“Decentralisatie sociaal domein en de bibliotheek” is een nogal suffe titel voor een conferentie. Dat is zo’n beetje de enige kritiek die ik heb op de conferentie die vanmiddag werd georganiseerd door ProBiblio en Bisc, want het was een hele nuttige conferentie. Ik wist dat met ingang van 2015 de zorg gedecentraliseerd wordt, ik lees wel eens een krant dus ik  had een idee van de grotere verantwoordelijkheden die de gemeentes krijgen en van het geruzie met de zorgverzekeraars. En ik las over bezuinigingen en over clichés als  ‘uitgaan van eigen kracht’.

Maar hoe het nou precies zat met die decentralisatie wist ik niet. En dat het gaat om drie grote decentralisaties wist ik ook niet, al had ik de term 3d wel eens opgevangen. De gemeentes worden per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de AWBZ, de jeugdzorg en de participatiewet, althans voor de opvolgers van die regelingen. Als het allemaal door gaat tenminste, want de wetten zijn nog in verschillende stadia van vastgesteld zijn. Na deze conferentie weet ik nog steeds niet alle details, maar ik heb in elk geval een idee van de omvang van de veranderingen. Ik snap nu beter de stress bij de gemeentes want het zijn nogal wat veranderingen die er aan komen. En ik snap nu ook dat dit decentralisatieproces vervelende gevolgen voor de bibliotheek kan hebben want het gaat de gemeentes erg veel werk opleveren en erg veel geld kosten. Dat betekent minder aandacht, minder energie en minder geld voor andere zaken (zoals de bibliotheek) binnen de gemeente. Maar het kan ook nieuwe kansen opleveren.

Het was een heel helder programma vanmiddag: vóór de pauze legden drie deskundigen de uitgangspunten van de verschillende decentralisaties uit. Dat betekende veel nieuwe begrippen als “de kanteling”, “loonvormend werk”, “beperkte verdiencapaciteit” en “inkomensondersteuning”. Daarvan heb ik onthouden dat regionale samenwerking versterkt wordt en dat de CJG’s nog belangrijker worden.

Na de pauze waren er twee verhalen uit de praktijk. De wethouder van de gemeente De Ronde Venen ontvouwde haar visie op de plek van de bibliotheek binnen deze decentralisaties. Zij ziet de bibliotheek op de eerste plaats  als ontmoetingsplaats (o.a.  ter bestrijding van eenzaamheid) en daarnaast heeft de bibliotheek in haar ogen vooral een taak op het gebied van leesbevordering, zowel voor de jeugd (gekoppeld aan jeugdzorg) als voor ouderen (bestrijding van laaggeletterdheid en mediawijsheid, gekoppeld aan de participatiewet). Opmerkelijk vond ik dat in de gemeente De Ronde Venen de bibliotheek op de onderwijsbegroting staat en niet op die van cultuur. Biedt meteen een heel ander perspectief…

Als afsluiting presenteerde Charles Noordam (bibliotheekdirecteur) zijn ervaringen met de Taskforce in Den Haag. In de bibliotheek worden servicepunten ingericht, workshops georganiseerd en worden mensen begeleid bij het gebruik van websites van de overheid. Daarnaast wordt volgens Noordam preventie steeds belangrijker: in het kader van de informatiefunctie van de bibliotheek worden collecties aangepast op de vraag en worden er samen met partners spreekuren georganiseerd. Hij beschreef ook de kansen en de risico’s die de decentralisatie met zich meebrengt: een risico is dat de bibliotheek uit beeld raakt bij de gemeente, een kans is de grote bereidheid bij partijen om met de bibliotheek samen te werken omdat bibliotheken echt iets te bieden hebben.

Het was een goed georganiseerde middag waar ik heel wat van heb opgestoken. En waar ik positief gestemd uit kwam: ik kijk graag naar de kansen die de decentralisatie voor de bibliotheek kan opleveren. De sociale functie die een bibliotheek kan vervullen lag me altijd al na aan het hart, dus ik zie dit graag als een bevestiging. Zeker met de slotopmerking: “bibliotheken hebben veel te bieden in dit proces, jullie moeten minder bescheiden zijn.”