De bibliotheek heeft wél toekomst
Richard Watson maakte in 2007 voor zijn blog over trends een overzicht van zaken die tussen 1950 en 2050 zijn verdwenen of nog zullen verdwijnen. Volgens dat overzicht zouden bibliotheken in 2019 uitgestorven zijn. Die voorspelling is in het verleden vaak aangehaald, tot mijn verbazing werd hij ook gretig geciteerd door vakgenoten.
Inmiddels heeft Watson zich bedacht: zijn laatste blogpost is juist een pleidooi voor bibliotheken en vooral voor bibliothecarissen. Hij begint met een Mea-culpa voor zijn eerdere voorspelling: it is a big mistake, in my view, to confuse the future of books or publishing with the future of public libraries. They are not the same thing.
Hij ziet in dat bibliotheken meer zijn dan alleen boeken en informatie: A good local library is not just about borrowing books or storing physical artefacts. It is where individuals become card-carrying members of a local community. They are places where people give as well as receive. Public libraries are keystones delivering the building blocks of social cohesion, especially for the very young and the very old. They are where individuals come to sit quietly and think, free from the distractions of our digital age. They are where people come to ask for help in finding things, especially themselves. And the fact that they largely do this for nothing is nothing short of a miracle.
Wel ziet hij de rol van de bibliothecaris veranderen: minder faciliteren, minder uitlenen en meer curator, meer wegwijzen. In a world cluttered with too much instant opinion we need good librarians more than ever. Not just to find a popular book, but to recommend an obscure or original one. Not only to find events but to invent them. The internet can do this too, of course, but it can’t look you in the eye and smile gently whilst it does it. And in a world that’s becoming faster, noisier, more virtual and more connected, I think we need the slowness, quietness, physical presence and disconnection that libraries provide, even if all we end up doing in one is using a free computer. Het gebouw is dus zeker belangrijk in zijn ogen. Wat mij betreft een effectief antwoord op al die mensen die roepen dat het om de functie gaat en niet om het gebouw en dat dat gebouw dus wel weg kan.
Het belangrijkste in een bibliotheek zijn niet de boeken maar de mensen: we should accept that a library without books would still be a library because it would continue to be an important community resource – a neutral public space – where serendipitous encounters with people and ideas take place.
Ik kan me hier wel in vinden, in dit beeld. Ik ga het stuk nog een paar keer lezen en er dan eens goed over nadenken. En kunnen we dit idee dan net zo fanatiek verspreiden als dat schemaatje waarin de bibliotheek tot uitsterven gedoemd was?
Mooie post Jeanine!
Ik kan me wel vinden in het beeld dat Richard Watson oproept, maar vind het kort door de bocht om daarmee de bibliotheek als gebouw weer op een sokkel te zetten. Eerst komt de functie en het gebouw kan daar een prima hulpmiddel bij zijn, maar een “embedded librarian” kan zonder gebouw op een zelfde manier opereren.
Johan,
Het gebouw hoeft niet op een sokkel maar het hoeft ook niet meteen weg. Ik erger me aan mensen die de slogan “het gaat om de functie en niet om het gebouw” vertalen met “en dus kan het gebouw wel weg”. Want dat is niet zo. Tuurlijk kan een “embedded librarian” zijn werk ook prima doen, maar dat komt omdat het werk in die specifieke functie geen gebouw nodig heeft. Dat hoop ik althans voor hem. Maar dat betekent niet dat alle bibliothecarissen ingebed moeten worden.
Watson zegt nou juist dat er wel behoefte is aan een gebouw: “Great libraries, like all great buildings, change how you feel and this, in turn, changes how you think”.
Nogmaals: het gebouw hoeft niet op sokkel maar dat hoeft de “embededded librarian” ook niet. Ik vind dat je het allebei moet doen, het kan in elk geval prima naast elkaar bestaan.
Bedankt voor dit mooie, positieve bericht! Ik werk op een filiaal en herken vooral het gedeelte waarin staat dat mensen graag ergens willen zijn waar ze rustig kunnen lezen, ’n praatje kunnen maken en elkaar kunnen ontmoeten. Een persoonlijke benadering van een bibliotheekmedewerker wordt vaak erg op prijs gesteld en maakt het eenvoudiger om met vragen te komen. Helaas zijn veel bibliotheken (nog) zo ingericht dat de medewerkers achter de balie zitten. Omdat dit “moet” maar, erger nog, vaak ook omdat dit kan. We moeten echt naar onze bezoekers toe! Letterlijk en figuurlijk. We moeten achter onze balies vandaan komen.
Onze gebouwen hoeven niet op sokkels, maar onze balies mogen er beslist niet op!
Het zou doodjammer zijn als bibliotheken uitstierven. Eerlijk gezegd geloof ik er niets van. De bibliotheek bij ons wordt enorm druk bezocht en heeft zeer diverse functies. Je kan er ook muziek krijgen, er worden films vertoond, je kan er talencursussen lenen, ze hangen posters interessante informatie op en er liggen brochures van culturele evenementen. Er is altijd wat te doen. Het zou me ook niet verwonderen als er deze week glühwein of chocomelk voor de klanten klaarstaat. Wie zou daar nu van af willen?
@ Sylvie,
Iemand in de ogen kijken kan ook vanachter een balie. Het gaat er om dat je contact maakt, waar je dat doet is niet zo belangrijk. Maar vaak wordt die balie gebruikt als schuilplaats om geen contact te hoeven maken inderdaad, en dat is heel dom.
@muizenoren,
ik denk ook niet dat bibliotheken zullen uitsterven. Maar daar is niet iedereen in onze branche van overtuigd. Dat is een van de redenen voor dit blog, als tegengas voor alle negatieve verhalen.
Ik zou het echt jammer vinden als ik 40 ben en er zijn geen bibliotheken meer. Alles is gedigitaliseerd enz. Lijkt me vreselijk!
Bibliotheken horen tijdloos te zijn. Met boeken uit elke eeuw enz. Sommige bibliohteken zijn ook prachtige gebouwen.
Dag jeanine,
je had mijn artikel afgelopen jaar over The bookensscenario’s in Bibliotheekblad hopelijk ook wel gelezen.? Daarin een scenario waa zelfs de oude bibliothecarissen van stal worden gehaald omdat ze zijn uitgestorven (maar bibliotheken nog wel bestaan). Ik doe al een paar jaar mijn best om dit uit te dragen. Bijvoorbeeld ook door een artikel als “Waarom wij de klassieken moeten bewaren”. Ik vind het heel leuk dat jij ook oproept tot verpreiding van deze boodschap!! Agnes Klitsie
@ Allon,
Je bent niet de enige die het vreselijk zou vinden als er geen bibliotheekgebouwen meer zouden zijn en als alles alleen maar digitaal zou gaan. Daarom denk ik dat bibliotheken voorlopig nog niet zullen verdwijnen.
@ Agnes,
Het Bibliotheekblad wordt nogal onregelmatig bezorgd, dus ik lees hem niet altijd even snel of even goed. Ik kan me het artikel over The bookendscenario’s daarom waarschijnlijk niet meer herinneren. Jammer, ik zal het binnenkort eens opzoeken.
Ik maak me al jaren kwaad over alle negatieve verhalen die we als branche zelf verspreiden over het verdwijnen van de bibliotheek dus dat is een van de terugkerende onderwerpen in dit blog. Mijn allereerste blogpost ging daar 4 jaar geleden ook al over, dat is de reden dat ik voor deze blognaam gekozen heb.
Pingback: Bibliotheken en het Digitale Leven in Januari 2012 | Dee'tjes