Het Rijksmuseum als voorbeeld
De informatie-functie van openbare biblio-theken staat onder druk: voorheen werd die voornamelijk ingevuld door hun non-fictie collectie maar de komst van Google maakte daar vrij hardhandig een einde aan. Met een nieuwe invulling van die functie worstelen de meeste bibliotheken nog.
Een paar weken geleden las ik dat het Rijksmuseum een breimiddag organiseerde naar aanleiding van de tentoonstelling Hendrick Avercamp: IJspret. Klonk op het eerste gezicht heel gekunsteld en tuttig. Maar gisteren las ik in Het Parool hoe die middag verlopen was en toen realiseerde ik me dat dit eigenlijk een nieuwe invulling is van de informatiefunctie van het museum.
Want het was niet zomaar een gezellig breimiddagje. Een van de bijzondere dingen van het werk van Avercamp is dat hij de kijker een blik gunt op de dagelijkse realiteit van de 17e eeuw. Om dat te benadrukken organiseert het museum een aantal activiteiten die een link leggen tussen de huidige tijd en die van toen en deze brei actie was er een van.
En het was ook niet zomaar breien: er werd historisch verantwoord gebreid, o.a. aan de hand van een patroon van de “bekende Britse breister” Sally Pointer, gebaseerd op de muts van een walvisvaarder uit de collectie van het Rijksmuseum. Tijdens het breien werden twee lezingen gegeven door conservatoren van het museum: een over de walvisvaart naar Spitsbergen en de mutsen die daar bij opgravingen zijn gevonden en een over kleding uit de tijd van Avercamp en over de geschiedenis van het breien.
Ter promotie van de middag is een weblog opgezet en via de breicommunity van Nederland werden er deelnemers gezocht. Het liep storm: binnen twee weken zat de inschrijving vol. Een Flickraccount erbij voor de enthousiaste foto’s en hup. Makkie.
Hoezo nu informatiefunctie? Afgelopen zondag hebben 160 mensen rechtstreeks kennis gemaakt met 17e eeuws breiwerk en Hollandse walvisvaarders. Die gaan allemaal met een leuk verhaal (en een muts) naar huis en reken maar dat daar nog lang over nagepraat gaat worden in brede kring. Zowel AT5 als RTV Noord-Holland hebben er gefilmd en diverse kranten hebben er verslag van gedaan. Een heel groot publiek heeft hiermee dus informatie over dit onderwerp tot zich genomen. Als het museum besloten zou hebben om een mooi boek uit te geven en breipatronen in de museumwinkel was gaan verkopen zou dat bereik een stuk kleiner zijn geweest. Dat noem ik een originele invulling van je informatiefunctie. Zouden meer mensen moeten doen.
Ja, en het project sluit zich heel mooi aan bij de breitrend van tegenwoordig – hoewel, tegenwoordig? Breien is (met andere traditionele handwerktechnieken) alweer bijna een jaar of tien erg in, ook in Nederland. En niet alleen bij vrouwen.
Dat mutsen breien volgens oude patronen (ofwel het beschrijvingen maken bij oude mutsmodellen) was een paar jaar geleden al populair bij (eerst vooral Amerikaanse) bloggers en op mailinggroepen. Een voorbeeld is http://www.historicfibers.com/ die al sinds 2003 bestaat. Wanneer je bv googelt op “monmouth cap” krijg je vele treffers. Reuze interessant, deze ontwikkeling.
Toen ik een paar weken geleden de aankondiging las (via jou) dacht ik: daar wil ik heen! Maar ja, geen ‘actie ondernomen’. Maar ik dacht toen ook meteen wat jij nu (min of meer) schrijft: waarom doet de bibliotheek zoiets niet eens? Maar komt dat misschien ook niet doordat dé bibliotheek niet bestaat en hét Rijksmuseum natuurlijk wel?
Ik denk overigens dat een boek(je) best iets zou toevoegen.
Waar denk je aan voor de bibliotheek? Een workshop ‘schrijven als Bredero’ of zoiets? We zijn natuurlijk wél een andere branche…
Zo’n activiteit moet natuurlijk wel ergens in passen. Een workshop “schrijven als Bredero” is een optie voor over 8 jaar, dan is de 400e sterfdag van Bredero. Ik weet alleen niet of daar nou zoveel belangstelling voor zal zijn als dat het enige is dat er te doen is rond die sterfdag. Misschien kan de OBA een deal sluiten met het Amsterdamse Gemeentearchief en een paar archiefstukken die met zijn dood te maken hebben lenen, zodat ze een tentoonstelling kunnen maken en daar dan ook een lezing bij organiseren. Ik noem maar een voorbeeld, maar ik denk dat het belangrijk is om dingen aan elkaar te koppelen. Daarmee versterk je ze en heb je meer impact.
‘Het geheel is meer dan de som der delen.’ Daar moeten we heen.
Omdat je het idee van het (b)Rijksmuseum zo goed vond (en ik zelf ook), vroeg ik me af welke toepassing je voor de bibliotheek zag. Die Bredero bedoelde ik niet als serieuze optie hoor, meer als voorbeeld van het feit dat wij misschien gewoon niet zulke leuke dingen in de aanbieding hebben als het museum. Maar misschien hebben we die ook wél. Jammer dat van de miljoenen die naar ‘Debibliotheek.nl’ (of hoe het gaat heten) niet wat geld naar iets echt léuks kan, dat mensen vrolijk maakt, zoals die breimiddag.
Ja, ik snapte wel dat je Bredero zomaar noemde, daarom heb ik even doorgedacht. Want ik vind dat je overal (nou ja…) iets mee zou moeten kunnen. Want het onderwerp “mutsen van walvisvaarders” vind ik vrij saai klinken. En de link met Avercamp is ook maar een heel kleintje, maar omdat ze het zo goed hebben aangepakt (qua doelgroep en communicatie) is het zo’n succes geworden denk ik.
Ik was erbij en ik kan je vertellen dat het heel erg leuk was. Zowel de lezingen als het breien. Ook het onderwerp “de mutsen van walvisvaarders” was erg boeiend. Op de schilderijen van Averkamp is niet veel breiwerk te zien, maar er was wel veel te ontdekken over andere vormen van textiel, de kragen, moffen, rokken en wel of geen sokken. Kortom wat mij betreft een zeer geslaagde dag.
Wat betreft een activiteit voor de bibliotheek: organiseer een breimiddag, boeken erbij, iemand die eerste hulp bij Brei-ongelukken ‘geeft’ (hoe haal ik mijn gevallen steek weer op), hoe maak ik een sok? Hoe brei ik een muts! Ik heb het wel eens voorgesteld toen ik in de oba werkte maar er is nooit serieus op ingegaan helaas.
@Marion,
Als ik een lezing aangekondigd zou zien over Mutsen van walvisvaarders, zou ik daar niet zo snel naar toe gaan, want dat klinkt erg gespecialiseerd en een tikje saai. Maar in deze context lijkt het me een hele ervaring. Dat bedoelde ik eigenlijk.
Eerste Hulp bij brei-ongelukken klinkt heel grappig, maar ik kan me wel voorstellen dat dat niet opgepikt werd: ik heb ook nog hele nare visioenen van breiende medestudentes op de bibliotheekacademie. Er zat vast nog ergens oud zeer. 🙂
Ik vind het voorbeeld van het Rijksmuseum inspirerend, omdat het van alles combineert: link met de tentoonstelling, iets doen, lezingen over saaie onderwerpen die toch interessant blijken, publiek zoeken via een weblog enz. Daar kunnen we als openbare bibliotheek zeker van leren en ons laten inspireren.
@tenaanval: die breiende medestudentes 😉 We zijn vast uit dezelfde tijd!
En inderdaad @schrijverdezes: het geheel is meer dan de som der delen. We moeten bondgenoten zoeken, naar buiten, netwerken.