Michael Kimmelman, architectuurcriticus van de New York Times. schreef een paar weken geleden een artikel met als titel: Next time, Libraries could be our shelters from the storm. En dat bedoelt hij letterlijk: het is een advies aan de architecten en technici die op zoek zijn naar een antwoord op de natuurrampen die de stad bedreigen zoals hittgolven en stormen: bouw meer bibliotheken!

Aanleiding voor dit advies was een boek waarin auteur Eric Klinenberg zich afvraagt hoe het kwam dat tijdens de hittegolf van 1995 in sommige arme wijken van Chicago veel meer mensen stierven dan in andere arme wijken. Het bleek dat in de wijken waar een sociaal netwerk was en waar openbare gebouwen stonden de overlevingskansen hoger waren. Er waren eenvoudig meer plekken waar mensen naar toe konden om af te koelen. A couple of lessons: Places that serve us well every day serve us best when disaster strikes. Health and safety go hand in hand with lively urban spaces. Invest in one, and you aid the other. Also, disasters can be opportunities.

Tijdens Hurricane Sandy werden er overal opvangcentra ingericht: in scholen, kerken en winkelcentra maar die werkten niet allemaal even goed, in tegenstelling tot de hulpacties die opgezet werden vanuit bibliotheken. Zadie Smith beschreef, in een ander verband, een bibliotheek als the only thing left on the high street that doesn’t want either your soul or your wallet, in tegenstelling tot winkelcentra en kerken. Bibliotheken droegen al hun steentje bij in de opvang na Sandy (met name de bibliobussen) en Kimmelman stelt voor om dat structureel te maken, om bibliotheken te voorzien van extra generatoren, zonnepanelen en keukens zodat ze als opvangcentra bij rampen kunnen gaan fungeren.

Nog los van dat puur praktische verhaal hebben mensen in tijden van crisis niet alleen behoefte aan een dak boven hun hoofd maar ook aan troost, aan menselijk contact en aan verhalen. Zoals bleek uit het verhaal uit Christchurch, Nieuw Zeeland, waar na de aardbevingen in 2010 met veel succes een bibliotheek annex bookswap werd opgezet.

Het is een interessante gedachte van Kimmelman. Want een investering in een bibliotheek is een investering in de gemeenschap. In stenen en in een veilig dak boven het hoofd in tijden van storm en elektriciteitsstoringen. Maar ook in een ander soort bescherming, een investering in troost en fantasie. Misschien wel net zo belangrijk.