Heeft de Google-generatie nog behoefte aan informatiebemiddeling?
Was gisteren op een klanten-bijeenkomst van Randstad ProBiblio met als thema: Google-generatie nog behoefte aan informatie-bemidde-ling? Een intrigerende vraag waarop je het antwoord “nee, natuurlijk niet” verwacht. Maar het antwoord was veel verrassender dan dat.
Sprekers waren Henk Blanken, journalist en Han Belt, hoofd van de Walaeus Bibliotheek, de centrale medische bibliotheek van het Leids Universitair Medisch Centrum. Blanken, schrijver van het boek Mediamores, voorspelde dat de media minder massa zullen worden. Kranten werden vroeger alleen door een elite gelezen, pas in de 20e eeuw werden ze een massamedium. Maar de laatste jaren daalt het aantal lezers van traditionele kranten heel snel, vanwege de opkomst van de gratis dagbladen maar ook door de grote rol die het internet is gaan spelen in de nieuws- en informatievoorziening. Het was een interessant betoog en Blanken is een vlotte spreker maar ik zag het bruggetje naar informatiebemiddeling niet zo heel goed. De stap van “Hebben jongeren nog wel behoefte aan nieuws?” naar “Internet maakt de informatiebemiddelaar overbodig” was me iets te groot, iets te zeer gebaseerd op veronderstellingen en gevoel.
Han Belt was het in het geheel niet met die laatste stelling eens en dat maakte hij zeer gepassioneerd duidelijk. Hij is er van overtuigd dat de informatiebemiddelaar niet zal verdwijnen omdat “wij” professionals zijn, net als artsen, die worden ook niet zo snel verdrongen. En ik denk dat hij gelijk heeft. Als het gaat om zijn eigen bibliotheek tenminste. Want de bibliotheek is een verplicht onderdeel binnen de opleiding aan het LUMC en literatuurstudie is een belangrijk element in de medische wetenschap. Het is een heel gespecialiseerd vakgebied waar een professional een hele belangrijke (wellicht onmisbare) bijdrage kan leveren. En het bestuur van het LUMC erkent nadrukkelijk het belang van de bibliotheek voor zowel artsen als studenten (” in het bestuur zitten godzijdank geen managers” vond ik wel de quote van de dag).
Niet elke bibliotheek zit in een omgeving als die van Han Belt en de informatievragen in een openbare bibliotheek zijn onvergelijkbaar met die in een wetenschappelijke omgeving zoals Edwin al betoogde. Dus volgens mij is het antwoord op de vraag op de Google-generatie nog behoefte heeft aan informatiebemiddeling: “ja, wel als de informatiebemiddelaar iets kan leveren dat de vrager niet zelf kan vinden”. Maar dan moet die vrager zich wel eerst realiseren welke mogelijkheden er zijn en dat de eerste drie treffers op Google niet perse het juiste antwoord bevatten. En daar komt Henk Blanken weer om de hoek kijken: want hij betoogde dat bibliotheken een rol moeten spelen in het mediawijs maken van het grote publiek.
Blanken had nog een andere interessante uitspraak: Internet schaalt op, maar de gemeenschap schaalt niet. En dat sluit weer aan bij mijn idee van de bibliotheek als Community, van de bibliotheek als plek. Omdat via internet de hele wereld bereikbaar wordt krijgen mensen ook weer behoefte aan “real life” mensen, aan gesprekken waarbij je je partner rechtstreeks in de ogen kunt kijken en niet via een beeldscherm. Daar zouden openbare bibliotheken veel meer aan moeten doen.
Het was dus een zeer interessante bijeenkomst, ook al omdat er een heel divers publiek in de zaal zat. Het was een mengeling van afdelingshoofden van bedrijfsbibliotheken, bibliotheken uit het hoger onderwijs en openbare bibliotheken. Je merkte dat er meteen een heel ander soort discussie op gang kwam. Moeten we vaker doen zoiets.
Mooi verhaal Tenaanval, daar word ik weer een beetje vrolijk van. Dat van de bibliotheek als ‘plek’, dat spreekt me zeer aan. Het lijkt me ook iets dat zonder al te veel vergaderen te realiseren is, want de plek is er al. Nu nog ff invullen met iets wat de mensen willen. Dus daar moeten we eerst achterkomen en dan aan de slag!
Bijeenkomen met een divers publiek doet me denken aan de alfabetkoffie van destijds, weet je nog? Dat vond ik ook inspirerender dan menig werkoverleg.
Wat die ‘plek’ betreft, ik vind het nooit zo netjes om te zeggen ‘dat zei ik vorig jaar al’, maar in dit geval doe ik het: zie hier.
En Edwin had het er hier over.
Dank voor je verslag TenAanval, het is goed om te lezen dat er nog ruim voldoende positieve invalshoeken zijn. Op Twitter voerde ik ook al eens een discussie met mensen die werkzaam in Universiteitsbibliotheken en daar is het gebruik van vrijwel alle bronnen inderdaad heel anders (meer en intensiever vooral) dan in OB’s. Het zou mooi zijn als de OB’s die rol op zich zouden kunnen nemen binnen de samenleving. Of dat nog gaat gebeuren betwijfel ik vaak maar het KAN wel.
Goed dat Probiblio dit soort evenementen organiseert!
@schrijver,
Ja dat klopt, jij had het als eerste over die bibliotheek als plek. Het klinkt heel eenvoudig (want inderdaad, de plek hebben we al) maar ik denk dat het nog heel veel energie vergt om het ook voor elkaar te krijgen. Want dat betekent dat de bibliothecaris zich niet kan verschuilen achter zijn boeken maar echt met de mensen moet gaan praten en dat zijn we niet gewend.
@Edwin,
Ik denk dat de OB’s te laat zijn om nog een rol van betekenis te kunnen spelen in de digitale informatiebemiddeling als het gaat om zoekstrategiëen, we hebben de strijd met Google al lang verloren. Maar bibliotheken zouden wel een rol kunnen spelen bij de interpratie van die informatie. Formulierenbrigades bijvoorbeeld: op internet is prima te vinden wat de regels zijn voor het weigeren van de huurverhoging, maar snap je ook wat daar staat en hoe vul je dat formulier vervolgens in? Dat soort dingen. Daar kunnen bibliotheken iets brengen dat Google niet kan en ik denk dat we daarnaar op zoek moeten.
Het was overigens een Randstad/Probiblio bijeenkomst, met de nadruk op Randstad…
Context en mediawijsheid dus toch. Zit wat in, maar ik blijf erbij dat je dan toch eerst de aandacht van de mensen moet weten te vangen. Dat is de taaiste kluif in de aandachtseconomie van nu….
Randstad? Is daar een verbond mee? Een sponsoring? Ook interessant….
@Tenaanval,
Het gaat me er niet om dat ik er eerder mee was hoor, maar ik vond het zó leuk te constateren dat meer mensen (jij en Edwin dus in elk geval) er aan dachten dat ik er even aan wilde herinneren dat het eerder ter sprake was geweest.
@Edwin,
ProBiblio heeft een in-house vestiging van Randstad, bemiddelt alleen in bibliotheekmedewerkers en informatiespecialisten. Die vestiging heet daarom Randstad/ProBiblio. Vandaar de keuze voor dit onderwerp.
Ik ben het trouwens met je eens dat het vangen van de aandacht nog een hele kluif gaat worden, maar we zullen wel moeten denk ik.
Ha, en ik maar denken dat er nog steeds nauwelijks verloop zat in bibliotheekpersoneel. Mooi dat Randstad nu al nodig is. Zijn ze er bij de grote uitstroom waarschijnlijk ook als de kippen bij 🙂
(heb overigens vier jaar met plezier voor die uitzendgigant gewerkt hoor: ze hebben me mooi op weg geholpen, begin jaren ’90)
@Edwin,
Volgens mij is het nou juist geen wijsheid om alles met uitzendkrachten op te willen lossen.
Ben zelf overigens ook via Randstad binnengekomen (op de financiële administratie).
N.a.v. mijn presentatie bij Randstad Probiblio enkele aanvullingen.
In gesprek met Henk Blanken, auteur van het boek Mediamores heb ik enkele dingen recht gezet waaronder dat bibliotheken en bibliotheekmedewerkers de informatierevolutie aan zich voorbij hebben laten gaan. Zowel Tim Berners-Lee en Robert Cailliau, de ontwikkelaars van de technologie achter het worldwide web, waren en zijn gelieerd aan informatiediensten. Ook Larry Page en Sergei Brin, de bedenkers van Google hielden zich met uitwisseling van informatie bezig. In 2003 was het de bibliotheekmedewerker Herbert van de Sompel van de Universiteitsbibliotheek Gent die de link-resolving techniek ontwikkelde, de techniek die de mogelijkheid biedt dat Word- en andere documenten fulltext online te lezen zijn.
De bibliotheek was in de jaren zeventig ook een van de eerste afdeling binnen de ziekenhuizen waar automatisering zijn intrede deed (NCC/GGC/Pica), en wellicht ook daarbuiten (zebracodes).
De discussie betrof verder de ranking en de relevantie van de zoekresultaten van Google. Bekend mag worden verondersteld dat naarmate meer mensen een bepaald resultaat aanklikken dit gevonden resultaat steeds meer naar voren komt; naar boven opschuift als antwoord op veel gestelde vragen. Het begint m.i. daardoor steeds meer op een versie te lijken zoals Amazon biedt als je een bepaald boek gezocht heb: “U zocht op: Bedoelt u soms…”. Wat het zo geheim gehouden algoritme van Google betreft, mij lijkt het wenselijk dat de broncode toegankelijk wordt zoals in het kader van ‘Open source’ met veel broncodes gebruikelijk is. Door alle ads@google ben ik bang dat dit voorlopig niet gaat gebeuren….
Graag wens ik ook de doelmatigheid van de informatiespecialist nog eens onder de aandacht te brengen. Door zijn of haar opleiding; door dagelijks met zijn of haar vak en de materie bezig te zijn (platforms, interfaces, zoekstrategieën enz.) heeft de informatiespecialist een voorsprong op de arts, jurist, theoloog enz.. Over deze bij benadering 10.000 uur voorsprong heeft Malcolm Gladwell het boek Uitblinkers! geschreven. Daarnaast zijn over het algemeen de salarissen van de informatiespecialisten lager dan de salarissen van diegenen voor wie informatie gezocht wordt. Zodoende kan in dit opzicht van economische doelmatigheid gesproken worden.
Han,
Bedankt voor je aanvulling. Ik wilde niet je hele lezing herhalen, voor deze post heb ik geprobeerd de essentie van je verhaal te vertellen. En dan met name voor zover dat van toepassing zou kunnen zijn op openbare bibliotheken want dat is het onderwerp van dit blog.
Maar dat neemt niet weg dat het interessante feiten zijn die je noemde en het kan geen kwaad om ze nog eens aan te halen.
Normaal reageer ik niet op blogs, maar deze keer wil ik toch even aangeven dat het een mooie blog is!
Dank je wel!