Het geld voor de bibliotheek
De branche ontkomt niet aan bezuinigingen, dat heeft het onderzoek van het SIOB wel duidelijk gemaakt.
Achter de bezuinigen op het bibliotheekwerk zit meestal geen bewuste keuze maar het is puur pragmatisch: als een gemeente minder geld krijgt (uit bv. het gemeentefonds) kan ze ook minder uitgeven. En dat is natuurlijk ook zo. Maar waarom betekent dat in veel gevallen bezuinigingen op cultuur?
Nou wil niet elke gemeente beleidsarm bezuinigen en juist wel beleid maken, maar het is wel heel eendimensionaal om op bibliotheekwerk te gaan bezuinigen omdat het zo’n relatief grote post op de begroting is. Wat mij vooral dwars zit is dat de connectie hoeveelheid geld gemeente versus geld voor bibliotheken blijkbaar alleen gemaakt wordt als het geld minder wordt. Want we hebben de afgelopen jaren een economische bloei meegemaakt maar hoeveel bibliotheken hebben toen substantieel meer geld gekregen van hun gemeente? En dan bedoel ik puur geld omdat het er is, niet omdat vanwege fusies of certificering de gemeentelijke bijdrage omhoog moest. En dan bedoel ik ook niet een nieuw gebouw, hoeveel geld daar ook mee gemoeid is, want een nieuwe bibliotheek is in het algemeen geen cadeautje van de gemeente maar een eis van de projectontwikkelaar die nog vierkante meters overheeft waar een openbare bestemming voor dient te komen. Nee, ik heb het over een structurele budgetverhoging omdat een gemeente inziet dat een goed geoutilleerde bibliotheek een basisvoorziening is die het dienstverleningsniveau binnen de gemeente kan versterken. Als ze echt dicht bij haar burgers wil staan en streeft naar een stabiel bestuur zou het voor de hand liggen om de drukst bezochte voorziening binnen de gemeentegrenzen te omarmen en te stimuleren. Maar ik ken eigenlijk geen enkel voorbeeld waar dat gebeurd. Dat is ongetwijfeld mijn eigen gebrek aan kennis, want ze zijn er vast. Maar ik ken ze niet. Ik hoor graag over de uitzonderingen.
Het beeld dat ik nu heb van de afgelopen jaren is dat van gemeentes die een zuinig mondje trekken als het over méér geld uitgeven gaat, hoe belangrijk ze ook zeggen dat ze het bibliotheekwerk vinden. Ik herinner me de wethouder van een kleine gemeente die me een jaar of vijf geleden uitlegde dat we op dit moment in een economisch goede tijd leven maar dat het altijd even duurt voordat zoiets effect heeft op de financiële situatie van een gemeente. Dus hij kon me nu geen extra geld voor de bibliobussen toezeggen maar hij wist zeker dat dat in de toekomst wel zou gebeuren. Zijn opvolger heeft die uitspraak helaas nooit kunnen waarmaken omdat het besluit om de bussen op te heffen inmiddels genomen was.
Hoe komt het dat bibliotheken nauwelijks hebben geprofiteerd van de economische bloei?En dan heb ik het over het lokale bibliotheekwerk, want op landelijk niveau mogen we de laatste jaren natuurlijk niet klagen met al dat geld voor bibliotheekvernieuwing. Kunnen we zo slecht duidelijk maken wat we voorstellen? Hebben we überhaupt geprobeerd om meer geld te krijgen? Zijn we te bescheiden? Kennen we het politieke spel niet of hebben we een imagoprobleem? Of hebben alle wethouders in Nederland dezelfde hersenkronkel als die wethouder uit de Achterhoek in het item uit het RTL4 nieuws?
Er is niet goed gegaan met het binnenhalen van de buit, dat is wel duidelijk, maar ik weet (nog) niet wat. Iemand een idee?
Kunnen we slecht duidelijk maken wat we voorstellen of stellen we misschien gewoon niet zo veel meer voor? Als ik wethouder was en, net als ieder ander, mijn geld maar een keer kon uitgeven, zou ik een soort gratis Bruna ook niet erg graag subsidiëren, eerlijk gezegd. En zo’n franchise-Bruna-met-koffie is toch wat veel bibliotheken tegenwoordig als hoogste ideaal lijken te zien. Of ligt dit aan mijn steeds cynischer wordende kijk op de bibliotheek? Zou kunnen natuurlijk…
Ha, je bent er weer!
Het is misschien van allebei een beetje: we maken het slecht duidelijk en we stellen minder voor. Ik denk alleen niet dat veel wethouders dat beeld van die gratis Bruna hebben, want dat zouden ze zelf prima kunnen bijsturen. Dat is mijn punt een beetje: dat veel gemeenten de rol die een bibliotheek zou kunnen spelen niet voldoende benutten. Die verwording tot franchisewinkel is juist in gang gezet omdat we ons op uitleencijfers laten afrekenen en die verhoog je wel met zo’n platte formule. Maar dat is nou net niet waar we ons op zouden moeten focussen in mijn idee.
Sorry Jeanine, even een correctie: het is niet het onderzoek van professor Huysmans, maar van Johanna Kasperkovitz, in opdracht van het Sectorinstituut 😉
Wat je schrijft over gemeenten die een zuinig mondje trekken: deze CBS-cijfers al eens gezien? Stijging in kolom Subsidies gemeenten liegen er m.i. niet om…
http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=70763ned&D1=0,37-45,60-82&D2=a&HDR=T&STB=G1&VW=T
Ja, ik moet morgen weer aan het werk, vandaar dat ik er weer ben en maar weer ’s een paar blogs bekijk.
De term ‘verwording’ bevalt me wel. Die hoor je maar zelden in dit verband. Afdeling marketing zal het er vast niet mee eens zijn, maar ik ben blij dat iemand het eens zegt.
@Frank,
Bedankt voor de correctie, ik heb de verwijzing aangepast. Maakt hem wel meteen ’n stuk minder officieel 🙂
Bedankt ook voor je verwijzing naar de cijfers van het CBS. Mijn probleem daarmee is dat het absolute cijfers zijn. Het zou nogal vreemd zijn als de subsidies van gemeentes de afgelopen 10 jaar NIET gestegen zouden zijn, alleen al vanwege de prijscompensatie en allerhande wettelijke verplichtingen. De stijging is flink veel hoger dan alleen de prijscompensatie dus het zegt wel iets. Maar niet zo heel erg veel want hierin zitten waarschijnlijk ook de vele miljoenen die de afgelopen jaren in bv de nieuwe OBA zijn gestopt en daarmee raken de bibliotheken die de afgelopen jaren nog niet eens gecompenseerd werden voor de inflatie uit het zicht.
Vandaar mijn vraag om concrete voorbeelden.
@Schrijver,
Graag gedaan.