toekomst zou willen profiteren. Wij zien dat netwerk juist als ballast. Heel vreemd.
Overigens vind ik het een gotspe dat het Bibliotheekblad dit artikel van Huberts plaatst zonder enige verwijzing naar de bestuurlijke crisis waarin de Bibliotheek Gelderland Zuid zich bevindt, juist rondom dit thema, waarin Huberts een belangrijke rol heeft gespeeld. Voor alle duidelijkheid: ik ken Willem Huberts niet persoonlijk, noch iemand in de bibliotheek Gelderland Zuid dus dit is geen persoonlijke afrekening. Dit is alleen mijn visie op leidinggeven aan verandering, met name bij bibliotheekmensen.
Naschrift 10/9/14: Bovenstaand artikel is inmiddels 5 jaar oud. De heer Huberts heeft mij onlangs laten weten dat hij nu een andere visie op personeelsbeleid heeft en dat het bovenstaande zijn huidige mening niet meer op de juiste wijze weergeeft.
Ik heb het artikel ook gelezen en wat mij er o.a. in opviel was dat de indruk gewekt werd dat personeel van bibliotheken meestal veel te behoudend is, maar dat directies dat blijkbaar per definitie niet zijn. Wij als directies moeten jonge personeelsleden die vaak met veel elan bij ons komen onder onze hoede nemen en ze beschermen, zegt Huberts.
Ik vraag me af hoeveel vernieuwende ideeën en plannen in de bibliotheekwereld juist zijn stukgelopen op een directie die er niet van wilde weten.
@ Schrijver
Ja maar dat waren vast hele behoudende plannen die die medewerkers hadden… 😉
‘Onderzoekt alle dingen maar behoudt het goede’ (apostel Paulus).
Nu ik jouw mening lees kijk ik weer een beetje anders tegen het stuk aan maar ik moet toch bekennen dat ik het vorige week ook met veel instemming las. Over de schrijver zelf kan ik niet goed oordelen en je hebt zeker een punt als je stelt dat directies ook vooral de hand in eigen boezem moeten steken maar dat die remmende werking inderdaad bestaat ben ik met Huberts eens. Het is ook daarom dat ik steeds vaker geneigd ben te denken in kleinere teams die wel in staat zullen zijn door te pakken.
Je loopt inderdaad te snel voor de troepen uit. Dat brengt enorm veel gevaren met zich mee. Aan de andere kant: als je moet wachten tot alle schapen over het hek zijn hebben we echt te lang nodig om ons aan te passen aan de snel veranderende tijden.
Maar het is een verhaal met vele kanten en meningen. Goed dat je hier de andere kant belicht.
@ Edwin,
En als je dat hek nou ’s gewoon openzet 😉
@Edwin,
Ik ontken ook niet dat veel medewerkers moeite hebben met alle veranderingen die noodzakelijk zijn, maar dat lijkt me iets algemeen menselijks, niet iets dat specifiek is voor bibliotheekmedewerkers. En Huberts zou een punt hebben als hij zou zeggen dat lang in dezelfde situatie zitten niet bepaald bevorderlijk is voor het op gang brengen van verandering. Maar dat zegt hij niet.
In de praktijk heb ik gemerkt dat alvast beginnen met een klein groepje dat wél wil heel goed werkt. Zodra duidelijk wordt wat de bedoeling is volgen de andere schapen dan snel.
@Schrijver: als het zo eenvoudig zou zijn… Het feit dat een hek geopend is (of een dam doorbroken) wil nog niet zeggen dat een kudde zich ook als een kudde gedraagt. Er zijn zeer veel schaapjes die het prima naar hun zin hebben in de vredige groene weiden waar ze nu kunnen grazen. Daar moet je niet als een wilde met een zweep doorheen gaan rennen maar vrolijk fluiten totdat ze allemaal eens komen heeft ook niet veel zin..
@Edwin,
Volgens mij zijn we het eens: eerst vrolijk fluiten totdat ze komen en daarna met een zweep die paar treuzelaars die achterblijven eruit slaan…
Misschien moeten we er gewoon een commercieel bedrijf van maken en iedereen laten delen in de winst. Dan verandert alles vanzelf 🙂
Dream on… 🙂