Cultuur en Geert Mak
HAMBURG (ANP) – In Nederland worden ,,culturele waarden als kennis van geschiedenis en literatuur noch gewaardeerd noch beschermd”. Dit zegt journalist Geert Mak in de nieuwste editie van het Duitse weekblad Die Zeit. ,,Bij ons kunt u zien wat er gebeurt als iedereen en alles volgens de waarde in geld wordt berekend en op de markt gegooid”, aldus Mak. ,,Dan regeert de terreur van de barbaarse koopman.”
Ik ben het erg met Mak eens: kunst en cultuur wordt in Nederland vaak gezien als iets dat leuk is voor erbij, een leuke hobby, een versiersel maar het mag vooral niet teveel kosten en het mag zeker geen grote mond hebben. In plaats van een noodzakelijkheid, iets dat belangrijk is voor het geestelijk welzijn en dat mensen samen kan brengen. Van dat koopmansdenken hebben ook de bibliotheken soms last, bijvoorbeeld als een gemeenteraad nog wat mogelijkheden voor bezuinigingen ziet. Maar in plaats van hun omgeving ervan te overtuigen dat ze het gewoon niet goed snappen want dat cultuur echt heel erg belangrijk is laten bibliotheken zich in een hoek zetten. En gaan ze zelfs mee in dat denken en proberen ze aan te tonen dat ze echt wel een economische bijdrage leveren aan de samenleving. Maar daarmee bevestigen ze de critici natuurlijk alleen maar in hun mening dat dat het belangrijkste is. Misschien waarderen bibliotheken zelf culturele waarden ook niet genoeg?
Helemaal mee eens! Ik zag ind dit kader gisteren een programma over de verschrikkingen van de Taliban. Zij waren er op uit om het cultureel erfgoed van het land te wissen. Alle foto’s werden vernietigd en snel zouden de negatieven en films aan de beurt zijn. Dit werd door een aantal mensen als zo bedreigend ervaren dat ze bereid waren hun leven te geven ter bescherming van deze cultureel historische schatten. Deze ware toewijding is in Nederland ver te zoeken bij de meeste beleidsmakers en ambtenaren.
Ha Tenaanval, ofwel: ha, ten aanval!
Je stuk over Geert Mak & de ‘waarde’ van cultuur heb ik met belangstelling gelezen. De uitspraken van Mak had ik nog nergens gezien (ik lees sinds de 23 dingen de krant nog slechter dan voorheen), dus fijn dat je ons er op wees.
Ik denk dat je gelijk hebt dat we ‘cultuur’ niet in geld moeten proberen uit te drukken, althans niet om daarmee aan te tonen hoe belangrijk het is. Dat zal op een andere manier moeten.
Toch loop ik al een tijdje rond met een idee dat hier tegenstrijdig mee lijkt. Ik maak wisselcollecties voor zorginstellingen en dat is een product dat al jaren onder druk & ter discussie staat: te duur, minder subsidie, het zal je bekend voorkomen. En dat komt binnenkort vast weer aan de orde, omdat als de bibliobussen weg zijn er meer overhead op minder producten komt te drukken, zoals een van je collega’s me uitlegde. We kunnen vrezen voor een domino-effect.
Ik denk dat mensen in een zorginstelling minder ‘zorgvraag’ hebben naarmate ze meer & met meer plezier lezen. Dus dat ze minder vaak ‘zuster!’ roepen. Ik denk ook dat dat te meten is. En ik vermoed dat je dan kunt aantonen dat zo’n interne bibliotheek zichzelf terugverdient. Dus tóch een economisch argument. Daarnaast zullen lezende mensen in zo’n instelling zich waarschijnlijk prettiger (misschien zelfs gelukkiger) voelen dan mensen die de hele dag voor zich uit staren of tv kijken. Dat is misschien moeilijker te meten, al lijkt ook dat me mogelijk.
Concluderend wil ik zeggen: de bibliotheek moet zich zeker niet alleen met economische motieven verdedigen, maar die misschien toch ook ook weer niet uit de weg gaan.
Blijft nog de vraag wat die cultuur is waaraan de bibliotheek bijdraagt. Wat hoort daar allemaal bij? Misschien kun je daar een volgend artikel aan wijden?
Met hartelijke groet, schrijverdezes
@ kamer216. Iets vergelijkbaars maakte ik mee toen ik in 2006 bij Internet Librarian International in de zaal zat waar de bibliothecaris van de Nationale Bibliotheek van Bagdad een keynote deed. En waarin hij een hartstochtelijke oproep deed om hulp bij het behoud van de bibliotheek. Het was voor het eerst dat ik tijdens een keynote kippenvel kreeg van een spreker. Zie ook op de blog van Librarylingo, daar schreef Ria er ook over (even zoeken, ik schrijf nu offline in de trein, kan niet bij de link en zometeen op een station deze tekst in de blog plakken). Met die bibliotheek en haar collectie is het overigens slecht afgelopen…
http://librarylingo.web-log.nl/librarylingo/2007/01/uit_het_dagboek.html