Het boek verdwijnt niet
De afgelopen week heb ik vanuit mijn ooghoeken een discussie gevolgd op het blog van Schrijverdezes over de vraag of lezen een niche bezigheid zal worden. Dat naar aanleiding van een (terloopse) opmerking van Jan Tweepuntnul in een post over OCN 2008.
Ik heb me daar niet in gemengd omdat ik er te laat bij was maar ook omdat zoiets een zinloze discussie is. De mensen die denken dat het boek zal verdwijnen (en daarmee dus ook het lezen) laten zich niet van het tegendeel overtuigen omdat ze te opgewonden zijn over alle mooie mogelijkheden die ze ontdekt hebben (zal de vergelijking van het jongetje met zijn nieuwe trein niet maken, maar het komt wel in de buurt). En de mensen die denken dat het boek niet zal verdwijnen hebben de neiging zich negatief en/of cynisch over al die nieuwigheid uit te laten en dat bevordert de discussie niet echt. Beide partijen zijn ook te overtuigd van hun eigen gelijk om hun mening aan te wijzigen.
Ikzelf denk dat het boek nooit zal verdwijnen en dat mensen altijd zullen blijven lezen. Maar ik denk ook dat het lezen als zodanig zal veranderen: we lezen minder of op een andere manier dan de afgelopen jaren het geval was. Volgens mij is lezen een bezigheid die de afgelopen 30 jaar een enorme vlucht heeft genomen, daarbij stevig ondersteund door de openbare bibliotheken. Mijn moeder werd in haar jeugd bepaald niet gestimuleerd om te lezen: op een boerderij waren altijd wel nuttigere dingen om te doen, zeker voor een meisje. Lezen werd gezien als tijdverkwisting. Daar denken we nu heel anders over: lezen is goed voor je, lezen is iets positiefs. Ik heb gezocht naar cijfers over het leesgedrag sinds de Tweede Wereldoorlog, kon ze helaas niet vinden. Wel een aantal andere interessante cijfers, maar die gaan alleen over het heden of het recente verleden. Als we ervan uitgaan dat de tijd die mensen besteden aan lezen in de afgelopen 30 jaar explosief is toegenomen is het niet zo raar dat dat nu weer afneemt en een beetje normaliseert. Er wordt misschien minder gelezen dan vroeger, maar dat betekent niet dat lezen zal verdwijnen. Of dat het een niche bezigheid zal worden: iets voor een zeer select gezelschap van geïnteresseerden. Zoiets als postzegels verzamelen, of polo spelen.
In mijn overtuiging dat het boek nooit zal verdwijnen werd ik gesterkt door een artikel dat ik las over de explosieve groei van het fotoboek. Daarmee bedoelen ze geen plaatjesboek maar een geprinte versie van je digitale fotoverzameling. Het betreffende bedrijf (Albumprinter.com) drukt dit jaar anderhalf miljoen fotoboeken en het bedrijf is uitgeroepen tot het snelst groeiende technologiebedrijf van Nederland. En wat zegt de directeur? “Verder beseffen steeds meer mensen de vluchtigheid van digitale foto’s. Die bewaar je nu op een cd. Maar wie zegt dat die over 10 jaar nog bestaat? Een boek heeft eeuwigheidswaarde, dat realiseren steeds meer mensen zich.”
Ik bedoel maar.
Ha Tenaaanval,
‘Ik heb me daar niet in gemengd omdat ik er te laat bij was maar ook omdat zoiets een zinloze discussie is,’ schrijf je.
Je zou naar mijn idee beter kunnen zeggen ‘omdat ik zoiets een zinloze discussie vind.’ Zelf vind ik die discussie nl. in bepaalde gevallen wel degelijk zinvol en het is nog best lastig te bewijzen wie van ons tweeën gelijk heeft, nog afgezien van de vraag wat zinvol is.
Gelukkig meng je je vervolgens toch in de discussie (dat is althans mijn indruk), met sterke argumenten.
Mijn moeder komt niet van een boerderij maar uit een (arm) domineesgezin, maar daar was het net eender: lezen werd beschouwd als tijdverspiling. Vandaar dat mijn moeder vroeger alleen las tijdens het breien, waardoor ikzelf de kunst van het lezen en breien tegelijk ook versta.
Groet van schrvrdzs
Ha schrijver,
Ik had nog willen toevoegen dat dit niet persoonlijk bedoeld was want ik denk niet dat jij of Jan van die eigenwijze types zijn, dat was meer in het algemeen bedoeld. Maar de praktijk is wel dat jullie allebei niet echt van mening zijn veranderd.
Een fijne discussie op zijn tijd is overigens altijd interessant.
Ha Tenaanval,
Hm, ik reken mezelf eigenlijk wel tot de eigenwijze types… Over Jan kan ik natuurlijk niet oordelen. Ik had je stuk overigens niet persoonlijk opgevat hoor en ook als je het wel zo bedoelde zou ik er niet mee zitten. Je hebt volkomen het recht me aan te vallen op meningen die ik uit. Ik vind dat juist wel prettig, omdat er uit blijkt dat zo’n mening serieus genomen wordt. Feit blijft dat je de gevoerde discussie zinloos noemde, iets waar ik het niet mee eens ben. Een discussie hoeft voor mij niet te leiden tot verandering van standpunt bij de tegenpartij, al is dat natuurlijk wel eens leuk. Het gaat me er eerder om meer te gaan begrijpen van wat de ander vindt en wat hem/haar beweegt.
Over die 30 jaar leesgedrag is wel iets te vinden bij het CBS, waar uit blijkt dat het aantal uren dat aan het lezen van ‘gedrukte media’ besteed is van 1975 tot 2005 is verminderd van ruim 6 naar krap 4 uur per week. Als het me lukt in WordPress een link te maken is dit hem. (Ik bedoel dat het woordje ‘dit’ de link is.)
Groet van schrvrdzs
Ha schrijver,
Ik bedoelde niet dat jullie discussie nutteloos is, ik bedoelde dat het nutteloos is dat ik me in die discussie meng. Want ik wil wél graag dat iemand van mening verandert, dus misschien heb je gelijk en had ik me zorgvuldiger moeten uitdrukken.
Bedankt voor de verwijzing naar het CBS (de link werkt, je ziet hem alleen niet) maar dat zijn nou net de schrikbarende cijfers (het lezen neemt af, jakkes) terwijl ik zo benieuwd ben naar de vergelijking tussen 1955 en 2005, om maar iets te noemen. En dan zal ik nog niet eens iets zeggen over de uitdrukking “gedrukte media” in verhouding tot lezen.
Ha Tenaaval,
Omdat je het had over de laatste 30 jaar dacht ik dat deze cijfers wel leuk konden zijn (voor zover ze leuk zijn dan). Maar je bedoelt dus eerder de laatste 50 jaar. Dat zal lastiger zijn, maar ik denk dat het CBS ze misschien toch wel heeft.
Groet van schrvrdzs
Ik zei inderdaad 30 jaar, maar ik ben toch ouder dan ik dacht. Want toen ik er echt over nadacht bleek ik 50 jaar te bedoelen… Als je tenminste snapt wat ik bedoel met ouder dan ik dacht.
Je bedoelt dus dat de jeugd van je moeder langer geleden is dan je dacht en die van jezelf dus ook? Of net andersom misschien.
Tja, je bent oud voor je ’t weet…
En ik ben nóg ouder.
Groet van schrvrdzs
Zoiets ja…